نکاتی که سیل اخیر در مورد هواشناسی آشکار کرد؛ از تحریم تا بی اعتمادی

روزنامه هم میهن نوشت: ساعت ۱۲ و ۲۰ دقیقه پنج‌شنبه شب، سیلاب هولناکی راهی منطقه این امام‌زاده شد تا به‌گفته بعضی از کارشناسان، تاخیر در اطلاع‌رسانی درست درباره وقوع سیل باز هم کشته بگیرد. سیلی که پیش از آمدن به استان تهران، در جنوب کشور خساراتش را وارد کرد، همچنان بر آسمان ایران سایه انداخته و آنطور که صادق ضیاییان، مدیرکل پیش‌بینی سازمان هواشناسی کشور می‌گوید، همچنان احتمال بارش‌های رگباری که خساراتی را با خود به همراه داشته باشد، وجود دارد؛ از ارتفاعات استان البرز و تهران بگیرید تا نیمه غربی کرمان، استان فارس، یزد، بوشهر و بخش‌هایی از استان هرمزگان.
در دو، سه روز گذشته شبکه‌های اجتماعی پر از فیلم‌های سیل بود و البته انتقادهای مردم به سازمان هواشناسی؛ سازمانی که دو روز پیش در پیامکی سراسری به مردم تهران هشدار نارنجی داد و از آنها خواست با توجه به احتمال بالا آمدن رودخانه‌ها، آب‌گرفتگی معابر، جاری شدن روان آب در مسیل‌ها و احتمال برخورد صاعقه، از اتراق در مجاور رود‌دره‌ها و مسیل‌ها اجتناب کنند. اما این پیامک یک روز بعد از جاری شدن سیل در امام‌زاده داوود فرستاده شد و دیگر کار از کار گذشته بود؛ نوشدارو بعد از مرگ سهراب.
از طرف دیگر خبرگزاری تسنیم، ساعت شش عصر روز پنجم‌مردادماه، در مصاحبه‌ای با حسین اردکانی، پیشکسوت صنعت هواشناسی اعلام کرد که تهران شاهد سیلاب نخواهد بود. شش ساعت بعد اما سیل، منطقه امام‌زاده داوود را با خود برد و البته این خبر هم از خروجی خبرگزاری حذف شد.
حالا صادق ضیاییان، مدیرکل پیش‌بینی سازمان هواشناسی کشور عملکرد سازمان هواشناسی را درباره حوادث اخیر خوب می‌داند، بهلول علیجانی، استاد اقلیم‌شناسی و بنیان‌گذار اقلیم‌شناسی سینوپتیک در ایران می‌گوید تحریم‌ها و وضعیت اقتصادی بر عملکرد سازمان هواشناسی تاثیر گذاشته، مهدی معتق، استاد دانشگاه لایبنیتز هانوفر و مرکز علوم تحقیقات زمین آلمان معتقد است، باید مناطق تحت خطر تخلیه می‌شدند و احد وظیفه، رئیس مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی بیشتر از همه مردمی را مقصر می‌داند که در حریم رودخانه‌ها ساختمان‌سازی می‌کنند.
 
دو روی سکه بی‌اعتمادی و خسارت
«تازه بعد از سیل به ما هشدار می‌دین؟ آقای هواشناسی ما مسخره شماییم؟» این یکی از توییت‌های منتشرشده درباره سیل اخیر در استان تهران است. توییت‌هایی که می‌گویند مردم دیگر به پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی اعتماد ندارند.
سه سال پیش بود که ایسپا (مرکز افکارسنجی دانشجویان) در یک نظرسنجی اعلام کرد ۲۷درصد مردم خیلی کم به‌گفته‌های هواشناسی اطمینان دارند؛ درصدی که حالا به‌نظر می‌رسد بیشتر شده.
