در سالهای گذشته، درهمتنیدگی اصولگرایی افراطی با سیاستهای اجرایی، همراه با تثبیت قدرت در نهاد ریاستجمهوری و مجلس شورای اسلامی، مجموعهای از پیامدهای مهم اجتماعی - اقتصادی و سیاسی را به نمایش گذاشت که برای انبوهی از مردم که سالهای پس از انتخابات 1392-1384 را با گوشت و استخوان خود حس کرده بودند ناآشنا نبود. این یادداشت به بررسی انتقادی پیامدهای چنین حکومتداری میپردازد و آنها را با دیدگاههای اصلاحطلبانه دکتر مسعود پزشکیان، بر اساس گفتمانهای عمومی و سیاستهای پیشنهادی ایشان، در کنار هم قرار میدهد.
تأثیر اقتصادی سیاستهای بنیادگرا
تحریمها و فشارهای اقتصادی؛ اعمال تحریمها در کنار سیاستهای سختگیرانه و اغلب انزواطلبانه اقتصادی، فشارهای اقتصادی بر شهروندان عادی و طبقه متوسط را تشدید خواهد کرد. این سیاستها رشد اقتصادی را محدود کرده، تورم را افزایش و قدرت خرید خانوارهای متوسط را کاهش خواهد داد و منجر به بینظمی گسترده اقتصادی خواهد شد.
سرکوب اجتماعی و سیاسی
افزایش فشارهای امنیتی: تشدید تدابیر امنیتی در سطح جامعه، کثرتگرایی سیاسی را محدود و حقوق شهروندان، خواستهها و نیازهای اساسی را زیر پا خواهند گذاشت که منجر به خفه شدن گفتمان عمومی و به حاشیه رانده شدن صداهای مختلف سیاسی خواهد شد.
حقوق و آزادی زنان
تحمیل و اجرای دقیق قوانین شریعت، حقوق و آزادیهای زنان را به شدت محدود کرده و بر تحصیل، اشتغال و استقلال شخصی آنها تأثیر خواهد گذاشت. حجاب اجباری و محدودیت در مشارکت زنان در بخشهای مختلف اجتماعی، نابرابری جنسیتی را تداوم بخشیده و مانع پیشرفت اجتماعی - اقتصادی زنان خواهد شد.
سرکوب روشنفکران و کارشناسان
سرکوب سیستماتیک کارشناسان و روشنفکران منجر به فرار مغزها شده است و بسیاری مجبور به مهاجرت شدهاند. حذف اشخاص شایسته جهت حضور گروهی خاص با اندیشه و تفکر متحجر و یکدست و فاقد تفکر انتقادی موجب اشاعه ایدئولوژیهای سفت و سخت و یکنواخت تحمیلی خواهد شد.
تغییرات در برنامههای آموزشی: برنامههای درسی آموزشی در مدارس و دانشگاهها برای همسویی با ایدئولوژیهای بنیادگرا تغییر خواهد یافت و تفکر انتقادی و تحقیقات علمی سرکوب میشود.
سیاستهای نظامی و بیثباتی منطقهای
پیگیری استراتژیهای نظامی تهاجمی موجب بیثباتی و درگیریهای منطقهای میگردد که این سیاستها نهتنها روابط بینالمللی را تحت فشار قرار میدهند، بلکه منابع را از توسعه داخلی منحرف و مسائل اجتماعی - اقتصادی را تشدید میکنند.
سانسور و کنترل اطلاعات
سانسور شدید مطبوعات، اینترنت و دسترسی به اطلاعات، آزادی بیان را سرکوب کرده و مانع از توانایی مردم در تصمیم گیری آگاهانه میشود. این عدم شفافیت پاسخگویی را تضعیف و چرخهای از اطلاعات غلط و تبلیغات را تداوم میبخشد.
میراث فرهنگی و هویت ملی
تخريب و عدم مراقبت و مرمت از اماكن فرهنگي و تاريخي كه با ايدئولوژيهاي بنيادگرايانه همسو نيستند، به از دست رفتن ميراث و تاريخ ملي منجر میشود؛ چنین اقداماتی از غنای فرهنگی یک ملت میکاهد و حس مشترک هویت را از بین میبرد.
