راز کیفیت بالای آموزش و پرورش فنلاند چیست؟

در نشستی با خانم هنا ویرک کیونن، وزیر آموزش و پرورش فنلاند درباره سامانه آموزشی فنلاند- و آنچه که ممکن است به سامانه آموزشی آمریکا بیاموزد- گفت و گو کردیم. متن گفت و گو را که برای روشن شدن بیشتر، ویرایش و کوتاه کرده ایم در زیر می توانید بخوانید : 

معروف است که آموزگاران فنلاند، گروهی نخبه هستند و تنها دانش آموزان برتر، امکان آموزگار شدن دارند. بر کسی هم پوشیده نیست که آنان آموزگارانی به خوبی آموزش دیده اند. اما برای چند لحظه ما را به درون این کارآموزی ببرید- این که به طور دقیق چه شکلی است؟ آموزگارپروری (teacher- training) در فنلاند،چه تفاوتی با آموزگار پروری در دیگر کشورها دارد؟
پرسش دشواری است. آموزگاران ما به راستی شایسته اند. یکی از مهم ترین دلیل هایی که آنان این چنین شایسته اند این است که پیشه آموزشگری، یکی از بلندآوازه ترین پیشه ها در فنلاند است، پس جوانان می خواهند که آموزگار شوند. ما در فنلاند بر این باوریم که آموزگاران کلید آینده اند و آموزشگری، پیشه بسیار مهمی است- و به همین خاطر است که همه جوانان توانمند می خواهند آموزگار شوند. در فنلاند همه دوره های آموزگار پروری در دانشگاه ها انجام می پذیرد و همه دانشجویان در یک دوره 5 ساله، کارشناسی ارشد می گیرند. و از آنجایی که در دانشگاه ها تحصیل می کنند، دوره پرورش آموزگار [تربیت معلم،teacher education] پژوهش بنیاد است. دانشجویان در طول تحصیل شان،مدت زیادی کارآموزی ِ تحت نظر دارند. ما چیزی داریم به نام "مدرسه های کارآموزی" [training schools] – اغلب پس از دانشگاه ها- جایی که دانشجو از یک سرپرست کارآزموده، می آموزد و بازخورد کارش را می گیرد. آموزگاران در فنلاند می توانند خودشان،روش ها و مواد آموزشی شان را برگزینند. آنان کارشناسان کار خودشان هستند و خودشان از شاگردانشان آزمون می گیرند. من فکر می کنم که این هم یکی از دلیل هایی است که چرا آموزشگری در فنلاند،پیشه ای اینچنین جذاب است چرا که آموزگاران همچون کارشناسان دانشگاهی با شاگردان خودشان در مدرسه ها کار می کنند. 

در فنلاند، آموزگاران چگونه ارزشیابی می شوند؟ چگونه در برابر آموزش دانش آموزان،پاسخگو هستند؟
جامعه آموزشی ما، بر بنیاد اعتماد و همکاری پایه گذاری شده است، پس هنگامی که ما برخی محک زدن ها و ارزشیابی ها را به کار می گیریم از آنها نه برای کنترل آموزگاران بلکه برای رشد بهره می گیریم. ما به آموزگاران اعتماد داریم. واقعیت این است که ما همه انسانیم، و البته تفاوت هایی وجود دارد در این که آموزگاران چگونه از شاگردانشان آزمون می گیرند اما اگر نگاهی بیندازیم به ارزشیابی های سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)- برای نمونه آزمون های پیزا- تفاوت های یادگیری در میان مدرسه ها و شاگردان فنلاندی در میان کشورهای OECD از همه کوچک تر است، پس چنین می نماید که ما از سامانه آموزشی بسیار برابر در کیفیت خوب برخورداریم. 

فنلاند، مهاجران و اقلیت ها را چگونه وارد سامانه آموزشی خود می کند؟
ما در فنلاند، مهاجران خیلی زیادی نداشته ایم اما تصمیم داریم که در آینده بیشتر داشته باشیم- ما نیاز بیشتری داریم چرا که جمعیتی سال خورده داریم. در برخی مدرسه ها،در منطقه های پیرامون هلسینکی، بیش از 30 درصد از شاگردان، مهاجر هستند. اگر به نتیجه های پیزا نگاه کنیم چنین می نماید که در پیوند با مهاجران هم داریم کار خوبی ارائه می دهیم. به طور معمول، اگر بچه ها از جامعه و سامانه آموزش مدرسه ای خیلی متفاوتی بیایند دوره یک ساله ای در یک محیط کوچک تر دارند جایی که زبان فنلاندی و شاید برخی موضوع های درسی دیگر می خوانند. ما تلاش می کنیم که تا پیش از این که وارد کلاس های درسی عادی شوند، سطح شان را بالا بکشیم. ما همچنین فکر می کنیم که یادگیری زبان مادری شخص، خیلی مهم است و به همین خاطر است که می کوشیم تا زبان مادری را هم به همه مهاجران یاد بدهیم. این کار، دشواری زیادی دارد. فکر می کنم در هلسینکی 44 زبان مادری متفاوت آموزش داده می شود. دولت برای دو ساعت درس در هر هفته برای این شاگردان، پول می پردازد. ما فکر می کنیم دانستن زبان مادری شما، خیلی مهم است- زبانی که می توانید با آن بنویسید و بخوانید و بیندیشید. این کار از یادگیری زبان های دیگر همچون فنلاندی یا انگلیسی، یا موضوع های درسی دیگر، آسان تر هم است. 

