مقامات پلیس در ایران همواره از قتلهای ناموسی به عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل قتل در ایران نام می‌برند. در یک دهه اخیر گزارش‌های پراکنده‌ای درباره قتلهای ناموسی منتشر شده، با این‌حال در سال‌های اخیر هیچ آمار جامعی از تعداد و جزئیات قتلهای ناموسی در ایران منتشر نشده و تنها خبرهایی که جسته و گریخته در این باره منتشر شده موجب توجه به این موضوع شده است. قتلهای ناموسی می‌تواند مانند قتل دختر سیزده ساله، رومینا اشرفی در تالش به دست پدرش باشد یا مثل قتل مونا حیدری در اهواز به دست شوهرش. اتفاقا همین قتلهای فجیع موجب شده موضوع قتلهای ناموسی مورد توجه قرار گیرد.
نخستین خبرها درباره قتلهای ناموسی در سال جاری، اوایل سال 1400 منتشر شد. خبرگزاری‌های کردی اوایل اردیبهشت امسال از «خودکشی» هفت زن در سنندج و شهرهای دیگر کردنشین ایران خبر دادند. در این میان نام سارینا غفوری هم دیده می‌شد. خبرهای اولیه حاکی از این بود که او هم به دلیل «مشکلات خانوادگی» خودکشی کرده است. خودکشی زنان در شهرهای غرب ایران، موضوعی عجیب نیست. مخصوصا در مناطقی که سنن عشیره‌ای و مشکلات اقتصادی و فرهنگی زنان را بیش از دیگران تحت فشار قرار می‌دهد. اما مدتی بعد در خبری دیگر گزارش شد که برادر سارینا غفوری «او را به خاطر نیتش برای ازدواج کشته است.» او ۲۵ سال داشت، خیاطی می‌کرد و با فرزند خردسالش زندگی می‌کرد.
اما آنچه موضوع قتلهای ناموسی را در سال جاری بیشتر مورد توجه قرار داد، قتل فجیع مونا حیدری در اهواز بود. انتشار ویدئویی از شوهر مونا حیدری در حالی که سر بریدهٔ همسرش را در میدان کسایی در منطقهٔ خشایار شهر اهواز می‌چرخاند بازتاب وسیعی در رسانه‌های داخلی و خارجی و جامعهٔ ایران داشت و همه را بهت زده کرد.
مونا (غزل) حیدری بر اساس اظهارات یک منبع، در ۱۲ سالگی به اجبار خانواده با پسر عمویش سجاد حیدری ازدواج کرد. آنها یک پسر سه ساله داشتند. بر طبق این اظهارات «مونا حیدری همواره تحت خشونت خانگی بود و هربار که دربارهٔ طلاق حرف زد و از آزارهای همسرش گفت، او را قانع کردند که باید به خاطر فرزندش زندگی‌اش را ادامه بدهد؛ اما عاقبت مونا قید همه چیز را زد وبه ترکیه فرار کرد.»
یک روایت دیگر هم از ازدواج مونا وجود دارد. یک فرد آگاه دیگر در گفتگوی صوتی با رادیو زمانه سن ازدواج او را ۱۵ سالگی عنوان کرده‌است. او گفته که مونا حیدری که در دو سال از کودک‌همسر، کودک‌مادر می‌شود و یک فرزند پسر داشته، پس از خواستگاری پسرعمویش از وی، به این ازدواج راضی نبوده و می‌گوید من پسرعمویم را نمی‌خواهم.
وقتی مونابه ترکیه فرار می‌کند، پدر (جواد حیدری) و عموی مونا (امین حیدری معروف به ابوعطیه) دنبالش می‌روند. طبق گفتهٔ مونا حیدری او وقتی با پدرش روبرو می‌شود احساس امنیت می‌کند و با تضمین پدر مبنی بر محافظت از او، به ایران بازمی‌گردد. اما چند روز پس از بازگشت او به خانه، شوهر و برادر شوهرش دست و پایش را بستند و سرش را بریدند. ۱۶ بهمن ۱۴۰۰، برادر سجاد حیدری، پیکرِ بی‌سرِ مونا را در پتو پیچید و در منطقه‌ای دیگر رها کرد. سجاد حیدری شوهر مونا حیدری با لباس سیاهرنگ در حالیکه در یک دست قمه داشت و در دست دیگرش سر بریدهٔ همسرش، در میدان کسایی شهر اهواز قدم زد.
البته پدر غزل حیدری در گفتگویی با خبرنگار خبرگزاری فارس گفته: «هیچ اجباری در ازدواج دخترم وجود نداشت و اتفاقاً شوهرش بهترین زندگی را برای وی فراهم کرده بود، دعوای زن و شوهری بین آنها پیش می‌آمد و گاهی به خانهٔ ما به حالت قهر می‌آمد اما در حد دو سه روز بود و بعد سر خانه و زندگی اش برمی‌گشت. شما می‌دانید این دعواها بین زن و شوهر طبیعی است و تا کنون غزل تقاضایی برای طلاق نکرده بود.»
اگرچه قتلهای ناموسی منحصر به جغرافیای خاصی نیست و در نقاط مختلف کشور رخ می‌دهد اما عبدالصمد خرمشاهی وکیل دادگستری می‌گوید: «چنین حوادثی در برخی مناطق کشور یا جاهایی که به صورت طایفه‌ای و عشیره‌ای زندگی می‌کنند، بیشتر رخ می‌دهد. این مسئله حاصل نوع نگاه و نگرش این فرهنگ‌ها به زن است. در این فرهنگ‌ها، نگاه به زن مستقل نیست؛ یعنی زن از طریق پدر یا همسرش شناخته می‌شود و خودش به تنهایی جایگاهی ندارد. به همین خاطر جزو مایملک مردان حساب می‌شود و آنها نیز بر این اساس، خود را مالک جسم و جان و مال و ناموس زن یا فرزندشان می‌دانند. بنابراین می‌توان گفت که این نگاه تبعیض‌آمیز حاصل باورهای غلط و سنتی و افکار نادرست رایجی است که متأسفانه حمایت تمام‌قد خانواده یا طایفه را به دنبال دارد.»
عاطفه بروایه، کنشگر اجتماعی که خود نیز عرب است، اواسط دی‌ماه و پیش از قتل مونا حیدری گفته بود «بر اساس اطلاعاتی که توانستیم مستندسازی کنیم حدود ۶۰ زن در مدت ۲سال گذشته در خوزستان طی قتلهای ناموسی جان خود را از دست داده‌اند، این زن‌ها همه عرب و بیشتر آنها ساکن اهواز بودند البته احتمالا تعداد قربانیان بیش از این تعداد است و ما فقط اخبار اینها را توانستیم بدست آوریم و پیگیری کنیم.» به گفته وی عادت‌هایی که در جامعه عرب رو به تغییر بود، به دلیل شرایط اقتصادی و اقلیمی‌و فقر افزایش داشته‌است.
قتل مونا حیدری دوباره موضوع قتلهای ناموسی را مورد توجه قرار داد؛ قتلهایی که خاموشند و خیلی اوقات به بهانه‌هایی مثل خودشکی زن، پنهان میشوند و از هر دهها مورد، یکی از آنها بازتاب می‌یابد.