صادق ضیاییان، مدیرکل پیش‌بینی سازمان هواشناسی کشور اما درباره سیل‌های اخیر در کشور می‌گوید، سازمان بارها در خبرها اعلام کرده که در کنار رودخانه‌ها، مسیل‌ها و حتی رودخانه‌های خشک اتراق نکنند اما نمی‌شود جلوی این اتفاقات را گرفت: «سازمان هواشناسی برای اتفاقات جوی فقط هشدار می‌دهد و بعضی وقت‌ها کنترل این اتفاقات از دست بشر خارج است. بارش زیادی در ساعت محدودی اتفاق می‌افتد و منجر به روان‌آب می‌شود. شما سال گذشته در آلمان و اروپای غربی دیدید که هزار و ۵۰۰ نفر کشته بر اثر سیلاب داشتند و در ماه گذشته سیلاب سیدنی را گرفت. بنابراین در سراسر دنیا این موضوع اتفاق می‌افتد. به هر حال اینها بلایای طبیعی‌اند و همانطور که نمی‌شود جلوی زلزله را گرفت، جلوی این اتفاق‌ها را هم نمی‌شود گرفت.» به‌گفته او، هشدارهای هواشناسی کمک می‌کند مردم مدیریت ریسک کنند: «یعنی وقتی فعالیتی ضروری نیست، آن کار را انجام ندهند و ریسک خطرات جانی را به جان نخرند. مثلا ما الان داریم توصیه می‌کنیم که در مسیل‌ها و حتی در بستر رودخانه‌های خشک قرار نگیرند. وضعیت و شرایط جوی به گونه‌ای است که بارش‌هایی که اتفاق می‌افتد در بعدازظهر و شب می‌تواند حالت سیلابی داشته باشد.»
ضیاییان می‌گوید، سازمان می‌تواند منطقه کلی در معرض خطر را اعلام کند نه مناطق جزئی را: «مثلا وقتی ما می‌گوییم دامنه‌ها و ارتفاعات استان تهران خطرناک است همه می‌دانند مسیل‌های تهران یا محل‌هایی که رودخانه‌های فصلی دارد کجاست و مردم باید از آنجاها فاصله بگیرند. اینکه ما دقیقا بگوییم در فلان خیابان و کوچه قرار است سیل بیاید، اصلا امکان‌پذیر نیست. نه‌تنها در کشور ما که هیچ کجای دیگر هم نه مرسوم است و نه امکان‌پذیر.»
او همکاری دستگاه‌های دیگر هم با سازمان هواشناسی را خوب ارزیابی می‌کند: «مثلا در همین چند روز گذشته بارش‌های بسیار سنگینی در استان سیستان و بلوچستان داشتیم. این مناطق در طول یک سال ۱۰۰‌میلی‌متر بارش می‌گیرد اما در چند روز گذشته در عرض چند ساعت ۶۰ الی ۷۰میلی‌متر بارش گرفتند ولی خوشبختانه خسارت جانی نداشتیم. همه اینها به دلیل همکاری دستگاه‌های اجرایی مختلف است، نیروهای امدادی، هلال‌احمر، اورژانس و.. همه پای کارند و به همین دلیل در سیل امام‌زاده داوود کمتر از یک ساعت اورژانس به محل رسید. پس همه پای کار هستند ولی بعضی وقت‌ها حوادث به‌گونه‌ای است که واقعا نمی‌شود جلوی آن را گرفت. این بحث تغییر اقلیم و افزایش حالت‌های هواشناسی است و همه دنیا درگیر آن هستند.»
احد وظیفه، رئیس مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی هم می‌گوید نقش آموزش دادن به مردم مهم‌تر از هر موضوع دیگری است: «وقتی سیل می‌آید اگر ما جلوی سیل قرار بگیریم خسارت می‌بینیم ولی اگر کنار باشیم و جایی باشیم که آسیب نبینیم طبیعتا سیل عبور می‌کند و می‌رود. این طبیعی است که مردم باید آموزش کافی ببینند و بدانند در مواقع خطر باید چه رفتاری داشته باشند، خصوصا در طبیعت‌گردی. الان فصل تابستان است و مردم غالبا در روزهای تعطیل به بیرون از شهرها می‌روند و کنار رودخانه‌ها اتراق می‌کنند، آنها باید بدانند امکان وقوع سیل هست و به پیش‌بینی‌ها باید دقت کنند. در حال حاضر کسی نمی‌تواند به صورت ۱۰۰درصد و قطعی پیش‌بینی کند که حتما فلان روز سیل می‌آید، این اتفاق تقریبا احتمالی است اما زمانی احتمال آن زیاد است؛ مثل چند روز گذشته و آینده که مناطق جنوب و استان تهران با سیل روبه‌رو بوده و خواهد بود. آموزش مردم به‌ویژه از طریق رسانه‌های جمعی و اعلام مرتب هشدارها به خصوص در مناطقی که امکان وقوع سیل هست خیلی مهم است.»
