آیا شهردار تهران کامیاب می شود؟

حالا که چند روزی از انتخاب سکاندار جدید شهرداری تهران می گذرد فرصت مغتنمی ست تا به مصاپب پیش روی افشانی گذر و نظری بیندازیم. شهردار جدید تهران در برنامه هایش از «شهر زیست پذیر و شهروند مشارکت پذیر» سخن گفته و معتقد است کلید حل بحران تهران را در جیب هایش دارد.ادعایی که در نگاه نخست بسیار بزرگ بنظر می رسد و برای دست یافتنی شدن، مدیری مجرب با سلاح علم و عمل می خواهد. پیشتر در یادداشت های دیگر از ویژگی های یک شهردار مطلوب برای ابرشهر تهران گفته بودم و اتفاقا از این منظر معتقدم یک شهردار ۶۰ ساله قطعا گزینه مطلوبی برای مدیریت این شهر سراسر بحران زده نیست اما محمدعلی افشانی ویژگی ها و کارنامه ای مختص به خود دارد که می تواند تا حدودی چشم انداز مثبتی از اداره تهران پیش چشم مردم بگذارد. او که از افزایش شاخص رضایتمندی شهروندان در اولویت کارهایش سخن می گوید باید با تمام وجود دریابد که آثار سوء یا سودمند عملکرد شهرداری چیزی نیست که الزاما سال ها بعد هویدا شود و صدالبته مردم در زندگی روزمره آثارش را نظاره می کنند. پس در وهله نخست می بایست شعارها را کنار بگذارد و برای شهری که براساس برنامه شهرسازی مدون ساخته نشده تمام قد وارد میدان شود آن هم میدانی به نام تهران که در شاخصه‌های زیست شهری از بین ۱۸۹ شهر جهان در جایگاه ۱۷۹ جا خوش کرده. افشانی باید واقع بین باشد و بپذیرد که تهران شهردار پشت میزنشین نمی خواهد و باید جسورانه و فراجناحی کار کند.اما آیا افشانی چنین ویژگی هایی دارد؟ آیا او می تواند با مافیای فساد در شهرداری مقابله کند؟ پاسخ هرچه که باشد به زمان زیادی برای رد و اثباتش نیاز نیست و او می تواند در نخستین گام خونی تازه به شریان های مدیریت پایتخت نظام جمهوری اسلامی ایران تزریق کند. شهری که کارشناسان مدیریت بحران از آن به عنوان بمب ساعتی یاد می کنند و آنچنان با معضلات انباشت شده از گذشته درهم تنیده که عامل سیر صعودی آسیب‌های اجتماعی از جمله افزایش تکدی‌گری، کودکان کار، کمبود نشاط اجتماعی، حاشیه نشینی و ... شده است.شکاف ایجاد شده میان شمال و جنوب تهران آنچنان عمیق شده که به یکی از بزرگترین معضلات مدیریت فضاهای شهری بدل شده و نابرابری در این شهر موج می‌زند. از سوی دیگر اعتیاد شهرداری به درآمدهای ناپایدار ،هزینه های گزاف، آلودگی هوا، ترافیک شدید، سوداگری در بازار مسکن و نابسامانی بافت های فرسوده از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی افشانی است که چون سدی بزرگ مقابل شعار اولیه او یعنی «شهر زیست پذیر» بنا شده است. تهدیدها معلومند و فرصت ها معلوم تر. او برای مقابله با آلودگی هوا می تواند برنامه ای عملیاتی برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی تدوین کند. یا می تواند برای آمادگی در برابر زلزله احتمالی تهران که اجتناب ناپذیر است قانون وضع شده در خصوص پدافند غیرعامل را جدی بگیرد تا شهر برای مقابله با بلایای طبیعی آمادگی واکنش سریع داشته باشد. یا بدنبال ایجاد درآمدزایی پایدار برای سازمان فربه شهرداری برود و در تعامل با مجلس شورای اسلامی پیگیر لایحه «درآمدهای پایدار شهرداری ها» باشد چراکه بخشی از درآمدهای پایدار به قانون نیاز دارد و در غیر این صورت اجرایی نخواهد شد. او سکان مدیریت شهری را در دست گرفته که حدود ۸۰ درصد منابع مالی اش مبتنی بر درآمدهای ناپایدار است و قطعا برای پرداخت حقوق ۶۷ هزار نیرو و بدهی‌های‌ سنگین به ارگان‌های مختلف در همان ماه‌های نخست با بحران مالی مواجه خواهد شد و چه بسا مجبور شود عطای کار را به لقایش ببخشد.برای همه آنچه که گفته شد و گفته نشد او تنها دو راه دارد.نخست استفاده از توان علمی و تجربی متخصصان به انزوا رانده شده و دوم دست به دعا بردن برای آنکه تهران دچار هیچ گونه بحرانی نشود.
*عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی