ویروس آنفولانزا به شدت مسری است

رییس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت ضمن اشاره به گروه‌های در معرض خطر بروز آنفلوآنزا و تمهیدات پیش بینی شده برای کنترل بیماری در کشور، گفت: ویروس آنفلوآنزا شدیدا مسری است و از راه تنفس انتقال می‌یابد. بر همین اساس پایه اصلی کنترل این بیماری رعایت نکات بهداشتی است.
به گزارش ایسنا، دکتر حسین عرفانی با اشاره به نسبت مستقیم ویروس آنفلوآنزا با فصل سرما، گفت: بیماری آنفلوآنزا از ویروس‌های نوع A،  B و C برخوردار است دارد و از این نظر حائز اهمیت است که می‌تواند بین انسان و دام مشترک باشد و همچنین می‌تواند موارد تک‌گیر یا همه‌گیر ایجاد کرده و طیف وسیعی از علایم را به دنبال داشته باشد.
وی در این باره افزود: یک سرماخوردگی ساده که ۹۷ تا ۹۸ درصد موارد آنفلوانزا در این قسمت قرار می‌گیرند، با یک تب و سرفه حاد و علایم خفیف بروز می‌یابد و با استراحت در منزل و صرف مایعات گرم و درمان علامتی زیر یک هفته تا پنج روز بهبود پیدا می‌کند. اما دو تا سه موارد این بیماری تبدیل به یک بیماری شدید و عفونت شدید تنفسی می‌شود و ویژگی‌اش هم این است که به بستری در بیمارستان و خدمات بیمارستانی نیاز دارد. از این دو تا سه درصد حدودا ۱۰ تا ۲۰ نیاز به بستری در بخش‌های ویژه را پیدا می‌کنند و متاسفانه تعدادی از این‌ها که به دستگاه تنفس مصنوعی وصل می‌شوند، ممکن است با توجه به سیر بیماری‌شان به فوت بیمار هم منجر شود.
عرفانی با تاکید بر اهمیت این بیماری ادامه داد: در این بیماری بهداشت عمومی بسیار حائز اهمیت است؛ چراکه بیماری واگیردار است، از طریق تنفس انتشار می‌یابد و به راحتی می‌تواند در جامعه پخش شود. آنچه که در هفته‌های گذشته نیز اتفاق افتاده دور از ذهن نیست؛ چراکه بیماری آنفلوآنزا در فصل سرد سال در نیمکره شمالی زمین و از جمله ایران اپیدمی و همه‌گیری خودش را دارد و کشور ما هم در این کمربند جغرافیایی قرار دارد و قاعدتا مستثنی نیست.
وی افزود: در سال جاری و با توجه به اطلاعاتی که از سیستم مراقبت آنفلوآنزا در کشور استخراج و تجزیه و تحلیل شده، سه – چهار هفته تعجیل و زودرسی در اپیدمی آنقفلوآنزا را داشتیم. ویژگی دوم این همه‌گیری نیز این است که متاسفانه ویروس آنفلوآنزا مرتب در حال جهش و موتاسیون و تغییر است و بنابر موتاسیون‌هایی که داشته سبب شده که شدت علایم بیماری افزایش یابد. یعنی با یک بیماری شدیدتری مواجه هستیم. بنابراین باید اقداماتی انجام شود تا دامنه این همه‌گیری را کوتاه‌تر کنیم و تعداد افراد کمتری مبتلا شوند و دوم اینکه زمان همه‌گیری را کاهش دهیم. بی‌تردید این موارد با تقویت در سه رکن اصلی سلامت جامعه یعنی ساختار خود وزارت بهداشت، هماهنگی‌های بین بخشی بین نهادهای ذیربط و از همه مهم‌تر مشارکت مردم بر پایه فرهنگ خود مراقبتی و افزایش سواد سلامت و اطلاعات درست بهداشتی میسر خواهد بود و خواهیم توانست این بیماری را تحت کنترل درآوریم.
تب بالا و بروز ناگهانی بیماری از علایم اصلی آنفلوآنزاست
عرفانی با بیان این که این بیماری در طول سال اتفاق می‌افتد، اما در فصل سرد سال شرایط برای انتقال فراهم‌تر است و حالت همه‌گیری پیدا می‌کند، درباره ویژگی‌های آنفلوانزا و سرماخوردگی و تفاوت آنها با یکدیگر، گفت: در سرماخوردگی علایم به تدریج شروع می‌شود اما در آنفلوآنزا بروز علایم ناگهانی و یک مرتبه است. در آنفلوآنزا پای ثابت قضیه تب بالای ۳۸ درجه است. در مجموع می‌توان گفت که تب و سرفه دو رکن اصلی آنفلوآنزا هستند. همچنین سوم بدن درد و سر درد در آنفلوآنزا بیشتر است، اما به این نکته باید توجه کرد که هیچ پزشک متخصصی هم نمی‌تواند بین یک سرماخوردگی و آنفلوآنزای خفیف تفاوت قائل شود و تشخیص قطعی آنفلوآنزا صرفا آزمایشگاهی است (آزمایش ترشحات گلو).