او درباره مناطق سیل‌خیز استان تهران می‌گوید: «دره‌هایی که در شمال شهر تهران و استان تهران است بیشترین پتانسیل رخداد سیل را دارد؛ چون در بالادست و مناطق کوهستانی امکان رگبار و رعدوبرق زیاد است. چون معمولا بارش در فصل تابستان به گونه‌ای است که به علت گرد و خارک موجود در سطح خاک، غلظت آب افزایش پیدا کرده، کمتر نفوذ می‌کند و بیشتر جاری می‌شود. این آب درنهایت می‌خواهد از جایی خارج شود که آنجا رودخانه است. اگر افراد رعایت نکنند و در بستر رودخانه ماشین پارک کنند یا به‌خاطر سایه درختان زیر آنها بنشینند، دچار خسارت خواهند شد.» به‌گفته وظیفه، سیستم بارش‌های تابستانی خیلی محلی است و سیستم ابری که این بارش‌ها را ایجاد می‌کند ممکن است ابعادش از ۱۰کیلومتر تجاوز نکند، درنتیجه خیلی متمرکز عمل می‌کند و واقعا پیش‌بینی اینکه کدام نقطه چنین وضعی برایش رخ می‌دهد، سخت است: «این پیش‌بینی از روزهای قبل قطعا نشدنی است ولی اطلاعیه‌هایی که هواشناسی در این باره داده، باید جدی گرفته شود. الان در دنیا این درک وجود دارد که هیچ سازمان هواشناسی‌ای نمی‌تواند به صورت دقیق و قطعی محل وقوع حادثه را با زمان دقیق آن پیش‌بینی کند. مثلا کسانی که در امام‌زاده داوود هستند، می‌گویند این پیش‌بینی‌ها خیلی خوب بود ولی کسانی که در یک جای دیگر استان مثلا در دره کن هستند، می‌گویند هواشناسی گفته بود ولی سیل نیامد! این پیش‌بینی‌ها نمی‌تواند آن دقتی را که افراد عادی انتظار دارند، برآورده کند چون یکسری محدودیت‌ها وجود دارد و بخشی از این محدودیت‌ها به طبیعت‌ جو برمی‌گردد. ولی طبیعی است که هواشناسی باید سعی کند بهترین و دقیق‌ترین پیش‌بینی‌ها را بدهد و هرچقدر دقت اینها بیشتر باشد، اعتماد مردم هم بیشتر می‌شود. اگر سیلی بیاید و ما غفلت کنیم، خسارتی که می‌زند خیلی زیاد است برای همین در هواشناسی روال بر این است که یک مقدار موضوعات بالادست گرفته می‌شود. یعنی یک مقدار پدیده را قوی‌تر از آنچه می‌تواند رخ دهد لحاظ می‌کنند و برای همین هشدار می‌دهند. چون اگر هشدار ندهند و اتفاقی بیفتد، می‌تواند خسارت بیشتری بزند.»
اما بهلول علیجانی، استاد اقلیم‌شناسی و بنیان‌گذار اقلیم‌شناسی سینوپتیک در ایران معتقد است، عملکرد هواشناسی در این اتفاقات اخیر خوب نبوده و از طرفی مردم هم به این سازمان اعتماد ندارند: «مردم اغلب در برابر هشدارهای سازمان هواشناسی بی‌اعتمادند؛ یعنی حتی اگر این سازمان درست هم بگوید، مردم خیلی سخت باور می‌کنند. این هم خودش یک مشکل است و باید جوری فرهنگ‌سازی شود که مردم قبول کنند وقتی به آنها هشدار داده می‌شود، بیرون نروند.» او می‌گوید ماهیت سیل‌های تابستان با سیل‌های زمستان و پاییز فرق می‌کند و ناگهانی است: «مثلا روز جمعه همه رفته‌اند و در مسیل سیل نشسته‌ و دارند ناهار می‌خورند، یک‌مرتبه بعدازظهر ابری می‌آید، رگبار شروع می‌شود و خسارت به‌بار می‌آورد. یعنی می‌خواهم بگویم مردم هم باید یاد بگیرند که در مسیل ننشینند.»
 
هواشناسی هم گرفتار تحریم!
درحالی در سال‌های اخیر شاهد انتقادهای زیادی به درست پیش‌بینی نشدن وضعیت هوا بوده‌ایم که به‌گفته بهلول علیجانی، تحریم‌ها و وضعیت اقتصادی روی تجهیزات سازمان هواشناسی تاثیر گذاشته و کار پیش‌بینی وضعیت هوا را سخت‌تر کرده است: «امکانات بهتر برای پیش‌بینی دقیق‌تر وضعیت هوا، هزینه می‌خواهد. من فکر می‌کنم اولین مشکل سازمان هواشناسی هزینه تامین این امکانات است؛ من در سال ۹۸ از نظر شغلی ارتباط نزدیکی با این سازمان داشتم، عمده مشکلات آنها تهیه تجهیزات بود. حتی تصاویر ماهواره‌ای که سازمان می‌خواهد بخرد یا کامپیوترهایی که می‌خواهند با آن کار کنند، به مقدار بالایی هزینه‌ نیاز دارد.» او می‌گوید وضعیت اقتصادی و تحریم‌ها بر تهیه کردن این تجهیزات اثرگذار بوده: «قیمت تجهیزات بالا رفته؛ مثلا زمانی ممکن بود دستگاهی را با ۱۰میلیون تومان می‌شد خرید اما الان همان دستگاه ۵۰میلیون شده است. یعنی تمام تقصیرها بر گردن خود سازمان هم نیست. الان پیش‌بینی‌های هواشناسی در جهان نه‌تنها از طریق نقشه‌های هوایی انجام می‌گیرد بلکه از طریق تصاویر ماهواره‌ای خیلی دقیق‌تر است. یعنی الان دوستان من در دانشگاه تبریز با تصاویر ماهواره‌ای هر ۱۵دقیقه می‌توانند پیش‌بینی کنند که این ابری که دارد می‌آید کجا و چقدر باران می‌دهد. اگر سازمان به چنین امکاناتی مجهز شود مطمئنا پیش‌بینی‌ها دقیق‌تر می‌شود. الان مثل قبل نیست که بگوییم با احتمال ۷۰ الی ۸۰درصد ممکن است سیل بیاید، بلکه با پیش‌بینی‌های کوتاه‌مدت مثل پیش‌بینی‌های یک و دو ساعته می‌شود دقیق‌تر بیان کرد تا مردم خبردار شوند. پس این امکان وجود دارد که بهتر از اینها با این موضوع روبه‌رو شویم.» اما صادق ضیاییان می‌گوید اقدامات سازمان هواشناسی نیاز به بازنگری ندارد چون سازمان براساس استاندارد جهانی کار می‌کند: «این استانداردها در سراسر دنیا یکسان و یک‌شکل است. البته همه‌چیز ممکن است بازنگری شود ولی ما از یک استاندارد جهانی پیروی می‌کنیم. اگر شما سیستم هشدار اروپا را رصد کنید می‌بینید که همین سه رنگ زرد، نارنجی و قرمز را برای هشدار در نظر گرفته و با همین ادبیات بیان می‌شود. یعنی تمام دستورالعمل‌های ما مطابق دستورالعمل‌های سازمان جهانی هواشناسی WMO است.»
گرچه به‌گفته او، همه دستگاه‌های اجرایی کشور هرچه تجهیزاتشان را کامل‌تر کنند می‌توانند خدمات‌رسانی بهتری داشته باشند: «قطع به یقین اگر اعتبارات ما و تجهیزاتمان افزایش پیدا کند، می‌شود خدمات بهتری هم ارائه داد، ولی در حال حاضر این اتفاقاتی که افتاده همه‌اش اطلاع‌رسانی شده و نیروهای امدادی پای کار بودند و چیزی نبوده که بخواهیم کسی را متهم کنیم یا بگوییم کسی مشکلی داشته است.»
