بهره برداری اقتصادی ایران از جام جهانی؛ رویا یا واقعیت؟!

گروه سیاسی – حسین قبادیان: ده سال از زمانی که کشور قطر با رأی اعضای فیفا به‌عنوان اولین کشور خاورمیانه و مسلمان به‌عنوان میزبان جام جهانی فوتبال 2022 انتخاب شد، گذشته است؛ انتخابی که می توانست با توجه و برنامه ریزی به فرصتی طلایی برای اقتصاد و بخصوص گردشگری ایران تبدیل شود، اما به نظر می رسد که چندان توجهی به این موضوع نشد و حالا هفت ماه مانده به برگزاری این رویداد بزرگ، جلساتی برای استفاده از این فرصت برگزار می شود. اما سوال اینجا است که آیا این جلسات منجر به نتیجه ای خواهد شد یا صرفا ایده هایی که باید ده سال پیش مطرح می شد، در حال مرور در این جلسات است و با توجه به تجربه مدیریتی در کشور، تا به مرحله اجرا در آید جام جهانی تمام شده است؟!
این رویداد در حالی قرار است از تاریخ 30 آبان تا 27 آذر سال 1401 در همسایگی ایران برگزار شود که این کشور با صرف هزینه‌ای بالغ بر 200 میلیارد دلار برای ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی مانند ایجاد فرودگاه‌، افزایش و توسعه ناوگان‌های حمل‌ونقل، ساخت و احداث هتل و امکاناتی نظیر تأسیس ورزشگاه و کمپ‌هایی برای تیم‌های اعزامی فوتبال به این کشور، تلاش کرده است تمام امکانات لازم برای برگزاری این رویداد مهم در کشور خود را فراهم کند. متاسفانه سرمایه گذاری قطری ها در این زمینه برای ما چیزی نزدیک به محال است! اینکه وضعیت اقتصاد کشور ما در طول دهه های گذشته به جایی رسیده که نه تنها امکان چنین سرمایه گذاری هایی را نداریم بلکه در پرداخت حقوق ماهیانه کارمندان هم مشکل داریم و حالا دولتی آمده است که افتخارش این است که حقوق را بدون مشکل پرداخت می کند، نشان دهنده فاصله عجیب برنامه ریزی و وضعیت اقتصادی ایران و قطر است. با این حال شاید استفاده از ظرفیت های شکل گرفته از برگزاری این مسابقات در قطر، بتواند آزمونی برای مدیران ارشد کشور باشند تا معلوم شود اگر چه توان اقتصادی کاری مثل آنچه قطر انجام داده نداریم، اما چه اندازه می توانیم از طرفیت هایی که دیگران برای ما می سازند استفاده کنیم؟
پیش از این در دهم اسفندماه سال گذشته سخنگوی دولت از جزییات‌ دستور ویژه رئیس‌جمهور برای بهره‌گیری از ظرفیت گردشگری جام جهانی ۲۰۲۲ قطر رونمایی کرد؛ دستوری که شامل مواردی همچون تسهیل تردد گردشگران، افزایش پروازها بین تهران به دوحه، استفاده از کشتی‌های تفریحی و مسافربری دارای امکان اقامتی و دعوت از برخی تیم‌های شرکت‌ کننده برای سفر به ایران بود. اما واضح بود که این دستور چندان کارشناسی شده نیست و صرفا دستوری روی کاغذ است. مثلا کمک به قطر برای اینکه برخی تیمهای فوتبال حاضر در جهانی در ایران و به طور مشخص، در جزیره کیش اسکان پیدا کنند موضوعی است که بدون هیچ زیر ساختی درباره آن دستور داده شد. ایران هنوز هیچ کمپ پیشرفته ای برای اردوی تیمهای ملی فوتبال در ایران و جزیره کیش ندارید و کمپ تیمهای ملی در تهران نیز اگرچه مجهز است، اما با کمپهای تمرینی فوتبال در قطر بویژه کمپ اسپایر قابل قیاس نیست. در واقع در جزیره کیش حتی یک کمپ تمرینی با امکانات مناسب برای تیمهای ملی فوتبال حاضر در جام جهانی وجود ندارد.
با این حال، چهل روز بعد از این دستور رئیسی، روز گذشته دومین جلسه در خصوص موضوعات مربوط به جام جهانی قطر به ریاست معاون اول رییس جمهور برگزار و برحضور فعالانه و موثر بخش خصوصی کشور در حوزه های مختلف در قطر برای برگزاری جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ تاکید شد.
محمد مخبر در این جلسه بر حضور پر رنگ تر بخش خصوصی ایران در حوزه های مرتبط با برگزاری جام جهانی فوتبال تاکید کرد و گفت: برگزاری نمایشگاه های توانمندی تجاری ایران در قطر و تامین نیازمندی های غذایی، پشتیبانی، ‌اقامت و تردد گردشگران خارجی و تماشاچیان مسابقات فوتبال از جمله زمینه های مهم فعالیت بخش خصوصی است.
وی دستگاه های مختلف را مکلف به تدوین و ابلاغ برنامه جامع همکاری های ایران و قطر کرد و مقرر شد ظرف یک هفته آینده برنامه عملیاتی زمانبندی شده هر دستگاه مشخص و اجرایی شود؛ برنامه ای که به نظر می رسد باید سالها یا حداقل ماه ها پیش نهایی شده باشد و الان به مرحله اجرا برسد.
مخبر همچنین توجه به بحث گردشگری و حضور گردشگران خارجی و تماشاچیان فوتبال و بازدید از جاذبه های تاریخی و گردشگری ایران را از مهمترین زمینه ها و فرصت های درآمدزایی و همچنین سرمایه گذاری در مدت برگزاری جام جهانی فوتبال برشمرد و از وزیر میراث فرهنگی،‌گردشگری و صنایع دستی خواست تا زمینه های حضور فعالانه مردم و بخش خصوصی برای این موضوع فراهم شود.
معاون اول رییس جمهور همچنین در این جلسه  دستور داد تا شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی، مشکلات زیرساختی و اقامتی جزایر ایرانی از جمله کیش که پذیرای گردشگران خارجی در دوران برگزاری جام جهانی هستند را هر چه سریعتر برطرف کند.
وزیر راه و شهرسازی نیز در این جلسه ضمن ارائه گزارشی از ملاقات های اخیر خود با مسئولان قطری و توافقات انجام شده با دست اندرکاران برگزاری جام جهانی در زمینه اقامت و تردد هوایی و دریایی گردشگران خارجی و تماشاچیان فوتبال در ایران تاکید کرد: نقشه راه عملیاتی همکاری های ایران و قطر در برگزاری جام جهانی فوتبال بین دو کشور نهایی و امضا شده است.
رستم قاسمی چند روز پیش هم ادعا کرده بود که قطری‌ها مشتاق استفاده از ظرفیت‌های ایران در جام جهانی ۲۰۲۲ هستند.