مراقبت دیده‌ورِ آنفلوآنزا
رییس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت که در یک برنامه تلویزیونی صحبت می‌کرد، در ادامه افزود: آنچه که در دنیا توسط سازمان جهانی بهداشت توصیه شده، مراقبت دیده‌ور آنفلوآنزا است و به این ترتیب در تمامی دنیا نیازی نیست که تمامی موارد آنفلوآنزا تشخیص داده شوند. بر همین اساس در سطح دنیا ۱۴۰ پایگاه دیده‌ور وجود دارد که یکی از آنها در کشور ما در تهران و در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران مستقر است و کارش هم این است که با ۱۴ آزمایشگاه منطقه‌ای در کشور، از موارد سرپایی و شدید بستری در بیمارستان نمونه‌هایی را انتخاب می‌کنند و مورد آزمایش قرار می‌دهند تا بتوانند تاریخ وقوع اپیدمی را مشخص کنند، نوع سوش و عامل بیماری‌زایی که بر اساس آن همه‌گیری شده را معرفی کنند و سیر اپیدمی را دنبال و کنترل آن را اعلام کنند. ما بر اساس اطلاعات همین سیستم مراقبتی دقیق است که می‌دانیم در کجای کشور و با چه حجمی و چه عامل بیماری‌زایی و چه شدتی، بیماری در حال پخش در کدوم گروه‌های سنی جامعه است.
آنفلوآنزا به شدت مسری است و از راه تنفس منتقل می‌شود
استراحت؛ درمان اصلی آنفلوآنزا
عرفانی با تاکید بر اینکه ویروس آنفلوآنزا شدیدا مسری است و از راه تنفس انتقال می‌یابد، ادامه داد: پایه اصلی کنترل این بیماری رعایت نکات بهداشتی است. بنابراین شست‌وشوی مرتب دست‌ها بسیار توصیه می‌شود؛ چراکه ویروس آنفلوآنزا از طریق دست حداقل می‌تواند به مدت نیم ساعت قدرت انتقال عفونت را داشته باشد. بر همین اساس باید رفتار بهداشتی به یک فرهنگ تبدیل شود و افراد هنگام سرفه و عطسه دهان خود را بپوشانند و در صورت عدم دسترسی به دستمال حتی از آستین لباس خود استفاده کرده و جلو دهان خود را بپوشانند، دستمال استفاده شده را نیز به نحو مناسب در سطل زباله اندازند، از دست دادن و روبوسی بپرهیزند. همچنین درمان اصلی آنفلوآنزا، استراحت است و در این صورت سیستم ایمنی می‌تواند بر این بیماری غلبه کند. با مصرف مایعات گرم نیز بیماری زودتر کنترل شود.
گروه‌های در معرض خطر آنفلوآنزا
وی، مبتلایان به نقص سیستم ایمنی، کودکان، سالمندان، مبتلایان به بیماری‌های مزمن قلبی، ریوی، ناراحتی‌های مزمن عصبی، ناراحتی‌های مزمن متابولیک، کلیوی، چاقی مفرط، زنان باردار، مبتلایان به سرطان و عفونت‌های مزمن مانند اچ آی وی و مصرف کنندگان مستمر آسپرین، کورتون، افراد تحت درمان شیمی درمانی و رادیوتراپی از جمله گروه‌های در معرض خطر آنفلوآنزا خواند و گفت: این افراد سیستم ایمنی بدن شان ضعیف‌تر از دیگران است و باید سرماخوردگی‌هایشان را با شک به آنفلوآنزا جدی بگیرند و در مراحل اولیه بیماری حتما به پزشک مراجعه کنند.
