شبیخون قطر به میدان گازی مشترک با ایران

گروه اقتصادی- حمیدرضا شکوهی: قطر با امضای سه قرارداد گازی جدید با سه شرکت بزرگ بین المللی، عزم جدی خود را برای افزایش تولید گاز و سرعت دادن به توسعه میدان گازی مشترک خود با ایران، نشان داد.قطر که پس از بحران اوکراین و تمایل اروپا برای کاهش وابستگی گازی خود به روسیه، به مهمترین منبع جایگزین برای گاز روسیه تبدیل شده و از فرصت جنگ روسیه و اوکراین، برای افزایش درآمدزایی برای خود استفاده می‌کند، حالا با امضای سه قرارداد جدید گازی، سرعت و جدیت خود را در این مسیر نشان داده است.
میدان گازی پارس جنوبی که در قطر به نام میدان گنبد شمالی شناخته می‌شود، میدانی مشترک بین ایران و قطر در آن از ایران پیش افتاده است. تحریم، مانع از جذب سرمایه گذاری کافی و همچنین جذب فناوری شرکتهای بین المللی برای توسعه فازهای فارس جنوبی شده و به جز پنج فاز اول که توسط شرکتهای بین المللی توسعه پیدا کرده، سایر فازها را شرکتهای ایرانی در زمانهای طولانی تر توسعه داده اند. قرارداد توسعه فاز یازده، به عنوان مرزی ترین فاز پارس جنوبی که به دلیل نیاز به سکوهای فشارافزا نیازمند تکنولوژی خارجی است، پنج سال پیش در همین روزها با توتال منعقد شد که آن هم پس از خروج آمریکا از برجام، به بن بست خورد. ایران روی کاغذ با دارا بودن دومین ذخایر گازی جهان پس از روسیه، می‌تواند مهمترین تامین کننده گاز کشورهای متقاضی باشد اما تحریم از یک سو و سیاستهای نادرست مصرف از سوی دیگر، موجب شده ایران صرفا قادر به تامین مصرف گاز داخلی باشد و صادرات محدودی هم به ترکیه و عراق دارد. حالا در شرایطی که مذاکرات احیای برجام در بن بست گرفتار شده و خبری از رفع تحریم نیست، قطر از فرصت عقب ماندگی ایران و تحریم روسیه برای سرعت دادن به توسعه میادین گازی خود استفاده می‌کند تا کم کم به منبع جایگزین گاز روسیه برای اروپا تبدیل شود.قطری‌ها نخستین گام را در این زمینه، روز سی ام اردیبهشت، توافق نامه همکاری با المان امضا کردند که به امضای «شیخ تمیم بن حمد» امیر قطر و «رابرت‌هابک» وزیر اقتصاد آلمان رسید که بر مبنای آن، قطر در سال ۲۰۲۴ انتقال گاز طبیعی مایع به آلمان را آغاز خواهد کرد.در روزهای اخیر، شاهد انعقاد قرارداد قطر با سه غول نفت و گاز دنیا بودیم. ابتدا شرکت انرژی قطر و توتال فرانسه روز بیست و دوم خرداد قراردادی امضا کردند که بر مبنای آن، تولید از میدان گازی شمال شرق این کشور پیش از پایان سال ۲۰۲۵ و با هزینه بالغ بر ۲۸ میلیارد و ۵۷۰ میلیون دلار آغاز خواهد شد. با توسعه این میدان گازی، تولید گاز طبیعی مایع قطر از ۷۷ میلیون تن ساله به 126 میلیون خواهد رسید.در روزهای اخیر هم ابتدا انی ایتالیا و بعد کونوکو آمریکا با قطر قرارداد منعقد کردند. شرکت ایتالیایی انی به عنوان دومین شریک خارجی قطر پس از توتال، در افزایش برداشت از میدان گازی گنبد شمالی (پارس جنوبی)حضور خواهد داشت. شرکت انرژی قطر با شرکت کونوکو فیلیپس امریکا هم قرارداد مشارکتی برای توسعه میدان گازی مشترک با ایران امضا کرد. سهم شرکتهای خارجی در بهره‌برداری از این میدان گازی در مجموع ۲۵درصد خواهد بود و نقش مهمی‌در افزایش تولید گاز از بزرگترین میدان گازی جهان، البته در بخش قطری خواهد داشت.
جالب اینجاست که قطر برای برداشت حداکثری از میادین گازی خود، با چین هم قرارداد می‌بندد. شرکتهای دولتی CNPC و سینوپک چین قصد دارند در بزرگترین پروژه گاز طبیعی مایع جهان LNG در قطر و خرید این سوخت، قراردادهای بلندمدت منعقد کنند. انتظار می‌رود شرکتهای دولتی CNPC و سینوپک هر کدام پنج درصد در دو واحد صادرات LNG جداگانه که بخشی از پروژه توسعه ۳۰ میلیارد دلاری میدان گازی نورت فیلد هستند، سرمایه گذاری کنند. این طرح هم مکمل سایر طرح‌های قطر برای افزایش تولید گاز طبیعی مایع این کشور به 126 میلیون تن است.البته قطر تنها همسایه ایران نیست که از میادین مشترک نفت و گاز، از ما سبقت می‌گیرد. عراق هم در غرب ایران در برداشت از منابع مشترک نفتی سرعت گرفته و تولید خود را تقریبا به دو برابر تولید ایران افزایش داده است. کویت و عربستان هم در میدان مشترک با ایران، بدون حضور ایران توافق کرده اند و در دریای خزر هم کشورهای دیگر نفت و گاز استخراج می‌کنند و ما نظاره گر هستیم. ایران همچنان درگیر تحریم است و نظاره گر رشد و پیشرفت کشورهای منطقه در توسعه میادین نفتی و گازی!