اتحادیه های آموزگاری در فنلاند چه نقشی بازی می کنند؟ هم اکنون در آمریکا، اتحادیه ها، همچون مشکلی بزرگ بر سر راه بهسازی دیده می شوند. در فنلاند چه جور است؟
در فنلاند با وضعیتی سراسر متفاوت روبرویم. به نزد من به عنوان وزیر آموزش و پرورش، اتحادیه آموزگاران ما، یکی از شریک های اصلی ما بوده است زیرا ما هدف یکسانی داریم : همگی می خواهیم از خوب بودن کیفیت آموزش و پرورش، مطمئن شویم. ما همکاری های بسیار زیادی با اتحادیه داریم. کمابیش هر هفته، در بحث ها و گفت و گوها با همدیگر هستیم. آنها در فنلاند، بسیار نیرومندند. کمابیش همه آموزگاران عضو اتحادیه هستند. فکر می کنم که در اندیشیدن مان،اختلاف های بزرگ نداریم. آنها برای ما شریک های خیلی خوبی هستند. 

به نظر شما،آمریکا،در آموزش و پرورش دولتی،چه می تواند و می باید از فنلاند بیاموزد؟
پرسش بسیار دشواری است. یک سامانه آموزشی باید به اجتماع محلی خودش خدمت بدهد و این کار سخت به تاریخ و جامعه خود آن کشور گره خورده است. پس ما نمی توانیم یک سامانه را از یک کشور به کشور دیگری ببریم و آن را در جایی دیگری بگذاریم. اما من فکر می کنم که آموزگاران به راستی کلید سامانه آموزشی بهتر هستند. به راستی مهم است تا به آموزگارپروری،آموزش های ضمن خدمت و کار در شرایط توجه کنیم. البته،آموزگاران همواره می گویند که باید به حقوق شان هم توجه شود. اما در فنلاند،چنین می نماید که حقوق آموزگاران دلیل اصلی جذاب بودن این پیشه نیست. البته آموزگاران خیلی بد هم حقوق نمی گیرند. اگر به پیشه های دیگر آکادمیک نگاه کنید درآمد آموزگاران در سطح متوسط است. 

در آمریکا، برآورد می شود که 50 درصد از آموزگاران تازه کار،در پنج سال نخست، کارشان را رها می کنند. به گمانم وضع در فنلاند متفاوت است. آیا در فنلاند، آموزشگری "پیشه ای همه عمر" دیده می شود؟
در فنلاند آموزشگری پیشه ای همه عمر است اما هم اکنون ما داریم درباره این که چرا برخی آموزگاران کارشان را رها می کنند یک بررسی انجام می دهیم. نرخ آن بالا نیست. اغلب مردان هستند که وقتی کاری با حقوق بیشتر پیدا می کنند آموزشگری را رها می کنند. ما باید برخی از انواع پایش های سامانه ای را توسعه دهیم زیرا آموزگاران جوان تازه کار،نیاز به پشتیبانی دارند. بیشتر بازخوردهایی که من از آموزگاران جوان شنیده ام این است که مثلا همکاری با پدر- مادران آسان نیست. پس اینجا یکی از جاهایی است که آموزگاران جوان نیاز به پشتیبانی همکاران شان دارند. 

چه چیز مهم دیگری وجود دارد که درباره آموزش و پرورش دولتی در فنلاند، خیلی شناخته شده نیست یا به خوبی درک نشده است؟
ما به همه شاگردان در کلاس های یکسان درس می دهیم. ما به راستی، مدرسه های برتر خوب، و مدرسه های بد خیلی ضعیف نداریم. ما در حمایت خاص از دانش آموزانی که در یادگیری با مشکلاتی روبرو هستند، سراسر خوب هستیم. پیرامون 25 درصد از شاگردان، برخی از انواع حمایت های خاص دریافت می کنند، اما در کلاس های عادی آموزش می بینند- اغلب آموزگاران در کلاس درس، دستیار دارند. ما همچنین فکر می کنیم که خیلی مهم است که در برابر هر آموزگار، دانش آموز خیلی زیادی وجود ندارد. قانونی برای محدود کردن شمار دانش آموزان کلاس نداریم اما به طور متوسط در همه پایه ها، در هر کلاس 21 دانش آموز داریم؛ در پایه های اول و دوم،19 دانش آموز.
ما فکر می کنیم که می توانیم برابری (equality) و کیفیت خوب (good quality) را همزمان داشته باشیم- آنها ناسازگار نیستند. دانش آموزان ما از دانش آموزان دیگر کشورهای OECD زمان کمتری را در کلاس درس می گذرانند. ما فکر نمی کنیم که اگر در هر روز،هفت ساعت در مدرسه بگذرد به یادگیری دانش آموزان کمکی باشد چرا که آنها برای سرگرمی ها هم زمان می خواهند. البته آنها مشق هم دارند.
گفت و گو : جاستین اسنیدر
ترجمه: مهدی بهلولی
منبع : هافتینگتن پست