درآمدهای سرشار نفتی روسیه و عربستان در غیاب ایران

با فرارسیدن فصل سرما، تقاضای جهانی نفت  ۱.۱ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است و پیش‌بینی می‌شود که تقاضای جهانی نفت در امسال و سال آینده‌ی میلادی، به ترتیب ۱ و ۱.۲ میلیون بشکه در روز رشد داشته باشد. در این میان، عربستان نیز که پس از حادثه‌ی آرامکو تولید نفتش کاهش پیدا کرده بود اندک‌ اندک به بازارهای جهانی بازگشته و سطح تولیدش را به سطح پیشین رسانده است، و چنین با افزایش تولید نفت امریکا، کانادا و نروژ، عرضه‌ی جهانی نفت ۱.۵ میلیون بشکه در روز بیشتر شده است.
به گزارش «مردم‌سالاری آنلاین»، بر پایه‌ی توافق اوپک پلاس در سال گذشته، عرضه‌ی نفت سازمان اوپک ۲.۵ میلیون بشکه در روز کاهش یافت و چنین در ماهی که گذشت عرضه‌ی نفت اوپک به ۲۹.۹ میلیون بشکه در روز رسید. با همه‌ی این، پیش‌بینی می‌شود که نفت اوپک در سال آینده تنها به میزان ۲۸.۹ میلیون بشکه در روز درخواست داشته باشد که این رقم یک میلیون بشکه کمتر از عرضه‌ی کنونی این سازمان است.
در سال ۲۰۱۹، درآمد روسیه از نفت، میانگین، برابر با ۶۷۰ میلیون دلار در روز بوده است که این رقم ۱۸۰ میلیون دلار بیش از درآمدهای روزانه‌ی این کشور در سه سال پیش (۲۰۱۶) است.
در سوی دیگر، در همین سال ۲۰۱۹، عربستان نیز هر روز، میانگین، ۶۳۰ میلیون دلار از نفت درآمد داشته که ۱۲۵ میلیون دلار بیشتر از درآمدهای این کشور در سه سال قبل (۲۰۱۶) است.
عربستان بر آن است تا با اصلاحات بنیادینِ اقتصادی تا ۱۰ سال دیگر (تا سال ۲۰۳۰) مصرف انرژی خود را  تا دو میلیون بشکه در روز کاهش دهد. اصلاحات در عربستان از سه سال پیش (از سال ۲۰۱۶) آغاز شده است. این کشور درصدد است تا با بهره از انرژی هسته‌ای، انرژیهای تجدیدپذیر همچون انرژی خورشیدی و نیز جایگزینی گاز طبیعی به جای نفت از یک‌سو، و کاستن از یارانه‌های سوختی در بخشهای ترابری و برق خانگی از سویی دیگر، مصرف نفت را در درون کشورش تا اندازه‌ای چشمگیر کاهش دهد تا بتواند قدرت مانور خود را در بازارهای جهانی بالا برده نفتی بیشتر صادر کند.
عربستان درصدد است که تا سال ۲۰۳۰، ۳۰ درصد برق خود را از انرژیهای تجدیدپذیر و ۷۰ درصد دیگر را از گاز تولید کند و در این راستا، طرح بلندپروازنه‌ی افزایش ۴۰ درصدی تولید گاز را در دست اجرا دارد. گفتنی است که هم‌اکنون ۵۵ درصد برق عربستان از گاز  تولید می‌شود و بر این پایه، رسیدن به ۷۰ درصد تولید برق از گاز برای عربستان چندان دور از دسترس نمی‌نماید.
دیگر هدف بلندپروازنه‌ی عربستان تولید ۳۰ درصد از برق خود (معادل ۷.۵۸ گیگاوات) از منابع محیط‌زیستی و تجدیدپذیر، همچون خورشید، است. اگر این هدف‌گذاری ۳۰ درصدی را با کویت که هدف‌گذاری ۱۵ درصدی برای سال ۲۰۳۰ دارد یا عمان که هدف‌گذاری ۱۰ درصدی برای سال ۲۰۳۵ دارد بسنجیم متوجه‌ی راه دشوار عربستان برای رسیدن به این منظور خواهیم شد.
طرح دیگر عربستان، راه‌اندازی نیروگاه هسته‌ای برای تولید برق است. عربستان پس از امارات که ساخت چهار نیروگاه هسته‌ای ۱۴۰۰ مگاواتی را در دست اجرا دارد دومین کشور عربی است که درصدد راه‌اندازی نیروگاه هسته‌ای برای تولید برق است. هسته‌ای شدن عربستان، جدا از آن که دنیای امروز را ناامن‌تر از گذشته خواهد کرد، نتایجی نه چندان مطلوب برای منطقه و کشور ما نیز در پی خواهد داشت، به خصوص آن که کوچک‌ترین تحرک و پیشرفت هسته‌ای ایران با واکنشهای منفی جهانی مواجه می‌شود و در مقابل، دنیای امروز کمترین واکنش را نسبت به هسته‌ای شدن عربستان نشان داده و خواهد داد و چنین به عربستان یاری خواهد داد تا در مقابل ایرانِ همه‌سو تحریم شده به جایگاهی برتر دست یابد.
برنامه‌ریزیهای عربستان و بلندپروازیهای انرژی‌ای که این کشور دارد در حالی در دست اجراست که رقیب منطقه‌ایش، جمهوری اسلامی ایران، به علت تحریمهای جهانی و سوء مدیریتها و بی‌برنامگیهای داخلی، چشم‌اندازی روشن در آینده‌ی انرژی جهانی ندارد و احتمال این می‌رود کشوری که خود روزگاری بنیادگذار اوپک بوده و زمانی نقشی بارز و مهم در کنترل بازار انرژی جهان داشته، امروزه اندک اندک از بازار انرژی جهان یکسره کنار گذاشته شود.

گزارش: محمدرضا حقی