جنگ سوریه دو، سه سال دیگر ادامه خواهد داشت

رابرت فیسک ۶۶ ساله نویسنده و خبرنگار بخش خاورمیانه روزنامه ایندیپنتدنت که به زبان عربی نیز تسلط دارد، برای مدت بیش از ۳۰ سال از کانون‌های بحران جهانی نظیر ایرلند شمالی و افغانستان گزارش فرستاده است.

وی که یکی از معدود خبرنگاران غربی است که با بن لادن مصاحبه کرده و برنده برخی از جوایز روزنامه نگاری شده است اخیرا به سوریه سفر کرده و با برخی از سربازان ارتش سوریه در خط مقدم ملاقات داشته طی مصاحبه‌ای با شبکه دویچه وله به شرح سفر خود در اوایل ماه جاری میلادی به سوریه پرداخته است.

دویچه وله: شما اخیرا از سوریه بازگشته‌اید احساس شما در این سفر چه بود؟

فیسک: آنچه که در سوریه می‌بینید ویرانی در سطح گسترده و مناطق گسترده‌ای است که خالی از سکنه شده‌اند؛ اما در کنار آن مناطق گسترده دیگری نیز هستند که نه تنها آسیبی ندیده‌اند بلکه زندگی کمابیش در آن‌ها جریان دارد. این مساله تنها در مرکز دمشق مشاهده نمی‌شود بلکه عمدتا در شهر لاذقیه که بخش بزرگی از علویان سوریه در آن هستند و همچنین شهر طرطوس نیز صدق می‌کند. این نشان می‌دهد که دولت بر این مناطق همچنان تسلط کامل دارد و شکلی از زندگی در آنها جریان دارد؛ شما در این مناطق می‌توانید برای صرف غذا به بیرون بروید. خرید کنید و یا به دفتر کارتان بروید.

دویچه وله: شما به عنوان یک خبرنگار غربی تا چه میزان می‌توانستید آزادانه در سوریه سفر کنید؟

فیسک: من با خودرو از بیروت به دمشق رفتم در طول مسیر، ایست بازرسی‌های ارتش سوریه وجود داشت و مسیر کاملا باز بود. هنگامی که وارد دمشق می‌شوید می‌توانید صدای شلیک گلوله را از منطقه درعا در حومه شهر که در فاصله کمتر از یک مایلی بزرگراه اصلی میان بیروت و دمشق است، بشنوید. این منطقه در کنترل شورشیان سوری قرار دارد. هنگامی که من وارد دمشق شدم یک جنگنده در حال بمباران حومه درعا بود.

در یک مقطع من با هواپیما به لاذقیه رفته و از آنجا با خودرو به سوی شمال و به محل خط مقدم ارتش دولت سوریه رفتم. ارتش دولت سوریه به من اجازه داد به مواضع آنها در خط مقدم بروم.

دویچه وله: چه احساسی در خصوص سربازان دولت سوریه داشتید؟

فیسک: آنها را یک ارتش بسیار سرسخت و مصمم یافتم. بسیاری از سربازانی که من با آنها صحبت کردم زخمی شده بودند بنابراین آنها افرادی سرسخت و حامی دولت سوریه هستند و ما می‌دانیم که همین مساله در خصوص شورشیان نیز صدق می‌کند و همانطور که به خوبی می‌دانیم دو طرف به سوء استفاده‌های حقوق بشری و جرایم جنگی مرتکب شدند. در حال حاضر نیروهای دولتی سوریه آشکارا در حال تصرف مواضع شورشیان هستند. اما لزوما این به معنی این نیست که این روند ادامه پیدا خواهد کرد.

دویچه وله: و در مورد اینکه در سوریه از سلاح شیمیایی استفاده شده، چه می‌گویید؟

فیسک: ما می‌دانیم که سلاح‌های شیمیایی در سوریه و در دستان دولت این کشور وجود دارد اما ۱۰۰ در۱۰۰ نمی‌توان اثبات کرد که آنها استفاده شده‌اند. شورشیان می‌گویند که نیروهای بشار اسد از این سلاح‌ها علیه غیرنظامیان استفاده کرده‌اند و در مقابل دولت بشار اسد نیز اظهار می‌دارد شورشیان از آنها استفاده کرده‌اند. سازمان ملل گزارشی دارد که در آن گفته است شورشیان از این سلاح‌ها استفاده کرده‌اند اما اثبات نشده که بشار اسد از آنها استفاده کرده است. من این سوال را از یک افسر بلند پایه ارتش در دمشق پرسیدم و وی گفت که ما چرا باید از سلاح شیمیایی استفاده کنیم؟ ما جنگنده‌های میگ ‌۲۹ داریم که بمباران می‌کنند و آسیب‌های بسیار بیشتری ایجاد می‌کنند.