دیدگاه دکتر مسعود پزشکیان
با تحلیل محتوای متون سخنان دکتر مسعود پزشکیان در مناظرات و کلیپهای تبلیغاتی و سخنرانیهای استانی متوجه تأکید وی بر دیدگاههایی که ریشه در اصول دموکراتیک و حقوق بشر دارد خواهیم شد که بدین قرار هستند:
1. دموکراسی و آزادیهای مدنی: دکتر پزشکیان از اصول دموکراسی، انتخابات آزاد و عادلانه، حاکمیت قانون و حمایت از آزادیهای مدنی دفاع میکند. او بر اهمیت افزایش مشارکت شهروندان در حکمرانی برای ایجاد یک چشمانداز سیاسی فراگیرتر تأکید دارد.
2. حقوق بشر و آزادی: تعهد او به حقوق بشر شامل حمایت از آزادی بیان، مذهب و حقوق جامعه، در کنار تلاش برای رفع تبعیض و ظلم سیستمی است. دیدگاه دکتر پزشکیان جامعهای را در بر میگیرد که صداهای متنوع میتوانند بدون ترس از مجازات رشد کنند.
3. انسجام اجتماعی: وی بر پرکردن شکافها بین گروههای مختلف قومی، مذهبی و اجتماعی برای ایجاد جامعهای منسجم و یکپارچه تأکید دارد. هدف او با ترویج فراگیری، کاهش تنشهای اجتماعی و تقویت وحدت ملی است.
4. برابری جنسیتی: دکتر پزشکیان مدافع سرسخت برابری جنسیتی است و برای رفع موانع قانونی و اجتماعی که مانع مشارکت کامل زنان در آموزش، اشتغال و سیاست میشود، تلاش میکند. هدف سیاستهای او توانمندسازی زنان و تضمین حقوق آنها و حفاظت و احترام است.
5. شفافیت اقتصادی و مبارزه با فساد: دکتر پزشکیان بر ضرورت شفافیت اقتصادی و مالی و اقدامات ضدفساد با جذب سرمایهگذاری خارجی و تقویت اقتصادی پویا و رقابتی به دنبال ایجاد فضای اقتصادی پایدار هستند.
6. سیاستهای اقتصادی متنوع: دکتر پزشکیان سیاستهای اقتصادی مختلفی را با هدف کاهش وابستگی به نفت و ترویج رشد بخشهایی مانند تولید، خدمات و فناوری ارائه داده است. این تنوع برای ایجاد اقتصاد مقاومتی بسیار مهم است.
7. حقوق و حمایتهای کارگری: دکتر پزشکیان بر بهبود و اجرای قوانین کار برای تضمین دستمزد عادلانه، شرایط کار ایمن و حق تشکل صنفی تأکید دارد. هدف سیاستهای او حمایت از حقوق کارگران و بهبود معیشت آنهاست.
8. توانمندسازی جوانان: دکتر پزشکیان با شناخت ظرفیتهای جوانان، از فرصتهای آموزشی بهتر، ایجاد شغل و مشارکت سیاسی متمرکز حمایت کرده چراکه به توانمندسازی نسل جوان برای پیشبرد پیشرفت آینده معتقد است. در انتخابات 8 تیر 1403که اکثریت در انتخابات شرکت نکرده و با قهر خود صدای رسایی با نه گفتن را به گوش متولیان وضعیت موجود رساندند.
اما در این مرحله دیگر وقت قهر با صندوقهای رای نیست؛ افراد با شرکت در انتخابات میتوانند از قدرت یابی و اجرای سیاستهای افراطی که ثبات اقتصادی، حقوق بشر و انسجام اجتماعی را تضعیف میکند، جلوگیری کنند. رای دادن، نمایندگی دیدگاههای متنوع را تضمین و از افرادی صاحب صلاحیت حمایت میکنند که از اصول دموکراتیک، آزادیهای مدنی و حکومت فراگیر دفاع خواهند کرد. مشارکت در روند انتخابات برای حفظ یک جامعه متعادل، عادلانه و مترقی بسیار مهم است، جایی که سیاستها منعکسکننده اراده جمعی و محافظت از رفاه همه شهروندان است.
دبیر شاخه دانشگاهیان حزب مردمسالاری