رئیس سازمان بازرسی گفت: صندوق توسعه ملی ۸ حساب ارزی دارد که ارزش بعضی از این ارزها دائماً در مقابل دلار کاسته می‌شود که در همین حین حدود ۸ میلیارد دلار از سرمایه صندوق آب شده است.به گزارش خبرگزاری مهر، ذبیح الله خدائیان در سومین همایش صندوق توسعه ملی با بیان اینکه همواره یکی از معضلات کشورهای نفتی، شوک‌ها و نوسانات قیمت نفت است، اظهار داشت: همانطور که رهبری فرمودند، یکی از مشکلات کشور ما وابستگی بودجه به نفت است و این در حالی است که قیمت نفت در دست تولید کنندگان نیست و ما قیمت آن را تعیین نمی‌کنیم.رئیس سازمان بازرسی کشور افزود: در چنین کشورهایی، ما شاهد منابع ناپایدار نفتی هستیم در مقابل مصارف و هزینه‌های پایدار دولتی را داریم. بنابراین به محض افزایش قیمت‌ها، ما دچار بیمار هلندی می‌شویم و کاهش قیمت نفت سبب کسری بودجه و افزایش استقراض از بانک مرکزی و اخذ مالیات بیشتر و …. می‌شود.وی گفت: در خیلی از کشورهای دنیا، چنین صندوق‌هایی وجود دارد و امری بسیار رایج است. در سال ۷۹ ما نیز در کشور خودمان صندوقی تأسیس کردیم که در واقع به نوعی صندوق تثبیت ارزی بود که وظیفه آن تعدیل نوسانات قیمت نفت بود. البته سال ۸۹ صندوق توسعه ملی در واقع صندوق تکمیل شده ی همان صندوق بود که قرار شد تا بخشی از منابع نفتی و گاز به آن واریز شود.
خدائیان گفت: برخی تصور می‌کنند صندوق توسعه ملی صرفاً باید نقش تثبیتی در اقتصاد ایفا کند و صرفاً در تنش‌های ارزی با استفاده از منابع آن بازار ارز را مدیریت کرد، این دیدگاه اشتباه است بلکه این صندوق نقش توسعه‌ای دارد و باید با سرمایه گذاری مقدمات پیشرفت و رشد اقتصاد را فراهم کند همچنین نقش صیانتی نیز دارد به این معنا که باید این سرمایه را به نسل‌های بعدی انتقال دهد.وی ادامه داد: اولین نکته‌ای که صندوق توسعه ملی را تاکنون صندوق موفقی نشان نداده است، این است که صندوق توسعه ملی شفافیت لازم را ندارد، اگر ما منابعی را به پروژه‌ای اختصاص می‌دهیم باید مردم بدانند، یا به عنوان مثال اگر دولت‌ها برای پوشش کسری‌ها دست به منابع صندوق دراز می‌کنند باید مشخص باشد و همه از آن مطلع باشند. نکته دیگر این است که هدف از صندوق نباید تثبیتی باشد، صندوق توسعه ملی خزانه دوم دولت نیست.وی افزود: متأسفانه امروز از ۱۵۰ میلیارد دلار منابع صندوق، تاکنون حدود ۱۰۰ میلیارد دلار آن را دولت‌ها برداشته‌اند. نمی‌شود که دولت‌ها برای هر موضوعی مثل کرونا و زلزله و … که به مشکل می‌خورند سریع به رهبری نامه می‌زنند، که از صندوق توسعه ملی استفاده کنند. مشخصاً اگر شخص رهبری نبودند تا کنون یک دلار هم در صندوق نمانده بود.رئیس سازمان بازرسی افزود: میانگین میزانی که باید به صندوق طبق قانون اختصاص داده شود، اختصاص داده نمی‌شود. صندوق باید سرمایه‌ای برای آینده باشد، در حالی که تبدیل به تهدیدی برای آینده شده‌اند. همانطور که رهبری معتقدند، هر مبلغی که دولت از صندوق برداشت می‌کند باید به صورت تسهیلات باشد، نه مبلغی که دولت آن را بردارد و پرداخت نکند.وی ادامه داد: بیش از ۴۰۰ بار از صندوق امهال گرفتند، یا از طرفی دوره‌های بازپرداخت ۸ ساله به ۱۴ سال افزایش پیدا می‌کند، مشخص است با این شرایط این صندوق هیچ پیشرفتی نمی‌کند.خدائیان گفت: صندوق توسعه ملی وسیله‌ای برای سرمایه گذاری است نباید نقش بانک‌ها را ایفا کند و همه به دنبال اخذ تسهیلات از آن باشند.وی افزود: همچنین دیگر نکته‌ای که باید گفت این است که صندوق توسعه ملی باید مستقل باشد، در شرایط فعلی دبیرخانه صندوق در سازمان برنامه و بودجه است، مشخص است که دغدغه سازمان صرفاً تدوین و تنظیم بودجه کشور است و دغدغه‌ای در خصوص منابع صندوق توسعه ندارد.خدائیان با اشاره به طرح‌هایی که صندوق توسعه ملی به آن تسهیلات می‌دهد، گفت: صندوق هیچ نقشی در بررسی پروژه‌ای که تسهیلات می‌دهد ندارد، که آیا این پروژه توجیه اقتصادی دارد؟ بازگشت سرمایه آن چطور است و … از دیگر معضلات صندوق توسعه ملی این است که شاهد عدم مدیریت منابع ارزی صندوق در بانک مرکزی، هستیم.رئیس سازمان بازرسی کشور تاکید کرد: صندوق توسعه ملی ۸ حساب ارزی دارد، که بعضی از این ارزها دائماً ارزش آنها در مقابل دلار کاسته می‌شود اما صندوق چون مدیریتی بر آنها ندارد، حدود ۸ میلیارد دلار از سرمایه صندوق در همین بین و به واسطه‌ی کاهش ارزش برابری نرخ بعضی ارزها در مقابل دلار، آب شده است.
پیشنهاد واریز همه درآمد نفت و گاز
به صندوق توسعه ملی
مدیرعامل صندوق توسعه ملی با اشاره به بدهی ۱۴۰ میلیارد دلاری دولت و بخش خصوصی به این صندوق گفت: اگر همه درآمدهای نفت و گاز به صندوق واریز شود اندازه ۱۰ سال گذشته برای دولت درآمدزایی می‌کنیم.مهدی غضنفری در حاشیه همایش حکمرانی نوین صندوق توسعه ملی در جمع خبرنگاران، اظهار داشت: مطالبات صندوق توسعه ملی از دولت ۱۰۰ میلیارد دلار و از بخش خصوصی ۴۰ میلیارد دلار است که از این رقم بین ۶ تا ۷ میلیارد دلار سررسیده شده است.رئیس هیأت مدیره صندوق توسعه ملی همچنین با اشاره به شعار حکمرانی نوین صندوق توسعه ملی گفت: اگر قرار باشد شیوه حکمرانی صندوق توسعه ملی مانند ۱۰ سال گذشته باشد صندوق توسعه ملی به زودی به سرنوشت حساب ذخیره ارزی دچار شده و منابع آن از بین می‌رود، اما باید به صندوق توسعه ملی به عنوان صندوقی برای سرمایه‌گذاری مولد و بین‌نسلی نگاه کنیم که همه درآمدهای نفت و گاز باید وارد صندوق شود و از محل عایدی و سود سرمایه‌گذاری به دولت پرداخت شود.وی گفت: در شیوه نوین حکمرانی این صندوق، باید تفاوت بین سرمایه و ثروت باید قائل باشیم آنچه که از مواهب الهی مانند نفت و گاز می‌فروشیم باید درآمد آن سرمایه‌گذاری شود چون سرمایه است و ثروت نیست و از محل عایدی این سرمایه‌گذاری باید به دولت بپردازیم.غضنفری بیان کرد: اگر قرار باشد وام‌های صندوق توسعه ملی با نرخ بهره پایین به تولیدکنندگان پرداخت شود منجر به توسعه نمی‌شود در حالی که منابع صندوق باید برگردد؛ در دولت‌های گذشته ۱۰۰ میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه ملی برداشت شده است که دولت‌ها به صندوق بدهکار هستند و ما آن را به عنوان منابع خود قلمداد می‌کنیم که باید برگردد.وی اضافه کرد: پرتفوی صندوق توسعه ملی در حال حاضر ۱۵۰ میلیارد دلار است و ما دنبال برگشت منابع صندوق توسعه ملی هستیم.مدیرعامل صندوق توسعه ملی در ادامه عنوان کرد: این صندوق ارزی است و باید تصمیم‌گیری در مورد آن به شکل ارزی باشد وقتی که سیستم حسابرسی منابع صندوق را به ریال تبدیل می‌کند و برای آن سود شناسایی می‌کند یعنی صندوق هر روز کوچک‌تر می‌شود.غضنفری گفت: باید همه مردم را در جریان وجوه صندوق و درآمدها و برداشت‌های آن قرار دهیم زیرا شفافیت صندوق‌های ثروت ملی مهم است.وی اظهار داشت: امروز در حضور رئیس مجلس پیشنهاد کردیم که این موارد به عنوان اصلاح شیوه حکمرانی صندوق توسعه ملی در برنامه هفتم توسعه گنجانده شود و همه درآمدهای نفت و گاز وارد صندوق شود که صندوق آن را صرف سرمایه‌گذاری کند و از محل سود سرمایه‌گذاری‌های صندوق قول می‌دهیم به اندازه ۱۰ سال گذشته برای دولت درآمد کسب کنیم. البته به شرط اینکه هزینه‌های دولت افزایش پیدا نکند.غضنفری اضافه کرد: درآمدهای صندوق مربوط به انفال و نفت و گاز است که اگر صرف سرمایه‌گذاری شود می‌توانیم برای نسل‌های آینده هم منابعی داشته باشیم و همه این‌ها بستگی به شیوه تصمیم‌گیری برای صندوق در مجلس شورای اسلامی‌دارد.مدیرعامل صندوق توسعه ملی همچنین در مورد اینکه بین مفهوم تولید و توسعه باید تفاوت قائل شویم، گفت: باید با انواع روش‌های سرمایه‌گذاری منابع صندوق را به روز کنیم نه اینکه فقط تسهیلات بدهیم.وی گفت: دولت در گذشته منابعی برای کرونا و آب‌رسانی گرفته است که باید آن را به صندوق برگرداند.