دویچه وله: در واشنگتن صحبت در خصوص مسلح کردن شورشیان و اعمال منطقه پرواز ممنوع در سوریه است، نظر شما در خصوص چنین پیشنهاداتی چیست؟

فیسک: این بحث‌ها مدت ۵ / ۲ سال است که ادامه داشته من معتقدم آمریکایی‌ها فکر می‌کنند که تا زمانی که می‌توانند در این باره صحبت کنند هیچ کس به آنها متذکر نخواهد شد که چرا هیچ کاری انجام نمی‌دهند. اکنون مساله برای غرب این است که شورشیانی که خواهان حمایت از آنها هستند شامل سربازان فراری و مخالفان است نه افراط گرایان مرتبط با القاعده. اما به مجرد اینکه سلاح‌ها از مرز عبور کند من فکر نمی‌کنم که شما بتوانید نسبت به اینکه این سلاح‌ها کجا برود انتخابگر باشید. بعد با این وضعیت نسبتا عجیب رو به رو می‌شوید که ما به عنوان غرب به تامین سلاح،‌ پول و حمایت از شورشیانی که شامل القاعده می‌شوند پرداخته‌ایم در حالی که همزمان در کشور مالی تلاش داریم تا افراد القاعده را بکشیم.

دویچه وله: ایران در این میان چه نقشی ایفا می‌کند؟

فیسک: این جنگ با سوریه نیست. بلکه با ایران است و نیت غرب این است که عملا تنها هم‌پیمان عرب ایران را از بین ببرد و برای ایرانی‌ها نیز مساله مربوط به حفظ تنها هم‌پیمان عربشان است. ما می‌دانیم که دولت ایران به نیروهای سوری مشاوره می‌دهد اما این نیروها در مقایسه با آنچه که در تبلیغات گفته شده مبنی بر اینکه هزاران ایرانی به طور گروهی در حال ورود به سوریه هستند، بسیار بسیار کم و جزئی است. من در خط مقدم هیچ سرباز ایرانی ندیدم.

دویچه وله: رسانه‌ها گزارش دادند که روسیه سعی دارد تا به تامین سلاح برای دولت سوریه بپردازد؟

فیسک: از زمان حمله اسرائیل به تاسیسات نظامی در شمال دمشق طی دو هفته پیش سوری‌ها بسیار نگران هستند مبنی بر اینکه دوباره در موقعیتی دیگر از سوی اسرائیل مورد حمله قرار گیرند. آنها می‌خواهند که از این مساله جلوگیری کنند و من فکر می‌کنم که روس‌ها مشتاق هستند که به آنها سلاح برای انجام این کار بدهند.

دویچه وله: آیا این خطر وجود دارد که جنگ در سوریه به اسرائیل کشیده شود؟

فیسک: اسرائیل بزرگترین هم‌پیمان آمریکا در خاورمیانه است. اگر اسرائیل نیروهای دولتی سوریه را بمباران کند از شورشیان سوری حمایت کرده، بنابراین به طور منطقی ما در غرب نیز با اجازه دادن به اسرائیل به عنوان واسطه برای بمباران سوریه به نحوی در اقدام نظامی دخیل خواهیم بود. اما در حال حاضر من می‌توانم دلیل این را که چرا اسرائیلی می‌خواهند از سوریه خارج باشند بفهمم زیرا ارتش سوریه طی دو سال گذشته در جنگ با تجربه شده است. بنابراین اگر اسرائیلی‌ها بخواهند وارد سوریه شوند می فهمند با نیروهایی بسیار مصمم روبرو هستند.

دویچه وله: آیا این برای جامعه بین‌المللی مفید خواهد بود که در سوریه مداخله کند؟

فیسک: به طور نظامی خیر اما به طور سیاسی بله. آمریکایی‌ها و بویژه فرانسه نمی‌خواهند که افراد حکومت بشار اسد در دولت انتقالی سوریه باشند اما آنها همچنین نمی‌خواهند یکی از گروه‌های بزرگ شورشی یعنی جبهه النصرة در این دولت حضور داشته باشد. بنابراین ما در حال حاضر می‌گوییم "بیایید یک کنفرانس بزرگ برگزار کنیم اما افرادی هستند که نمی‌توانند در آن حضور داشته باشند." من فکر می‌کنم جنگ در سوریه تمام نشده و می‌تواند برای دو تا سه سال دیگر ادامه پیدا کند.