راه های کاهش پرخاشگری کودکان و نوجوانان

یک کارشناس ارشد روان شناسی بالینی، به تبیین عمل پرخاشگری کودکان و نوجوانان در دوران شیوع بیماری کرونا پرداخت.
فرنگیس شریفی باستان در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه خشم ناشی از عدم رسیدن به اهداف و ناکامی‌ها، ریشه‌ بروز پرخاشگری است اظهار کرد: خشم در کودکان به طور کلی دو دلیل رایج دارد؛ محیطی که کودکان در آن قرار دارند و به مرور زمان یاد گرفته‌اند که برای رسیدن به خواسته‌های خود در آن محیط از خشم استفاده و پرخاشگری را بروز دهند و همچنین، الگو گیری از والدینی که پرخاشگری را جایگزین حل مسائل خود کرده‌اند.
این کارشناس درباره‌ بروز پرخاشگری در نوجوانان گفت: نوجوانان در سن پرچالشی قرار دارند؛ دورانی که نوجوان در جستجوی هویت خود است و در این راه ممکن است پرخاشگر شود که مسلما قصد نافرمانی از والدین را ندارد و تنها به دنبال استقلال و یافتن هویت خود است.
وی با بیان اینکه الگو گیری از والدینی که خشم را دائما در خانه بروز می‌دهند نیز می‌تواند از علل بروز خشم در نوجوانان باشد، ادامه داد: گاهی حالت‌های روان شناختی نوجوانان همانند محرومیت‌ها، تبعیض‌ها، کمبود محبت‌ها و... می‌تواند خشم آنها را برانگیخته کند و رفتار نادرست والدین می‌تواند باعث سرکشی و طغیان این خشم و پرخاشگری شود.
به گفته‌ این روانشناس، گاهی خشم متناوبی که در کوکان و نوجوانان دیده می‌شود ناشی از نوعی اختلال خلقی است که نیازمند درمان توسط روان‌شناس و روان‌پزشک دارد.
وی درباره‌ افزایش بروز خشم در دوران قرنطینه‌ و شیوع ویروس کرونا، افزود: در دوران شیوع کرونا، والدین استرس و هیجانات شدیدی را در جهت مراقبت از فرزندان خود تحمل کردند و این نگرانی‌ها و استرس‌ها مستقیما به فرزندان نیز منتقل شده است که خود علتی برای بروز پرخاشگری است.
شریفی باستان معتقد است، اضطراب والدین در این ایام مستقیما به فرزندان آنها منتقل می‌شود و تمامی رفتارهای بازدارنده و وسواس گونه در این ایام و ماندن در خانه، منجر به خستگی روانی و نهایتا بروز خشم و پرخاشگری می‌شود.
وی به توان مالی خانواده‌ها در فراهم کردن امکانات آموزش آنلاین در ایام کرونا اشاره کرد و استرس ناشی از عدم توان فراهم کردن امکانات را یکی از دلایل بروز پرخاشگری دانست.
شریفی باستان ادامه داد: زندگی انسان‌ها در ارتباط با یکدیگر معنا می‌شود و این قرنطینه و ارتباط به صورت آنلاین و از طریق فضای مجازی اثرات منفی در ارتباط افراد گذاشته است.
این روان شناس در ارتباط با اثرات منفی ارتباط مجازی در این ایام برای کودکان و نوجوانان اظهار کرد: انسان در محیط‌های گروهی انگیزه پیدا می‌کند و هرچه سن کمتر باشد این نیاز بصورت انگیزه‌ بیرونی همانند حضور در جمع همکلاسی‌ها، دریافت حمایت و تشویق آموزگار، رقابت در جمع هم‌سالان و... تامین می‌شود.
به گفته‌ این مدرس دانشگاه، فضای مجازی به علت نداشتن زیربنای کافی و عدم وجود تمامی فاکتورهای ارتباطی نمی‌تواند نیازهای اجتماعی کودکان و نوجوانان را تامین کند و اثرات منفی برای آنها دارد.
وی ادامه داد: کودکان و نوجوانان از این جهت که هنوز به قدرت تاب آوری در برابر سختی‌ها و انعطاف پذیری روان شناختی نرسیده‌اند، مسلما نمی‌توانند از پس تمامی مشکلات برآیند؛ بنابراین سطح انگیزه‌ی آنها کاهش می‌یابد؛ همچنین حضور مستمر و آموزش در فضای مجازی خود، باعث بروز پرخاشگری می‌شود.
شریفی باستان به ارائه راهکارهایی برای والدین در جهت کاهش پرخاشگری کودکان در ایام قرنطینه پرداخت و اظهار کرد: ابتدا والدین باید ارزیابی کنند که کودکشان تحت چه شرایط و موقعیتی پرخاشگری را بروز می‌دهد؛ سپس باید درباره‌ آن رفتار و ناراحتی خود نسبت به آن رفتار مشخصا با کودک صحبت کنند.
وی افزود: به کودک خود رفتار جایگزینی ارائه و توضیح دهید که بجای پرخاشگری می‌تواند از رفتار مناسب دیگری در جهت رسیدن به اهداف خود استفاده کند.
به گفته‌ این مدرس دانشگاه، والدین باید خودشان به عنوان الگویی برای کودکان، پرخاشگری را بروز ندهند و گاهی می‌توانند از اعمال محدودیت‌هایی در ازای رفتار منفی کودک نظیر تنها گذاشتن کودک، ماندن کودک در اتاق و... برای مدت کوتاهی استفاده کنند.   
وی درباره‌ راهکارهای کاهش پرخاشگری در نوجوانان گفت: باید آگاهی والدین نسبت به نوجوانان افزایش یابد و به فضای روانی آنها تسلط پیدا کنند بگونه‌ای که رفتارهایی که باعث ناراحتی نوجوان است را بروز ندهند و در کمال احترام و حمایت با آنها برخورد کنند.
وی به دو فاکتورِ آموزش و مدیریت خشم تاکید و اظهار کرد: در ایام شیوع بیماری کرونا رفتار والدین در مقابل کودکان و نوجوانان بسیار اهمیت دارد؛ این رفتار باید بگونه‌ای باشد که به فرزندان استرس و هیجانات منفی منتقل نشود.
شریفی باستان معتقد است، والدین نباید شرایط را اغراق آمیز جلوه دهند و همواره باید کلمات مبتنی بر واقعیت را بر زبان آورند چراکه بسیاری از واکنش‌های اضطرابیِ مقابله با این بیماری، احساس عدم توان زندگی و ابهام در آینده را به کودکان و نوجوانان القا می‌کند و در این شرایط والدین باید راهکارهای زندگی متناسب با بیماری کرونا را به فرزند خود ارائه دهند و آینده را امید بخش جلوه دهند تا بتوانند از خشم و پرخاشگری این ایام بکاهند.