خبر خوش درباره مدفن وحشی بافقی

مدفن وحشی بافقی که سال‌‎هاست ناپیدا و به معمایی در دل تاریخ بدل شده، به گفته مدیر کل میراث فرهنگی یزد پس از گذشت حدود ۵۰۰ سال مشخص خواهد شد.
منظومه عاشقانه ۱۰۷۰ بیتی شیرین و فرهاد از «وحشی بافقی» جزو آثار فاخری است که به تقلید از خسرو و شیرین نظامی و به سبکی مؤثر و دلنشین به نظم کشیده شده‌ اما در کوتاهی عمر این شاعر عاشق‌پیشه، به پایان نرسید و ناتمام ماند.
البته زندگی نیمه تمام وحشی بافقی تنها محدود به آثارش نبود و به دوران پس از مرگش نیز سرایت کرده و با وجود گذشت ۵۰۰ سال از مرگ این شاعر یزدی حتی اثری نیز از قبر وی فاش نشده و صرفاً تبدیل به معمایی در دل تاریخ وسیع یزد شده است.
هرچند تاکنون در این رابطه گمانه‌زنی‌هایی شده که تاکنون مشخص نبوده تا مکان احتمالی قبر این شاعر نام‌آور تا چه اندازه به واقعیت نزدیک بوده است ولی این روزها خبرهایی از شکستن قفل این معمای چند ساله به گوش می‌رسد؛ خبرهایی که شاید بعد از گذشت پنج قرن به شادی روح سرگردان وحشی در زیر اولین خیابان یزد منجر شود!
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد این خبر خوش را با مرور سیر تاریخی در مورد وحشی بافقی، به مخاطبان این شاعر اعلام کرد.
«سید مصطفی فاطمی» در گفت‎وگو با خبرنگار ایسنا ضمن بیان این که تاکنون مفاخر ادبی و فرهنگی یزد مورد غفلت قرار گرفته‌اند، اظهار کرد: متاسفانه در حق مفاخر یزد اجحاف شده و یکی شاخص‌ترین این مفاخر، وحشی بافقی است که به عنوان مهمترین شاعر یزدی می‌توان از آن نام برد.
وی از اشارات مختلف تاریخی در مورد وحشی بافقی یاد کرد و گفت: در تاریخ از شغل وحشی بافقی و رفت و آمدها و شعرخوانی او در محله پیر و برج مطالب زیادی وجود دارد و براساس مستندات تاریخی، آثار و ساختارهای دوره صفویه در زندگی او مشهود است.
این مسئول در مورد سیر تاریخی وحشی بافقی، تصریح کرد: وحشی بافقی در اشعار خود از «میرمیران» به عنوان حاکم محلی یزد یاد کرده و از مسائل مختلفی مانند ساختارهای اجتماعی و شهرسازی در دوره صفویه، اشعار متعددی دارد.
وی از وجود اختلاف نظرهایی در مورد مرگ وحشی بافقی یاد کرد و گفت: آنچه اکثریت به آن اجماع دارند، مربوط به فوت این شاعر در سال ۹۹۱ هجری قمری است که اشعار زیادی در مورد سال مرگ او سروده شده و این تواریخ بیشتر مربوط به شعرایی مانند «ملاقطب شعرباف» و شعرای دیگری مانند «میرحیدر معمایی» از یاران وحشی بافقی است.
فاطمی اضافه کرد: «محمدعلی بیک» ناظر بیوتات یزد در سال ۱۰۶۹ هجری قمری در عهد صفوی، سنگ قبری با اشعاری از او بر روی آن محیا می‌کند و قبر وی را سامان می‌دهد .
وی در مورد آرامگاه وحشی بافقی گفت: ما می‌دانیم که وحشی در محله پیربرج شعر می‌سرود و پس از مرگش نیز همانجا سنگ قبرش را قرار دادند و چند سال بعد «شمس الدین محمد بافقی» گنبدی را بر روی سنگ قبر وحشی ساخت به طوری که «محمد مفید» در جامع مفیدی در سال ۱۰۷۲ به آن اشاره می‌کند که قبر و گنبد وحشی بافقی را مشاهده کرده است.
