آیا تایرهای ترمیم شده امنیت دارد؟

مدتها است که کارخانه‌ای در تبریز لاستیک‌های فرسوده را ترمیم و روکش می کند تا دوباره مورد استفاده قرار گیرد. هر چند که قیمت این تایرها نسبت به تایرهای تولیدی کمتر است؛ با این اوصاف این تایرها مورد استقبال مردم قرار نگرفته است. ادعای مسئولان کارخانه تبریزی که در رپورتاژی خبری از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش شد، این است که ضمن رعایت استاندارد، تایرهایی که قابلیت روکش شدن را داشته باشند، به چرخه‌ی مصرف باز می‌گردانند. این در حالی است که بر اساس نظر کارشناسان، فعالیت این کارخانه دارای استانداردهای لازم برای ترمیم تایر ماشین نیست. به گفته این افراد، کارخانه تبریزی در حال حاضر هر تایری را ترمیم می‌کند که این مساله برخلاف استانداردهای جهانی است. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که بدانیم بر اساس گزارش‌ها، پلیس راهور در چند سال اخیر آمار ترکیدن تایرهایی را که منجر به تصادف‌های شدید شده است دیگر رسانه‌ای نمی‌کند. براستی چند درصد از تایرهای کارخانه تبریز حین استفاده دچار ترکیدن می‌شوند؟ هیچ آماری در این خصوص وجود ندارد.      
مصطفی تنها سخنگوی انجمن صنفی صنعت تایر در گفت‌وگو با "مردم‌سالاری آنلاین" در مورد ترمیم تایرهای فرسوده گفت: در حال حاضر ترمیم تایر فرسوده به دو طریق صورت می‌گیرد؛ یکی به صورت ری‌گرو (re-groove)، یعنی همین کاری که در تبریز انجام می‌دهند و دیگری به صورت روکش کردن تایر. البته نباید فراموش کرد که تایر فرسوده را به شرط سالم بودن منجید، می‌توان روکش کرد.
او ادامه داد: در دنیا تایرهای سنگین روکش می‌شود و کسی تایرهای سبک را روکش نمی‌کند. این موضوع به خاطر ارزش بالای منجید تایر سنگین است. روکش تایرها معمولا 2 تا 3 بار انجام می‌شود. بر بدنه تایرهایی که قابلیت روکش شدن را دارند، اصولا این قابلیت درج می‌شود؛ چراکه هر تایری را نباید روکش کرد.
او در مورد قابلیت روکش شدن تایرهای چینی گفت: بسیاری از تایرهای چینی قابلیت روکش شدن ندارند. البته برخی از تایرهای چینی قابلیت روکش شدن را دارند که این کار فقط یکبار انجام می‌شود و برای بار دوم یا سوم، قابیلت روکش شدن را نخواهند داشت. مشکل لاستیک‌های چینی که روکش نمی‌شوند به قسمت داخلی تایر باز می‌گردد که مثل یک تیوب به قسمت داخلی تایر چسبانده شده است. این قسمت معمولا دچار خشکی و شکنندگی می‌شود لذا باد را نمی‌تواند در خود نگه‌دارند.
 
ابهام در ماهیت فعالیت کارخانه تبریز
وی در خصوص روکش کردن تایر در ایران ابراز داشت: در ایران متاسفانه بحث روکش تایرها پذیرفته نشده است. مردم به تایر روکش شده اطمینان ندارند. در این خصوص با راه‌اندازی چندین کارخانه موافقت اصولی هم شده بود که عموما در این کار موفق نشدند.
تنها، در مورد ری‌گرو کردن تایر گفت: هر تایری را نباید ری‌گرو کرد. در حقیقت تایرهایی را می‌توان ری‌گرو کرد که امکان ری‌گرو شدن برای آن‌ها در نظر گرفته شده باشد. در دنیا فقط یک یا دو برند یافت می‌شود که روی تایر تولیدی خود جمله قابلیت ری‌گرو شدن را قید می‌کنند. تایرهایی که قبلیت ریگرو شدن دارند، قسمتی زاپاس مانند در بخش زیرین آنها تعبیه شده تا برای دفعات بعد حین ریگرو شدن، شیاردهی شود.
او تصریح کرد: من این موضوع را شنیده‌ام که متاسفانه کارخانه‌ای که در تبریز فعالیت دارد، بر اساس موقعیت‌های بازار، هر تایری را شیاردهی می‌کند. در حالی که هر تایری این قابلیت را ندارد که برای بار دوم شیاردهی شود. می‌بایست در طراحی اولیه تایر، شیاردهی مجدد در نظر گرفته شده باشد. تایرهایی که این قابلیت را ندارند، شیاردهی آنها خطرناک است و ممکن است که حین حمل و نقل شاهد ترکیدن آنها باشیم. تایرهایی که روی آنها قید شده که قابلیت ری‌گرو شدن را دارند، مجددا به کارخانه‌ها باز می‌گردند تا ری‌گرو شوند. در این تایرها زخامتی برای شیاردهی مجدد در نظر گرفته شده است.
او گفت: من از نوع ماهیت فعالیت کارخانه تبریز مطلع نیستم؛ اما این سخن را شنیده‌ام که این کارخانه هر تایری را شیار می‌زند. شیار زدن هر تایری به هیچ وجه کار ایمن و استانداردی نیست.    
 