واکسن آنفلوآنزا
عرفانی در ادامه صحبت‌هایش درباره واکسن آنفلوآنزا نیز گفت: یک واکسن بی‌ضرر و در دسترس در این زمینه فراهم است. واکسن آنفلوآنزا آنتی ژن ویروس را دارد؛ به این معنا که قدرت ایمنی‌زایی دارد، اما توان بیماری‌زایی ندارد. بر همین اساس هم افراد در معرض خطر باید از شهریور ماه واکسن خود را تزریق کنند؛ اما این به معنای آن نیست که بعد از این تاریخ امکان واکسیناسیون وجود ندارد. تاریخ انقضای این واکسن تا پایان بهار سال بعد است، اما بهتر است گروه‌های در معرض هر چه زودتر این واکسن را مصرف کنند. از زمان تزریق واکسن تا حدودا دو هفته بعد، نسبت به بیماری مقاومت پیدا می‌شود. در مجموع این واکسن کاملا بی‌ضرر است و حتی خانم‌های باردار نیز می‌توانند آن را تزریق کنند.
وی گفت: البته در هیچ جای دنیا همه مردم واکسن نمی‌زنند؛ بلکه دو گروه شامل افراد در معرض خطر این بیماری و دیگری هم کسانی که مواجهات شغلی آنها را در معرض خطر قرار می‌دهد مانند جامعه پزشکی، پیراپزشکی و کادر بیمارستانی و...برای تزریق واکسن توصیه می‌شوند.
وی ادامه داد: در مجموع آنچه که اکنون درگیرش هستیم، آنفلوانزای فصلی است. در معاونت‌های مختلف وزارت بهداشت این تمهیدات به منظور مراقبت از آنفلوآنزا با استانداردی قابل قبول از نظر واکسن، دارو و سایر موارد در نظر گرفته شده و جای نگرانی در هیچ زمینه‌ای نیست.
عرفانی گفت: آنفلوانزا بیماری است که در طول سال اتفاق می‌افتد، اما در فصل سرد سال از جمله آبان، آذر و دی ماه شرایط برای انتقال بیماری فراهم‌تر است و سرد شدن هوا باعث قدرت ابقایی بیشتر ویرویس در محیط می‌شود. از طرفی هم مردم در این ایام سرد سال در محیط‌های بسته به سر می‌برند و در نتیجه مراوادات انسانی می‌تواند باعث انتقال شود. بر همین اساس هم رعایت نکات بهداشتی بسیار لازم است.
وی در ادامه صحبت‌هایش درباره چگونگی پیشگیری از بروز بیماری گفت: قطعا ورزش برای تقویت سیستم ایمنی می‌تواند تاثیر خوبی داشته باشد. مصرف میوه‌جات و سبزیجات حاوی ویتامین سی در پیشگیری از سرماخوردگی و آنفلوآنزا و بالا بردن سطح ایمنی بدن می‌تواند تاثیر داشته باشد. در مجموع سبک زندگی مناسب و رژیم غذایی سالم از اهمیت بسیاری برخوردار است.
آنفلوآنزا در چه شرایطی می‌تواند به مرگ منجر شود؟
عرفانی در پاسخ به این سوال که آنفلوآنزا در چه شرایطی می‌تواند منجر به مرگ شود، گفت: این بیماری در ۹۷ تا ۹۸ درصد موارد معمولا یک بیماری عفونت فوقانی تنفسی است که بهبود می‌یابد، اما در بعضی موارد تبدیل به سینه پهلو می‌شود که بیماری شدید است و باید فرد در بیمارستان بستری شود. تعدادی از این موارد نیز می‌توانند دچار عارضه بیماری شوند؛ چراکه این بیماری می‌تواند روی قلب تاثیر بگذارد و التهاب عضله قلب ایجاد کند، می‌تواند روی مغز تاثیر بگذارد و آنسفالیت ایجاد کند و می‌تواند روی کلیه و کبد تاثیر بگذارد یا نهایتا تبدیل به یک نارسایی حاد تنفسی شود. این نارسایی می‌تواند علایم شدیدی داشته باشد و در مواردی که بیمار به این سمت رود، می‌تواند کشنده باشد.
آنتی‌بیوتیک تاثیری بر آنفلوآنزا ندارد
وی در ادامه صحبت‌هایش با تاکید بر اینکه آنتی بیوتیک روی آنفلوآنزا تاثیری ندارد. مصرف آنتی بیوتیک باید با توجیه علمی توسط پزشک باشد و بیماران در این زمینه خوددرمانی نکنند.
رییس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در پایان صحبت‌هایش گفت: معمولا در سرماخوردگی‌ها پرهیز غذایی خاصی از نظر علمی گفته نشده، اما تجربه ثابت کرده مصرف مایعات گرم و غذاهای سبک، بسیار کمک کننده است و بهتر است از غذاهای سرخ کردنی، چرب، سرکه و ... پرهیز شود.