چالش ۱۰ ساله رتبه بندی معلمان

رتبه‌بندی معلمان یکی از پرچالش‌ترین موضوعاتی است که بیش از یک دهه از طرح آن می گذرد و تا امروز هم نتیجه قابل دفاعی نداشته که هیچ، باعث سردرگمی‌ معلمان و بروز تبعیض در بین آنها شده است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، آغاز ماجرای طرح رتبه‌بندی معلمان به سال 1390 بازمی‌گردد. سالی که در آن شورای عالی انقلاب فرهنگی سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش را تصویب کرد. در فصل هفتم هدف‌های عملیاتی و راهکار‌های این سند و ذیل هدف دهم یعنی ارتقای منزلت اجتماعی و جایگاه حرفه‌ای منابع انسانی با تاکید بر نقش الگویی و جایگاه معلم و در راهکار دوم به استقرار نظام سنجش صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای، تعیین ملاک‌های ارزیابی و ارتقای مرتبه (نظام رتبه‌ بندی) علمی ‌و تربیتی معلمان و تقویت‌ انگیزه ارتقای شغلی در آنان بر اساس نظام معیار اسلامی ‌اشاره می‌شود و آن را به‌عنوان راهکار ارتقای جایگاه معلمی ‌معرفی می‌کند.
با گذشت 10 سال از این طرح و عوض شدن چندین وزیر در آموزش و پرورش همچنان این طرح در لابلای تصمیمات سلیقه‌ای مدیران گیر کرده و تا امروز هم راه برون رفتی از آن معرفی نشده است. هر کس در مقام مسئولیت درباره این طرح حرف‌هایی می‌زند و هر سال هم بر بندهای این طرح اضافه می‌شود تا شاید این طرح به سرانجام برسد ولی با این اوصاف هنوز هم هیچ نتیجه‌ای را نمی‌توان برای آن متصور بود.

نگاهی به تقویم اقدامات رتبه بندی معلمان
طرح رتبه‌بندی معلمان سال 92 در دولت دهم به مجلس ارائه شد. حاجی‌بابایی، وزیر آموزش و پرورش وقت دوم تیر همان سال از تصویب نظام رتبه‌‌بندی حرفه‌ای معلمان در هیات وزیران خبر داد و از آن تاریخ به بعد کار تدوین این رتبه‌بندی آغاز شد، اما در روزهای پایانی سال 1393 کلیات نظام رتبه‌‌بندی معلمان مجددا و با تغییراتی اساسی در هیات وزیران در قالب قانون مدیریت خدمات کشوری تصویب شد.
شهریور سال 94، ضوابط رتبه‌بندی حرفه‌ای مشمولان طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان در شورای توسعه مدیریت در راستای اجرای طرح رتبه‌بندی به تصویب رسید و در دی ماه سید محمد بطحایی که مسئولیت معاونت پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش را بر عهده داشت، در اظهاراتی راه‌اندازی نظام سنجش صلاحیت حرفه‌ای معلمان را به‌عنوان مبنای اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان معرفی و آن را پشتوانه اصلی طرح رتبه‌‌بندی معلمان اعلام کرد.
طبق وعده مسئولان وقت آموزش و پرورش قرار بود مرحله دوم طرح رتبه‌بندی معلمان در سال 95 و همچنین اجرای نظام رتبه‌بندی واقعی معلمان از ابتدای سال 96 اجرایی شود اما این اتفاق رخ نداد. بعد از آنکه سید محمد بطحایی در شهریور به‌عنوان وزیر آموزش و پرورش از مجلس رای اعتماد گرفت در همان روزها یوسف نجفی، معاون حقوقی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که پیش‌نویس اولیه لایحه رتبه‌بندی معلمان را به دولت فرستاده شده و تا پایان سال 96 برای ارسال به مجلس آماده می‌شود.
ابتدای آبان 97 مرکز اطلاع‌رسانی وزارت آموزش‌وپرورش اعلام کرد که لایحه نظام رتبه‌ بندی معلمان در کمیسیون تخصصی امور اجتماعی هیات ‌دولت تصویب شده و آماده سیر مراحل تصویب در هیات ‌وزیران است. آذر 97 هم سیدمحمد بطحایی، وزیر سابق آموزش‌وپرورش گفت که لایحه رتبه‌بندی معلمان تا دو هفته آینده تعیین ‌تکلیف می‌شود.
بعد از استعفای بطحایی از سمت وزیر آموزش و پرورش، سیدجواد حسینی که به عنوان سرپرست در این وزارت‌خانه قبول مسئولیت کرده بود، اعلام کرد که دولت برای اجرای این طرح دو هزار میلیارد تومان بودجه تخصیص داده و این بودجه ابلاغ شده است. 
زمانیکه حسینی هم نتوانست رای اعتماد از مجلس بگیرد کنار رفت و محسن حاجی میرزایی سکان هدایت آموزش و پرورش را به عهده گرفت که از آن زمان هم این مسئولیت را دارد ولی این طرح باز هم نتوانست به سرانجام برسد!

ضعف های طرح رتبه‌بندی معلمان 
این طرح بارها با عوض شدن وزرای آموزش و پرورش به تصویب هیات وزیران رسید و با این حال هنوز به مرحله اجرایی نرسیده است؛ نکته جالب تر اینکه برخی از کارشناسان در این زمینه نقدهایی دارند که در رفت و برگشت‌های اصلاح و تصویب طرح به آنها پاسخی داده نشده است. 
علیرضا محمدی، عضو گروه پژوهش اقتصاد پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش گفت: «بخش دشوار رتبه‌ بندی، نحوه ارزیابی معلمان است؛ کدام یافته علمی‌تأیید کرده که مثلاً "معلمی‌با ۲۴ سال سابقه، کارایی بالاتری را نسبت به یک معلم دیگر با سابقه کمتر دارد؟!" هم‌اکنون دو مساله رتبه‌ بندی را تهدید می‌کند؛ میزان جبران خدمات یک معلم خوب نسبت به معلم متوسط و ضعیف باید مدنظر باشد و تفاوت میان آنها هم معنادار باشد. همچنین نظام ارزیابی صحیح، بسیار قوی و مطمئن در آموزش و پرورش ایجاد شود که این اتفاقات در رتبه‌ بندی  سال 94 رخ نداد.»
به‌نظر می‌رسد طرح رتبه‌بندی در مسیر قبلی حرکت می‌کند و صرفا عناوین آن جدیدتر و زیباتر شده است وبرای گرفتن بودجه بیشتر و فعال نشان دادن آموزش و پرورش استفاده می‌شود وگرنه طرحی که 10 سال پیش مطرح شده باید امروز به نتیجه می‌رسید و بیش از یک میلیون معلم مشمول این طرح به وضعیتی مشخص می‌رسیدند!
گزارش: محمد سیاح