صدا و سیما واقعیت را به مردم بگوید
در همین رابطه عباس سماواتی رییس سابق اتحاديه  فروشندگان لاستيک و روغن در گفت‌وگو با "مردم‌سالاری آنلاین" ابراز داشت: لاستیک‌های روکش شده برای مصرف ماشین‌های کندرو است و برای ماشین‌های تندرو کاربردی ندارد. این لاستیک‌ها نباید برای ماشین‌های تندرو مورد استفاده قرار بگیرند.
وی ادامه داد: در حال حاضر در داخل کشور شاهد تولید انواع تایر با انواع کیفیت هستیم. تایر درجه 2 و درجه 3 هم در کشور تولید می‌شود؛ اما با این اوصاف، استاندارد لازم را هم در نظر می‌گیرند. افرادی که از لاستیک روکش شده و یا درجه دو و درجه سه استفاده می‌کنند به دلیل محدودبودن بودجه‌شان دست به این تصمیم می‌زنند.
او ضمن گلایه از اوضاع بازار تایر در ایران گفت: واقعا کسی هست که این اوضاع را سرو‌سامان ببخشد؟ کسی که پول دارد، حتی تایرِ تولید سال 2017 را هم خریداری نمی‌کند و تولید 2018 را سفارش می‌دهد. کسی هم پول ندارد مجبور است از این لاستیک‌ها (لاستیک‌های روکش شده) استفاده کند.
سماواتی از صدا و سیما به جهت نگفتن واقعیت تایر روکش‌شده انتقاد کرد و گفت: در رادیو و تلویزیون باید واقعیت و کارآیی این تایرها ابراز شود. باید بگویند که لاستیک‌های روکش شده و یا لاستیک‌های آج‌درآورده شده، برای ماشین‌های کندرو است؛ این تایرها برای ماشین‌هایی کاربرد دارند که در زمین‌های کشاورزی فعالیت دارند. ولی رادیو و تلویزیون این موضوع را به مردم نمی‌گویند.
 
کامیون‌داران از تایرهای روکش‌شده استفاده نکنند
کریمیان نایب رییس اتحادیه کامیون‌داران شهرری نیز در گفت‌وگو با "مردم‌سالاری آنلاین" ابراز داشت: کامیون‌داران شاید به دلیل عدم آگاهی کافی در مورد تایرهای ترمیم شده، اقدام به استفاده از آنها کنند. اما واقعیت این است که استفاده از این تایرها به هیچ وجه امنیت جانی برای رانندگان و شهروندان ندارد. در حال حاضر فشار زیادی بر کامیون‌داران از جهت تامین لاستیک وارد می‌شود.
وی افزود: لاستیک‌های یک برند معروف ایرانی که در اختیار کامیون‌داران قرار گرفته است، عموما دو پوسته می‌شوند. این به دلیل مناسب نبودن مواد مورد استفاده در تولید لاستیک است که در کمترین زمان، دو پوسته می‌شوند. لاستیک‌های دیگر که از کیفیت مناسبی برخوردار هستند، در بازار کمتر یافت می‌شوند. حال همین لاستیک‌های کم کیفیت را مجددا ترمیم و وارد بازار می‌کنند. ما از این لاستیک‌ها به هیچ وجه استفاده نمی‌کنیم و توصیه‌ای هم برای استفاده از آنها نداریم.
او گفت: کامیون‌داری کار اجدادی ما بوده و به اندازه کافی در این خصوص تجربه داریم. استفاده از لاستیک روکش‌شده اصلا کار استانداردی نیست. کامیون‌داران اصلا تمایلی به استفاده از چنین لاستیک‌هایی ندارند. وقتی لاستیک‌های تازه، حین استفاده دو پوسته می‌شوند، اوضاع لاستیک‌های روکش‎شده مشخص است که باید چگونه باشد. این مساله باید به عموم مردم گفته شود تا از استفاده از چنین لاستیک‌های خودداری کنند.
کریمیان تصریح کرد: کسانی که از این تایرها استفاده می‌کنند قطعا از کیفیت آنها خبر ندارند. اگر این افراد از کیفیت و استاندارد چنین لاستیک‌هایی با خبر باشند بدون شک از چنین لاستیک‌هایی استفاده نخواهند کرد‎. بخصوص راننده‌های کمپرسی باید از این مساله با خبر شوند. لاستیک‌هایی که مجدد ترمیم می‌شوند مشخصا جوابگوی کار راننده‌های کمرپرسی نخواهد بود و امنیت جانی برای آنها در پی نخواهد داشت.
گزارش: سید مسعود آریادوست