مجید انصاری معاون حقوقی رئیس جمهور عنوان کرد: بنا به دستور رئیس جمهور، بررسی FATF از ابعاد مختلف توسط وزیر اقتصاد و دارایی در حال بررسی و انجام است.
آنچه را که مجید انصاری از آن یاد می‌کند، مربوط به پرونده ای است که سالها در مجمع تشخیص مصلح نظام راکد مانده و کاری برای تصویب آن انجام نمی‌شود و البته عدم تصویب آن مشکلاتی را در معاملات خارجی ایران ایجاد کرده است و حالا دولت چهاردهم کمر همت بسته تا این مشکل را رفع کند.
در گفت‌وگوی خبرآنلاین با حسن بهشتی پور، پژوهشگر سیاست خارجی، به موضوعFATF پرداخته شده است و او از شرایط و فواید پیوستن ایران به آن گفت. بهشتی پور در ادامه به این سوال هم پاسخ داد که چرا مخالفان FATF بعد از گذشت چند سال، هنوز هم دست از مخالفت خود نمی‌کشند.
معاون حقوقی رئیس جمهور اعلام کردند که آقای پزشکیان دستور رسیدگی به FATF را به وزارت اقتصادی و دارایی داده اند. چقدر احتمال می‌دهید دولت موفق شود تکلیف این پرونده را روشن کند؟
برخی تصور می‌کنند که FATF یک نهاد مافیایی است. چرا که هفت کشوری که عضو گروه صنعتی جهانی هستند آن را به وجود آورده اند. در حالیکه این گروه برای این به وجود آمده که با پولشویی مبارزه کند. یکی از راه‌های مبارزه با تروریسم، بستن منابع مالی آن است. چرا که اگر به تروریست‌ها پول نرسد، از بین خواهند رفت.
بحث اینکه تروریست کیست، از اختلاف‌های مهم است. اما این گروه اقدام مالی بین المللی که معروف به FATF است ۴۱ مورد مقررات برای مبارزه با پولشویی طی چندین سال، تدوین کرده است.یکسری از آن پس از فروپاشی شوروی مطرح شد، یکسری دیگر بعد از حادثه یازده سپتامبر بوده و ... مطرح شدند و جلوتر که آمدند در سال ۲۰۱۲ تحت تاثیر تحولات خاورمیانه، مقرارت جدیدی را وضع کردند. این ۴۱ مورد را به بانک‌های دنیا ابلاغ کردند و گفتند اگر می‌خواهید در مقررات پولی بین المللی مشارکت داشته باشید باید این مقررات را اجرا کنید.
این مقررات چیز پیچیده‌ای نیست. در خرداد سال ۱۳۹۵، آقای طیب نیا وزیر اقتصاد وقت این موارد را امضا کرده‌اند و به مرحله اجرا هم رسیده است. ما پیش از این هم قانون مبارزه با پولشویی داشته‌ایم که در سال ۱۳۸۵ به تصویب رسیده و اجرایی می‌شد.
ایشان مقررات را پذیرفته و گفته اجرا می‌کنیم. و اجرا هم شده است. بطور مثال، بانک زمانی که می‌خواهد چک بکشد، نمی‌تواند آن را در وجه حامل بکشد باید اسم فرد دریافت کننده وجه چک را ثبت کند. این چیز بدی نیست و سالهاست که در ایران اجرا می‌شود. آیا صدمه ای به کشور ما خورده است؟
یا مثلا می‌گوید اگر شما پول نقد را از یک مقداری به بالا به بانک ببرید باید اعلام کنید که منشا این پول کجاست؟ این برای مبارزه با قاچاق کالا و مواد مخدر است. این مقررات را هم فقط ایران اجرا نکرده، ۱۹۳ کشور آن را اجرایی کرده اند. در این میان فقط دو مورد باقی ماند. یکی پیمان پالرمو و دیگری معاهده. cftکه ۱۹۰کشور به این دو نپیوسته است.
نگرانی‌ها از پیوستن به آن بخاطر چیست؟
نگرانی‌ها از این است که می‌گویند پالرمو یکسری بندهایی دارد که با امنیت ملی ما در تعارض است. مجلس نهم زمانی که این قانون را تصویب می‌کرد، به آن تبصره‌هایی اضافه کرد مبنی بر اینکه هر جا این مواد از پالرمو در تعارض با قوانین داخلی ما قرار بگیرند ملاک برای ما قوانین داخلی است. یعنی مجلس نهم سعی داشته که این مشکل را به نحوی رفع کند، اما مجمع تشخیص مصلحت نظام، از همان زمان تاکنون این قانون را راکد نگه داشته است.
