وقتی سال نو، لباس نو ندارد!

گروه اقتصادی – محمدرضا حقی: پوشیدن لباس های نو، از جمله سنت های زیبای ایرانی ها در نوروز و دلخوشی نسل اندر نسل بچه هایی است که سال نو را با لباس های نو و اسکناس های تانخورده عیدی می شناسند. این رسم باعث شده که هر سال بازار پوشاک در آستانه سال نو شور و هیجانی عجیب پیدا کند، فروشندگان یکی دو ماه زودتر از نوروز به استقبال سال نو می روند و مردم، بستگی به توان مالی و امکان خریدشان، از بهمن ماه برای خرید لباس نو عید اقدام می کنند؛ اما این سنت زیبا و قدیمی نیز همچون بسیاری از دلخوشی های دیگر مردم، در این سالهای فشار اقتصادی و لنگی معیشت مردم کمرنگ و کمرنگ تر شده است، تا جایی که باید گفت برای بسیاری از خانواده ها دیگر چیزی به نام «خرید لباس عید» امکان پذیر نیست.
واقعیت این است که برای یک خانواده، این روزها اولویت های دیگر زندگی به اندازه ای هزنیه بردار است که پولی برای خرید پوشاک نمی ماند. هزینه مسکن در طول یک سال گذشته به شدت بالا رفته است. بر اساس آمار اجاره مسکن به نسبت یک سال قبل بیش از 50 درصد رشد کرده است و به طور متوسط اجاره مسکن 65 درصد درآمد یک خانوار را می بلعد. از سوی دیگر افزایش بی سابقه قیمت کالاهای اساسی و خوراکی همچون برنج، گوشت، مرغ، میوه و حبوبات در ماه های اخیر وضعیت را به جایی رسانده که خانواده ها برای تهیه خوراک روزمره خود هم در مضیقه هستند. آمار نشان می دهد که خرید میوه برای بسیاری از خانواده ها ی کم درآمد ممکن نیست، میزان مصرف گوشت به شدت پایین آمده است و در هفته های اخیر نیز افزایش عجیب قیمت برنج باعث شده که حتی تهیه ساده ترین غذا برای مردم نیز مشکل باشد. در این شرایط معلوم است که توان خرید پوشاک برای عید برای این خانواده ها وجود ندارد. ضمن اینکه باید به این موضوع هم اشاره شود که قیمت پوشاک، که همچون قیمت عموم کالاها افزایش پیدا کرده، بر ناتوانی خرید مردم بیشتر دامن زده است. گران شدن لباس، به اندازه ای است که این روزها حتی خرید یک جفت جوراب هم برای یک خانواده کم درآمد مساله ای ساده نیست!
نکته دیگر در این خصوص، کاهش رفت و آمدهای نوروزی در سال های اخیر است. یکی از علل این موضوع فراگیری کرونا است که باعث شده دیگر دید و بازدید عید چندان رونق نداشته باشد. البته تنها کرونا نیست که عید دیدنی را متاثر کرده است، بلکه شرایط اقتصادی هم دراین خصوص بی تاثیر نیست. خرید میوه، آجیل و شیرینی برای عید هم بسیار کمتر از قبل شده است و البته در این بین بهانه کرونا، آبروداری می کند. وقتی دید و بازدیدهای عبد کم و کمتر شده است، خرید لباس نو برای عید هم توجیه پذیر می شود و دیگر خانواده ها مجبور نیستند برای خرید لباس هزینه کنند. این مساله فقط باعث کاهش دلخوشی های خانواده ها بخصوص بچه ها در ایام نوروز نمی شود، بلکه کسب و کار مجموعه بزرگی را که در زمینه پوشاک فعالیت می کنند، دچار رکود کرده و می کند، چنان که در طول دو سال گذشته بسیاری از فعالان این صنف گرفتار مشکلات بسیاری شده اند و عطای این کار را به لقایش بخشیده اند.
متاسفانه آنچه این روزها به چشم می خورد وخیم تر شدن اوضاع برای این صنف است که در پی کاهش روزافزون توان خرید خانواده ها دامنگیر آنها شده است. این روزها در حالی به استقبال آخرین ماه سال می رویم که هیچ رونقی در بازار پوشاک دیده نمی شود، در حالی که در سال های قبل، این بازار از ابتدای زمستان رونق می گرفت و خریدها افزایش پیدا می کرد.
 
 
 
با توجه به چنین وضعی است که عضو هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک از رکود بی‌سابقه و افزایش ۴۰ درصدی قیمت پوشاک در بازار نوروزی خبر داده و با بیان اینکه پوشاک دیگر اولویت سبد خرید نوروز نیست، بر لزوم اتخاذ تدابیری برای تحریک تقاضا از جمله راه اندازی جریان خرید اعتباری پوشاک تاکید کرده است. به گفته وی در بهمن امسال شاهد رکود عجیب در سطح عمده فروشی هستیم که بی سابقه است و در سطح فروشگاهی نیز مطلقا رونقی مشاهده نمی‌شود. این وضعیت حتی در بهمن ماه سال ۱۳۹۸ که کرونا آغاز شد، مشاهده نشده بود. در سال‌های قبل تولید کننده محصولات خود را عرضه می‌کرد، اما توزیع‌کننده به سختی عرضه می‌کرد، اما حالا حتی تولیدکننده هم نمی‌تواند کالای خود را بفروشد که در این وضعیت کل زنجیره قفل می‌شود. به طور کلی رکود در بهمن پیامدهای بسیاری خواهد داشت.
وی با بیان اینکه کاهش دید و بازدیدها به دلیل مشکلات اقتصادی و شیوع ویروس کرونا، پوشاک از اولویت سبد کالایی نوروز خارج شده، اظهار کرد: به طور کلی سبد کالای مردم در نوروز به شدت کوچک و پوشاک تقریباً از اولویت نوروز خارج شده است. مردم، حتی دهک‌های پایین، در گذشته حداقل سالی یک بار در بهمن و اسفند پوشاک می‌خریدند، اما حالا این خرید هم برای بسیاری منتفی شده است. حتی لباس بچه گانه که همیشه پر رونق‌ترین رسته در شب عید بود، امسال وضعیت خوبی ندارد.
با این حال راهکار «خرید اعتباری پوشاک»، به معنی فرش قسطی، اگرچه شاید کمی از مشکلات این صنف کم کند، اما مشکلات عامه مردم را افزایش می دهد. در شرایطی که این روزها دریافت وام برای پرداخت رهن مسکن، برای بسیاری از مردم تنها راه ادامه زندگی و ابقای قراردادهای اجاره است، آیا خرید قسطی وسایل خانه، لباس و حتی خوراک به معنی پیش خور کردن حقوق آینده و گرفتارتر شدن آنها نیست؟!
واقعیت این است که برای اقتصاد باید تصمیمی درست تر و جامع تر گرفت؛ اما متاسفانه دولتمردان و تصمیم سازان اقتصادی نه توان فکری و نه توان عملی چنین تصمیم سازی هایی را ندارند، و با این وصف است که آینده برای عامه مردم تیره تر از امروز تصور می شود.