از فعالیت‌های مهم امام خمینی به ویژه در تبعید و بخصوص در مدت اقامت در فرانسه، تبیین و توضیح مباحث پیرامون حکومت اسلامی پس از سقوط خاندان پهلوی بود و آنچه امام خمینی در این مصاحبه‌ها و یا در سخنرانی‌های خود بیان کرده است، گویای خط مشی و خطوط اصلی و اساسی جمهوری اسلامی است که پس از بازگشت به کشور آن را به همه‌پرسی گذاشت و بنابر آمار اعلام شده با رأی بالای ۹۸ درصد مردم نیز روبرو شد. اینک فرازهایی از سخنان ایشان را به عنوان مواضع سیاسی شخصی که رهبری جنبش اجتماعی مردم را در دست داشت و آحاد مردم به ایشان اعتماد کردند را از منابع رسمی با اهتمام به حفظ مفاهیم آن بیان خواهم کرد.
۱- ضرورت صلاحیت داشتن هیأت حاکمه
در روز دهم دی ماه ۱۳۵۷ امام خمینی در نوفل لوشاتو و در دیدار با دانشجویان و ایرانیان مقیم خارج، درباره صلاحیت نداشتن هیأت حاکمه در ایران و همچنین درباره حکومتی که جایگزین آن خواهد شد، بیاناتی اقامه داشته و در این سخنان به خطوط اصلی حکومت صالحان و ناصالحان و خاستگاه حاکمان آن پرداخته و می‌گویند:
«بدبختی و خوشبختی ملت‌ها بسته به اموری است که یکی از مهمات آن صلاحیت داشتن هیأت حاکمه است. اگر چنانچه هیأت حاکمه و کسانی که مقدرات یک کشور در دست آنهاست، فاسد باشند، مملکت را به فساد می‌کشند؛ همه بعدهای مملکت را رو به نیستی و فساد می‌برند». (صحیفه‌امام، 1389، ج ۵، ص۳۱۴)
«صلاحیت هیأت حاکمه و اشخاصی که کارهای حساس در دستشان هست، موجب یک صلاحیتی در عموم می‌شود. اینکه من دست از کار خودم برداشتم ـ که طلبگی بود ـ و آمدم اینجا، برای این است که ما یک حکومت صالح نداشتیم و یک قدرت صالحه در کار نبود؛ و مملکت را رو به نیستی کشاندند و تمام چیزهایی که به آن می‌شد امید پیدا کرد را تباه کردند: احکام اسلام را تباه کردند، زراعت ما را از بین بردند، بانک‌ها همه خلافکار بودند». (همان، ص ۳۱۵)
۲- مجلس فرمایشی
امام خمینی «ره» یکی دیگر از مشکلات حکومت پهلوی را استقرار مجلس فرمایشی و قوانین برخواسته از چنین مجلسی می‌دانست که در آن وکلای «واقعی» مردم حضور نداشتند. بلکه نمایندگان منتخب در واقع وکیل حکومت بودند، زیرا آنگونه که حاکمان آن دوران صلاح می‌دانستند، افراد به مجلس راه پیدا می‌کردند:
«تمام قوانینی که در این پنجاه سال گذشته است و تمام مجالسی که در این پنجاه سال تأسیس شده است، هیچ یک از اینها مطابق قوانین نبوده است و.... کلا را خودشان تعیین می‌کردند و خودشان هم آرا برای مردم درست می‌کردند و خودشان هم آرا را می‌ریختند در صندوق! و هرچه بود دست خودشان بود، دست فرماندارانی که در آنجا بود، همه دست عُمال خودشان بود و صندوق‌ها را از آرای آنانی را که دلشان می‌خواست پر می‌کردند». (همان، ص ۳۱۶)
تاکید فراوان و مکرر امام خمینی بر مردم و جایگاه آنان در کشور داری، از مواردی است که گاهی برخی اشخاص حتی آن را مبالغه آمیز می‌شمارند، حال آن که اعتماد راسخ امام بر حضور مردم در تمام صحنه‌ها یکی از بزرگترین زمینه‌های پیروزی و پیوند امام با امت بود.
او در همین زمینه اشاره‌ی دیگری به انتخابات مجلس و عدم حضور آزادانه مردم دارد: «اگر به انتخاب مردم باشد مردمْ آدمِ خوب می‌خواهند، مردمْ آدمِ صالح می‌خواهند. اگر مردم آزاد باشند خودشان دیگر ن‌می‌روند دنبال بدها».
(همان، ص ۳۲۰)