به گزارش فارس، یک اندیشکده آمریکایی با انتشار گزارشی به قلم سه تن از محققان خود به ارزیابی تهدیدات ناشی از دستیابی احتمالی ایران به بمب هستهای پرداخته است.
این دومین سری از مجموعه گزارشهایی است که «مرکز امنیت آمریکایی جدید» در مورد برنامه هستهای ایران منتشر میکند. «کالین کال»، «ملیسا دالتون» و «متیو اروین» محققان این مرکز در جمعبندی این گزارش نوشتهاند که خطر به راه افتادن مسابقه تسلیحاتی در منطقه پس از دستیابی احتمالی ایران به بمب هستهای بسیار کمتر از چیزی است که عموما تصور میشود. البته در این گزارش تأکید شده است که این نتیجهگیری نباید بر عزم آمریکا برای جلوگیری از هستهای شدن ایران تأثیر منفی بگذارد.
در بخشی از این گزارش آمده است: عموما تصور بر این است که عربستان سعودی در مقابل دستیابی ایران به سلاح هستهای پیشبرد سریع برنامه هستهای با هدف تولید سلاح هستهای را در دستور کار قرار میدهد یا اینکه از پاکستان به عنوان یک متحد خود بمب هستهای وارد میکند. اگر این گزینهها مقدور نباشد، اغلب تحلیلگران معتقدند که عربستان چتری هستهای را بر فراز خود ایجاد میکند که احتمالا این کار از طریق استقرار موشکهای پاکستان در خاک عربستان انجام میگیرد. این گزینهها بارها در واشنگتن یا نقاط دیگر گفته شدهاند.
تأسیسات هستهای پاکستان
این گزارش میافزاید: با این وجود هیچ یک از این سناریوها چیزی نیست که احتمالا پس از تجهیز ایران به سلاح هستهای، عربستان تصمیم به انجام آن میگیرد. سعودیها احتمالا شدیدا برای به دست آوردن سلاح هستهای تحریک میشوند، چراکه این تسلیحات میتواند به آنها در برابر ایران توان بازدارندگی بدهد. با این حال، موارد بازدارنده مهمی وجود دارد که میتواند آنها را نسبت به حرکت دیوانهوار و سریع به سمت تسلیحات هستهای بیمیل کند. بدتر شدن امنیت عربستان در منطقه، ایجاد شکاف در روابط استراتژیک این کشور با آمریکا، لطمه به اعتبار بینالمللی عربستان و هدف تحریم قرار گرفتن این کشور، از جمله موارد بازدارنده عربستان در این مسیر است. به علاوه، عربستان توان تکنولوژیکی و ساختاری انجام این کار در آینده میان مدت را نیز ندارد. سناریویی که بیشترین احتمال اجرا را دارد، این است که عربستان همزمان به روند کنونی خود در تقویت توان دفاعی در برابر ایران ادامه دهد و در مقابل راهبردی بلندمدت برای پیشرفت در زمینه افزایش توان صلحآمیز هستهای نیز اتخاذ کند.
در بخش دیگر گزارش مرکز امنیت آمریکایی جدید هم آمده است: این گزینه هم که عربستان به صورت مخفیانه از پاکستان سلاح هستهای دریافت کند، بسیار کمتر از آنچیزی است که عموما تصور میشود. در حالی که شایعات زیادی مبنی بر معامله مخفی ریاض و اسلامآباد برای خرید سلاح هستهای وجود دارد، موارد بازدارنده اقتصادی و امنیتی مهم هم هست که عربستان را از اینکه به دنبال دریافت بمب هستهای از پاکستان باشد، باز میدارد. در بیان این شایعات دلایل اقتصادی و استراتژیکی هم که اسلامآباد را از فروش بمب هستهای به عربستان باز میدارد، مورد بیتوجهی قرار گرفته است. به علاوه عامل مهم دیگری هم وجود دارد، که کمتر مورد توجه قرار گرفته، و آن هم این است که پاکستان نمیخواهد با ارسال سلاح برای عربستان توجه استراتژیک خود به هند را از دست دهد. به علاوه، حتی اگر پاکستان هم بخواهد چتر امنیتی خود را در اختیار عربستان قرار دهد، قطعا تضمین امنیتی آمریکا جایگزین بهتری برای آن است.
این گزارش در پایان نوشته است که با وجود همه اینها، حتی کوچکترین خطر در مور خاورمیانهای با چند قدرت هستهای هم نباید نادیده گرفته شود.
تهیهکنندگان این گزارش در انتهای آن به سیاستگذاران آمریکایی سه توصیه کردهاند:
۱. تأکید بر پیشگیری و همزمان با آن برنامهریزی برای بدترین سناریوی ممکن
۲. سختتر کردن امکان دستیابی عربستان به سلاح هستهای
۳. اعمال نفوذ بیشتر در پاکستان
تهیهکنندگان این گزارش بنا بر همین سه اصل به مقامات آمریکایی توصیه میکنند که اولا از دستیابی ایران به سلاح هستهای جلوگیری کنند و همزمان به عربستان ضمانتهای لازم برای احتمال دستیابی ایران به این تسلیحات را بدهند. همچنین لازم است تا آمریکا به برنامه هستهای عربستان با کاربری صلحآمیز حمایت کند، به شرطی که عربستان از استفادههای نظامی چشمپوشی کند. و در نهایت لازم است تا آمریکا روابط اقتصادی و امنیتی خود با اسلامآباد را افزایش دهد تا از این طریق بتواند در تصمیمگیریهای دولتمردان این کشور اعمال نفوذ کند.