مدیر کل میراث یزد در مورد شواهد تاریخی دیگری در خصوص شناسایی آرامگاه وحشی بافقی گفت: در سال ۱۲۴۵ هجری قمری، جعفری در جامع جعفری از وجود دروازه شاهزاده فاضل و میدانی به نام وحشی بافقی در مقابل این دروازه یاد می‌کند و در سال ۱۳۲۹ هجری قمری نیز «صدر میرزا علیرضا» معروف به «صدرالعلما» حمامی در محل میدان وحشی می‌سازد و قبر در مجاورت گلخن حمام قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: در سال ۱۳۳۸ هجری قمری، «امیرحسین خان بختیاری» حاکم یزد سنگ مزار را از گلخن حمام صدر بیرون می‌آورد و در میدان سعادت (در محل اداره مالیه و سازمان سرمایه گذاری کنونی یزد) قرار می‌دهد اما این مسئله را در حالی شاهد هستیم که در عکس ناپریل مالکوم که متعلق به سال ۱۳۲۰ قمری است اثری از سنگ را در خود ندارد.
فاطمی به تاریخ ۱۳۴۶ هجری قمری، مصادف با تاریخ ۱۳۰۶ شمسی اشاره کرد و در مورد آن تصریح کرد: «سیدحسین شکوهی» از شعرای یزد، محل جدید قبر وحشی بافقی را در میدان سعادت گواهی می‌دهد.
وی با بیان این که در تصویر به جا مانده از افرادی با لباس بختیار در سال ۱۳۰۰ شمسی، گوشه قبر ساخته شده جدید در میدان سعادت وجود دارد، گفت: در سال ۱۳۱۰ شمسی رضاخان دستور ایجاد خیابان‌هایی را در شهر صادر می‌کند که ایجاد خیابان پهلوی در مقابل کوچه اهروک منجر به تخریب آرامگاه وحشی بافقی می‌شود و سنگ سفیدی که محل سرودن شعر وحشی بوده را جابه‌جا کرده و در کنار کوچه می‌گذارند.
فاطمی با بیان این که در سال ۱۳۱۲ «محمد پیرنیا» معمار برجسته ایرانی، محل قبر جدید را در میدان سعادت گواهی می‌دهد، گفت: البته پیرنیا گفته که که سنگ قبر توسط رئیس وقت آثار باستانی دفن شده است، البته در همان سال «مدبر نوری» از حکام بختیاری یزد قبر جدید در محل میدان سعادت را تخریب می‌کند و بعد از تخریب قبر، سنگ آن را به یهودیان می‌فروشد به طوری که در عکس هوایی ارتش مربوط به سال ۱۳۳۵ اثری از سنگ قبر نیست.
مدیرکل میراث فرهنگی یزد با بیان این که در سال ۱۳۵۸ در محل جوی‌هرهر المانی برای او ساخته شده گفت: سال ۱۳۷۵ خورشیدی، «سید رضا بادی» که فردی ۱۰۰ ساله در آن زمان بوده، محل دقیق قبر را نشان می‌دهد و از سنگ آن در ابتدای کوچه معروفی که وحشی بر آن می‌نشسته و یاد می‌کند اما اثری نیز از سنگ نبوده است.
وی اضافه کرد: در همین سال، در حفاری اداره آب، سنگ ابتدای کوچه اهروک پیدا شده و به موزه آیینه روشنایی اهدا می‌شود البته در سال ۱۳۹۶ در بازسازی ساختمان مالیه نیز تلاش کردیم تا اثری از مقبره دوم بیابیم اما اثری از آن یافت نشد.
فاطمی از ادعای درست سخندان عموزاده فرخی یزدی در سال ۹۵ نیز که ۹۷ سال سن داشته، یاد کرد و گفت: در این سال‌ها نیز در حال بررسی شواهد بودیم که بنابر این شواهد می‌توانیم ادعا کنیم در مقابل کوچه اروک (اهروک) در حد فاصل خیابان امام خمینی و پیاده‌رو مقبره فرخی یزدی قرار گرفته که البته محل دقیق قبر نیز مشخص شده است.