آیت الله ایازی: رای سلامت انتخابات دستگاه اجرایی باید دستگاهی سالم و قابل اعتماد باشد

به گزارش مردم سالاری آنلاین، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم گفت: اینکه می‌گوییم انتخابات باید سالم باشد و دستگاه نظارتی آن هم باید دستگاهی باشد که برخاسته از افکار عمومی جامعه باشد؛ یعنی فقیهانی در شورای نگهبان حضور داشته باشند که با اندیشه‌های مختلف آشنا باشند.

مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با آیت الله سید محمدعلی ایازی در پی می آید:

روز شنبه رهبر انقلاب در دیدار با مردم کرمان و خوزستان نکات مهمی را درباره انتخابات گفتند و به چهار اصل مهمِ مشارکت قوی، رقابت واقعی، سلامت و امنیت انتخابات اشاره کردند. دیدگاه حضرتعالی درباره ضرورت سلامت انتخابات چیست؟

برای سلامت انتخابات دستگاه اجرایی باید دستگاهی سالم و قابل اعتماد باشد. یعنی دستگاهی که می‌خواهد برگزارکننده انتخابات باشد تمایل به یک جریانی در فعل و انفعالات انتخابات و تعیین مدیران برگزاری آن نداشته باشد. کسانی که در رأس برگزاری انتخابات گمارده می­شوند باید مستقل بوده و وابسته به جناحی نباشند تا مردم اعتماد لازم را به آن دستگاه پیدا کنند. اگر وقتی در دیدگاه و افکار عمومی این گونه تلقی شود که رسماً وزارت کشور دروغ می‌گوید چگونه مردم می‌توانند به آن اعتماد کنند؟

نکته دیگر اینکه، وقتی از قبل افرادی زیادی توسط هیئت اجرائی را رد کرده‌اند، همه‌ دستگاه‌های اجرایی در شهرها دچار مشکل هستند، افراد خاصی تعیین شده‌اند و لیست بلندبالای کاندیداهای رد شده وجود دارد، این‌ها نشان می‌دهد که در افکار عمومی جامعه و مردمان زیادی دستگاه اجرایی کنونی صلاحیت لازم برای برگزاری انتخابات سالم با مشارکت قوی، رقابت واقعی، سلامت و امنیت انتخابات را ندارد. شرط سلامت انتخابات در صورتی می‌تواند محقق شود که دستگاه اجرائی داشته باشیم تا مردم با اعتماد به آن بتوانند در انتخابات مشارکت کنند. و از قبل باید تمهید و تدارک آن را دید.

ما به واقعیت قصه کار نداریم، اما اعتماد مردم در اداره کار و مشروعیت او اهمیت بسیار دارد. امیرالمؤمنین(ع) خطاب به مالک اشتر می‌فرماید: «إنّما یُستَدَلُّ عَلَى الصّالِحینَ بِما یُجری اللّه ُ لَهُم عَلى ألسُنِ عِبادِهِ» یعنی ای مالک داور رفتارها و کارهای تو مردم و بندگان خدا هستند. بنابراین اگر می‌خواهند انتخابات واقعاً سالم باشد، اول باید دستگاه اجرایی که برگزارکننده آن است اعتماد مردم را ایجاد کند.

بخش دیگر برگزاری انتخابات، مربوط به دستگاه نظارتی است. شورای نگهبان با حضور فقها و حقوق‌دانان باید فراگیر باشد. یعنی با آراء و نظریات جامعه باشد و فقط به یک اندیشه و فکر محدود در میان فقیهان و حقوق­دانان آنان نباشد. در این صورت مردم نسبت به آن دستگاه نظارتی اعتماد پیدا نمی‌کنند.

