سیدجلال ساداتیان تحلیلگر مسائل بینالملل و سفیر پیشین ایران در انگلیس در گفتوگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی شهادت اسماعیل هنیه در تهران گفت: این مطلب چند وجه دارد. وجه اول آن تروری است که صورت گرفت و ترور همواره محکوم بوده و هست. دوم اینکه در این اقدام به خاک ایران تجاوز شده و المیادین ادعا کرده موشکی از یک کشور دیگر به داخل ایران پرتاب شده است که این هم اگر درست باشد ابعاد خاص حقوقی و حکم تجاوز به سرزمین را دارد که باید با آن برخورد شود. نکته مهمی که وجود دارد بررسی احتمال مسأله نفوذ در بین نیروها در ایران است چراکه نیروها باید مراقب میهمانانشان باشند اینکه این اتفاق افتاده مسئله قابلتوجهی به شمار میرود که ما بارها از این سوراخ در ترور دانشمندان هستهای و شخصیتهای دیگر گزیده شدهایم.
وی افزود: آقای هنیه هم به عنوان یک میهمان خارجی در ایران حضور داشته و مورد ترور قرار گرفته که این اتفاق از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. نکته چهارمی که باید به آن توجه کرد این است که در ترور این شخصیت با چه هدفی این کار صورت گرفته است. با توجه به نطق مهم رئیسجمهور در مراسم تحلیف و عملیات تروریستی درست روز بعد از این مراسم و زمانی که دولت به طور رسمی کار خودش را آغاز کرده، باید دید هدف چیست؟ هدف از انجام این عملیات آن است که ایران را به جنگ بکشانند و یا اینکه آنطور که ایران میگوید ما به دنبال حل مشکلاتمان با غرب هم هستیم اجازه این کار را ندهتد.
این کارشناس حوزه سیاست خارجی تصریح کرد: به هرحال صحبتهای آقای پزشکیان که مطرح شد، حاوی پیامهای روشن و صریحی برای غربیها بود و صریحا اعلام شد کسانی به دنبال روندی هستند که مانع این توافق شوند و جلوی آن را بگیرند. در نتیجه این مسأله از زوایای مختلف قابل بررسی و تعمق است که امیدوارم نظام با درایت و با حوصله این کار را مورد بررسی قرار دهد و بعد تصمیم به اقدامی متناسب بگیرد. یعنی صرفا براساس تحقیقات رسانهای اقدام نکند، بلکه با تعمق، ابعاد مختلف این عملیات تروریستی بررسی شود و سپس اقدامات لازم صورت بگیرد.
ساداتیان در پاسخ به این سوال که ارزیابی شما از پاسخ احتمالی حماس و یا حزب الله لبنان علیه اسرائیل چه خواهد بود، گفت: در حال حاضر مرز لبنان بحرانی است. روز گذشته اسرائیل به نقطهای در آنجا حمله کرده و متقابلا حزب الله واکنشهایی نشان داده است. اما اگر با فرض اینکه این کار، اقدام اسرائیل باشد که گمانهها به این سمت میرود که این ترور را اسرائیل با موشکهای نقطهزن خود انجام داده است؛ همانطور که گفته شد تجاوز به مرز و خاک ایران است. ثانیا هدف اسرائیل آن است که خود را از منجلابی که در منطقه گرفتار شده خلاص کند که آن هم ورود آمریکا به جنگ خواهد بود. زیرا هدف مهم اسرائیل آن است که دموکراتها و آمریکا را وارد جنگ کند و به خاطر همین است که امیدوار است تا جمهوریخواهان و دونالد ترامپ پیروز شوند اما در صورت احتمال پیروزی خانم کاملا هریس در انتخابات آمریکا طرف دموکرات را جلوی این کار قرار دهد.
وی تصریح کرد: در هر صورت عمده کار به منطقه و اتفاقاتی که در اینجا رخ میدهد برمیگردد. نتانیاهو راه نجات خود را در این میبیند که ایران را از این طرف و آمریکا را از طرف دیگر وارد جنگ منطقهای کند وگرنه این وضعیتی که برای او حاصل شده به شکست نتانیاهو و گروه متجاوز خواهد انجامید. او به دنبال این است که خود را به نحوی از این ماجرا نجات دهد. تا به الان هم ایران هوشیارانه از افتادن در این دام خودداری کرده و واکنشهایی که نشان داده عقلایی بوده و حالا باید دید با این اتفاق چه واکنشی نشان خواهد داد. آیا شکایتی به شورای امنیت خواهد برد یا آنکه اقدام فیزیکی هم انجام خواهد داد.
ساداتیان گفت: اینکه بنده در اینجا بگویم ایران به اسرائیل حمله میکند، مسائل رسانهای نیست. بلکه اول باید تصمیمات پختهای گرفته شود، ثانیا در موقعیت مناسب، اقدام مناسبی انجام دهند. حالا این اقدام مناسب ممکن است شکایتی به شورای امنیت سازمان ملل باسد، من نشنیدم اسرائیل مسئولیت آن را بپذیرفت. اما در یک اقدام حقوقی شما باید کاملا زمینه را محیا کرده و اثبات کنید که این اقدام توسط چه کسی انجام شده تا بتوانید طرح شکایت کنید. دوم آنکه در موقعیت و زمانی مناسب، اقدام مناسب را انجام دهید مثل موشکبارانی که از سوی ایران به سمت اسرائیل اتفاق افتاد که تاحدودی میتوان گفت از اقدامات بعدی اسرائیل جلوگیری شد و مانع از پیشروی اقدامات بعدی آنان شد. هرچند یک حمله خاص به اصفهان صورت گرفت اما بعد دیگر متوقف شد.
وی تصریح کرد: اسرائیل حالا که در موضوع حزب الله درگیر شده، ترجیحش آن است که پای ایران را به شکلی به وسط ماجرا بکشاند. اما ایران اعلام کرد این کار را انجام نخواهد داد. ترور اسماعیل هنیه یک اتفاق ناگوار در شرایط آغاز به کار دولت جدید بود که قاعدتا باید یک پاسخ مناسب به این کار او داده شود. بنابراین مسئولانی که مسئولیت این کار را بر عهده دارند باید مسئله که چه اقدامی، در چه زمانی و به چه شکلی صورت بگیرد را بررسی کنند.