ضرورت اینکه از وضعیت سیاه بیرون بیاییم به این بر می‌گردد که کشوری که در وضعیت سیاه است، اساسا نمی‌تواند کار مبادلات بانکی بین المللی انجام دهد. و این به معنای این است که صادراتش دچار مشکل می‌شود، وارداتش دچار مشکل می‌شود. به بیان دیگر وقتی می‌خواهید کالایی را به خارج از کشور صادر کنید باید آن کشور ضمانت بدهد که این پول به تاجر ایرانی بر می‌گردد. حالا صادر کننده ایرانی در این وضعیت باید در خارج از سیستم بانکی، کالای خود را صادر کند.یعنی با صرافی‌ها و بانک‌های پنهان معامله کند. آنها هم برای هر ۱۰۰ دلاری که معامله می‌کنند، ۲۰ دلار صرف خرج‌های دیگر می‌شود. ببینید چه هزینه گزافی می‌شود. این یک طرف ماجراست. در واردات هم اینگونه است. موضوع مهم دیگر هم این است که وقتی شما در لیست سیاه قرار دارید، ریسک سرمایه گذاری در آن کشور به بالاترین عدد که ۷ است می‌رسد. الان ریسک سرمایه گذاری در ایران و کره شمالی و میانمار ۷ است.
ببینید، وقتی بخواهید بیمه کشتیرانی انجام دهید، وقتی ضریب سرمایه گذاری ۷ باشد، آن عدد بیمه در ۷ ضرب می‌شود. بیمه صادرات و واردات هم به همین شکل است. یعنی فقط بحث سرمایه گذاری در ایران نیست. وقتی ضریب را ۷ می‌بینند اساسا کسی نمی‌آید در ایران سرمایه گذاری کند. چون برایش صرف مادی ندارد. این هزینه‌ها در نهایت از جیب مردم به عنوان مصرف کننده نهایی، پرداخته می‌شود.
در این میان حرف تندروها این است که مشکلات کشور با FATF گره نخورده است که با رفع آن باز شود.
این یکی از موضوعاتی است که رسانه‌ها وقتی می‌خواهند مغلطه کنند، بکار می‌برند. یعنی جای علت و معلول را عوض می‌کنند. مشکلات کشور ما ناشی از FATF نیست که وقتی رفع شود، به یکباره معجزه رخ دهد. اینهایی که می‌گویم، شرط لازم هست ولی کافی نیست. یعنی شما در شرایطی قرار گرفته‌اید که اگر FATF درست شود نظام بانکی آن هم مربوط به بخش بین الملل درست می‌شود. یعنی شما می‌توانید صادرات و واردات را انجام دهید و آن هزینه‌هایی که در بالا گفته شد را نپردازید. اما آیا به این معناست که اقتصاد شما شکوفا می‌شود؟ نه.
اگر بخواهیم اقتصاد کشور را شکوفا کنیم باید نظام بانکداری را اصلاح کنیم. بانک‌ها بجای انجام کارهای بانکی به دنبال ارز و خرید و فروش ماشین و زمین طلا رفته اند. پس این اصولگراها یا از هر گروهی که منتقد FATF هستند، از یک طرف درست می‌گویند و از یک طرف اشتباه می‌گویند. مشکلات اقتصادی ما ناشی از عوامل دیگر است. اما اگر اف ای تی اف را حل کنیم بخشی از مشکلات صادرات و واردات و نظام بانکداری بین المللی خود را حل کرده‌ایم.
حتی با وجود تحریم‌ها؟
درست است که تحریم هم مشکلات زیادی برای ما به وجود می‌آورند اما نکته مهم این است که FATF مانند اعتبار در بازار عمل می‌کند. اگر مشکل ما با اف ای تی اف حل شود، به عنوان یک مشتری خوشنام به بازار برمی‌گردیم. ولو اینکه تحریم باشیم.
در این میان تندروها برای چه به دنبال فضاسازی هستند؟
من به عنوان یک پژوهشگر می‌گویم. یک عده دارند کاسبی می‌کنند. پول ناشی از دور زدن تحریم‌ها که همه آن به جیب خارجی‌ها نمی‌رود. بخشی از آن به جیب داخلی‌ها می‌رود. اما دور از انصاف است که همه مخالفان را کاسب تحریم بدانیم. یک عده واقعا برداشت اشتباهی
از FATF دارند.