لذا اینکه می‌گوییم انتخابات باید سالم باشد و دستگاه نظارتی آن هم باید دستگاهی باشد که برخاسته از افکار عمومی جامعه باشد، یعنی فقیهانی در شورای نگهبان حضور داشته باشند که با اندیشه‌های مختلف آشنا باشند، به دلیل اینکه همه افرادی که امروز در شورای نگهبان هستند، نماینده فقیهانِ مستقل و صاحب اندیشه حوزه نیستند. فقیهان این شورا از یک فکر و اندیشه خاصی انتخاب شده‌اند. در انتخابات قبل، نامه آقای صادق لاریجانی درباره وضعیت تصمیم‌گیری‌ها در شورای نگهبان را ملاحظه کنید. ایشان دقیقاً اشاره کردند که شورای نگهبان نمی‌تواند تصمیم مستقلی بگیرد و افراد دیگری از طرف آن‌ها تصمیم می‌گیرند. من واقعیت را نمی‌گویم، من تلقی افکار عمومی جامعه را می‌گویم که نسبت به دستگاه اجرایی و نظارتی انتخابات، چه داوری دارند.

با توجه به اینکه برخی رد صلاحیت شده‌اند، برخی گفته‌اند که صحبت‌های رهبری خیلی دیر گفته شده است. از دیدگاه شما چنین است یا بیانات رهبری همیشه می‌تواند نصب‌العین قرار گیرد؟

اولاً ای کاش، رهبری به جای این سخنرانی مقداری از قبل، درباره وضعیت آینده انتخابات تصمیم اساسی می­ گرفتند. یعنی قبل از اینکه سخنرانی کنند، شورای نگهبانی انتخاب کنند که فراگیر باشد. به دستگاه­های اجرائی از قبل و علنی که مردم هم بشنوند نسبت به رد صلاحیت­های گسترده اعتراض می­کردند، تا انتخاباتی با مشارکت قوی، رقابت واقعی، سلامت و امنیت برگزار شود.

دوم: اینکه، سازوکارهای عمل به سخنان رهبری در میان نهادهای امنیتی که زیر نظر ایشان است، ایجاد شود؛ به عبارت دیگر، از اول برای افرادی زمینۀ ثبت‌نام به وجود نیامده تا هیئت اجرائی و شورای نگهبان آن‌ها تأیید یا رد کند! انتخاباتی قوی و مشارکت ­آمیز است که نماینده همه طبقات جامعه از موافق و مخالف باشد، دستگاه­های امنیتی چنان محدودیتی ایجاد نکند که اصلا برای افرادی مشارکت ممکن نباشد.

صحبت کردن ایشان گرچه در یک معنا دیر است، اما به یک معنا فکر نمی‌کنم که دستگاه‌ها به حرف‌های ایشان عمل کنند؛ چون تمهیداتی درست شده که برگشت‌ناپذیر است. مگر اینکه انتخابات را عقب انداخته و دستگاه اجرایی و نظارتی ایجاد کنند که سالم و مستقل باشد و زمینه‌های رقابت واقعی و مشارکت جامعه را فراهم کند.

در پایان اگر درباره انتخابات مجلس خبرگان نکته‌ای دارید بفرمایید.

ایشان در باب اهمیت و نقش خبرگان صحبت کردند، صحبت‌های بسیار قشنگی است، اما واقعاً باید ببینیم آیا مجلس خبرگان در طی سال‌های گذشته سازکاری برای انجام وظائف خود داشته و افرادی وجود داشته که به وظایف خود عمل کنند؟ مجلس خبرگان در این سال‌ها، به جای این‌که مسئولیت خود را انجام دهد، حداکثر کاری که انجام می‌دهد بیانیه دادن درباره مردم است که باید فلان کار را انجام دهند یا فلان کار را انجام ندهند! اساساً کار مجلس خبرگان خطاب کردن به مردم نبوده، کار خبرگان خطاب کردن به دستگاه دیگری بوده است.

شما بیانیه‌های خبرگان را در طی این سال‌ها بخوانید؛ آیا یک بیانیه آن ارتباط با مسئولیت مجلس خبرگان وجود داشته است؟ از طرف دیگر متأسفانه کسانی که مجتهد مسلم و صاحب‌نظر بودند به دلیل مستقل بودن، رد صلاحیت می‌شدند. خوب وقتی سازکار شورای نگهبان در تأیید افراد خبرگان، معلول است، چگونه محصول آن می­تواند سالم و مفید باشد.