طرح جامع ایران برای بحران سوریه

دکتر علی‌اکبر صالحی در ابتدای این دیدار با تشریح سابقه مواضع، رویکرد و تعامل سازنده جمهوری اسلامی ایران برای حل بحران سوریه از بدو پیدایش آن، تاکید کرد: جمهوری اسلامی از هیچ تلاشی برای بازگشت آرامش به این کشور دریغ نکرده و در این راستا از هر اقدام خیرخواهانه با هدف پایان دادن به خشونت‌ها و برقراری آرامش در سوریه حمایت کرده و همکاری با کوفی عنان و اخضر ابراهیمی، نمایندگان پیشین و فعلی دبیر کل سازمان ملل متحد و حمایت از ابتکار محمد مرسی، رییس‌جمهور مصر در تشکیل کمیته چهارجانبه، از جمله این اقدامات است. او با اشاره به شکل گیری دو اردوگاه متفاوت در ارتباط با بحران سوریه، اردوگاه اول را مربوط به کشورها و طرف‌هایی دانست که بدون توجه به منافع مردم سوریه، با اعزام جنگجو، کمک مالی، تسلیحاتی و اطلاعاتی به گروه‌های مسلح بی‌مسوولیت، به گسترش بحران، خشونت و نظامی‌گری در سوریه دامن می‌زنند و سرمایه‌های عظیم انسانی و زیرساخت‌های این کشور را هدف حملات تروریستی قرار می‌دهند.
صالحی ارودگاه دوم را، اردوگاه ضدخشونت و طرفداران حل مسالمت‌آمیز مشکلات سوریه از طریق گفت‌وگو و به روش‌های دمکراتیک معرفی و تاکید کرد: تقابل این دو اردوگاه در بحران سوریه علاوه بر موضوع سوریه، یک امر فرا سوریه‌یی را نیز شامل می‌شود که همانا پاسداشت قوانین و میثاق‌های پذیرفته شده بین‌المللی و دستاوردهای متمدنانه جامعه بشری است.
وزیر امور خارجه با یادآوری این که در قوانین و میثاق‌های پذیرفته شده بین‌المللی از جمله منشور سازمان ملل بر حق ملت‌ها در تعیین سرنوشت خود، دخالت نکردن در امور داخلی کشورها، حل مشکلات از راه‌های مسالمت‌آمیز، چرخش دمکراتیک در هیات حاکمه مطابق خواست مردم که از راه‌های مشروع ابراز می‌شود و نفی روش‌های قهری و خشونت‌آمیز، تأکید شده است، افزود: متأسفانه فضای بین‌المللی به‌دلیل رفتارهای غیرمسوولانه، روز به روز در حال حرکت به سمت بی‌نظم‌تر شدن و در نتیجه، ناامن‌تر شدن است. از این رو نتیجه بحران سوریه و چگونگی تعامل جامعه بین‌المللی با آن می‌تواند تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر ایجاد رویه‌های جدید بین‌المللی و مدل چگونگی پاسخ جامعه بین‌المللی به منازعات داخلی در آینده، داشته باشد.
وی در ادامه با اشاره به ابتکارات پیشین ایران برای حل بحران سوریه، از جمله برگزاری نشست نمایندگان سی کشور جهان و برگزاری اولین نشست گفت‌وگوی ملی و فراگیر سوریه در تهران، به تشریح جزییات طرح شش ماده‌یی جمهوری اسلامی برای حل بحران سوریه برای دیپلمات‌های مقیم تهران پرداخت.
وزیر امور خارجه ایران در پایان به عکس‌العمل‌های مختلف بین‌المللی به طرح پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و گفت: بسیاری از این طرح استقبال کرده و آن را مبنای مناسبی برای حل بحران سوریه ارزیابی کرده اند، هر چند ما آماده‌ایم پیرامون این طرح در سطوح مختلف بحث و رایزنی کنیم و از هر پیشنهاد و یا انتقاد سازنده نیز استقبال می‌کنیم.
جمهوری اسلامی ایران برای حل و فصل مسالمت‌آمیز بحران سوریه طرح شش ماده‌یی خود را قبلا به طرف‌های ذی‌ربط ارائه داده است که شامل محورهای ذیل است:
۱ - توقف فوری هرگونه اعمال خشونت‌آمیز و مسلحانه تحت نظارت سازمان ملل متحد. در این مرحله دولت و کلیه گروه‌های مسلح مخالف باید بی‌درنگ به تحرکات نظامی خود به‌ویژه در مناطق مسکونی پایان دهند و به منظور تثبیت اوضاع و برگشت آرامش، با نماینده سازمان ملل و کمیته تحت نظر وی همکاری کنند.
۲- پس از توقف درگیری‌ها باید بلافاصله ارائه کمک های انسان دوستانه به مردم سوریه در تمام نقاط آسیب دیده با جدیت و بدون تبعیض آغاز شود. برای تضمین این مهم ضروری است تحریم‌های اقتصادی سوریه برداشته شود و زمینه بازگشت کلیه آوارگان به محل اقامت‌شان فراهم شود.
۳- هم‌زمان با برقراری آرامش، گفت‌وگوهای ملی فراگیر با حضور نمایندگان طیف‌ها و گرایش‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و دولت سوریه به منظور تشکیل یک کمیته آشتی ملی با فوریت دنبال شود. این گفت‌وگوها باید زمینه تشکیل یک دولت انتقالی را که مورد اجماع باشد، فراهم کند. وظیفه اصلی این دولت، برگزاری انتخابات آزاد و رقابتی برای تشکیل پارلمان جدید، تشکیل مجلس موسسان جهت تدوین قانون اساسی و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در موعد مقرر آن خواهد بود.
۴- همه افرادی که صرفا به‌دلیل فعالیت‌های سیاسی مسالمت‌آمیز بازداشت شده‌اند، از هر گروه و فرقه‌ای که باشند، باید از سوی دولت و گروه‌های معارض، به‌سرعت آزاد شوند. به جرائم افرادی که مرتکب جنایت شده‌اند باید در دادگاه‌های صالحه به‌طور عادلانه رسیدگی شود.
۵- روند اطلاع‌رسانی نادرست از تحولات سوریه باید هر چه سریع‌تر متوقف شد. همه رسانه‌ها و ارباب جرائد باید در فضایی امن، امکان تهیه و ارسال خبر از شرایط میدانی سوریه را داشته باشند و بتوانند دیدگاه‌های همه مردم این کشور را به‌دور از غرض‌ورزی‌ها و برخوردهای تبعیض‌آمیز به اطلاع افکار عمومی برسانند.
۶- تشکیل کمیته برآورد خسارت و بازسازی، با توجه به خسارات وارده به زیرساخت‌های کشور سوریه. وظیفه این کمیته ایجاد سازوکارهای مناسب برای جذب و هدایت کمک‌های خارجی، تعیین اولویت‌ها برای بازسازی و تعیین چگونگی مشارکت سازمان‌ها و کشورهای دوست در فرآیند بازسازی خواهد بود.