 
تخلیه یا ممنوعیت ساختمان‌سازی؟
دیروز فرماندار دماوند خبر داد، تمام روستاهایی که در بستر روخانه بوده به کمک نیروهای امداد، پلیس و بسیج تخلیه کامل شده و حدود ۷۰۰نفر اسکان اضطراری داده شده‌اند. اقدامی که به‌گفته عده‌ای از کارشناسان دیرهنگام است و به‌نظر عده‌ای دیگر، باید از همان اول جلوی ساختمان‌سازی در حریم رودخانه‌ها را می‌گرفتند.  مهدی معتق، استاد دانشگاه لایبنیتز هانوفر و مرکز علوم تحقیقات زمین آلمان می‌گوید فقط هشدار دادن به مردم نمی‌تواند جلوی جاری شدن سیل را بگیرد: «مثلا من فیلمی دیدم که نیروی انتظامی داشت به مردم در امام‌زاده داوود هشدار می‌داد که اینجا امکان دارد سیل بیاید، ولی اینکه چقدر هشدار نیروی انتظامی می‌تواند موثر باشد، جای بحث است. وقتی هشداری داده و احساس می‌شود آن منطقه دارای خطر است، باید تمام امکانات بسیج شوند تا آن منطقه بلافاصله تخلیه شود. فرض کنید اگر سازمان هواشناسی به جای یک روز قبل، دو روز قبل هشدار می‌داد آیا این پتانسیل در مدیریت بحران و مجموعه مدیریت بحران در کشور وجود داشت که مثلا امام‌زاده داوود را تخلیه کند؟ من فکر نمی‌کنم چنین امکانی وجود داشته باشد.»
احد وظیفه، رئیس مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی اما معتقد است تخلیه مناطق عملا کاری غیرعملی است: «سازمان هواشناسی احتمال وقوع سیل را می‌دهد چون نمی‌شود آن را قطعی پیش‌بینی کرد و مردم می‌توانند یک یا دو ساعت قبل از شروع طوفان بهترین رفتار را در مقابل سیل داشته باشند اما ما از چند ساعت قبل نمی‌دانیم اینجا ابری شکل می‌گیرد یا نه که بخواهیم روستا را تخلیه کنیم. اصلا این کار منطقی نیست چون کار تخلیه کار ساده‌ای نیست، مردم نمی‌توانند زندگی‌شان را همینطوری ول کنند و بروند و شاید اصلا به حرف ما گوش نکنند. اصلا این امکان وجود ندارد که پیش‌بینی کنیم فلان روستا باید ۱۰۰درصد تخلیه شود؛ مگر اینکه قبل از وقوع بارش با تصاویر ماهواره‌ای و رادار به صورت دقیق مشخص کنیم که کجا می‌تواند محل حادثه باشد، اما پیش‌بینی‌ها به صورت احتمالی است.»
او بیشترین تقصیر را بر گردن کسانی می‌داند که در حریم رودخانه‌ها ساختمان‌سازی می‌کنند: «متاسفانه در چند دهه اخیر، غالب کناره‌های رودخانه‌ها تبدیل به ویلا یا به نوعی اشغال شده است و مردم کمتر جا برای اتراق کردن پیدا می‌کنند. اگر شما به حاشیه هر رودخانه‌ای بروید می‌بینید که عملا اشغال است؛ حالا یا برای خودشان ویلاهای شخصی درست کرده‌اند یا آن را باغ و باغات کرده و دور آن را حصار کشیده‌اند. بنابراین مردم اولین جایی که پیدا می‌کنند به علت نبود این امکانات وارد فضای رودخانه‌ها می‌شوند و متاسفانه چنین خسارت‌هایی را می‌بینند. اگر با حاشیه رودخانه‌ها اینگونه رفتار نمی‌کردند طبیعتا می‌توانستیم این خسارت‌ها را کمتر داشته باشیم.» به‌گفته او، ساخت‌وسازهای غیرقانونی حتی بخشی از بستر رودخانه‌ها را هم اشغال کرده: «فضای طبیعی مربوط به رودخانه‌ها اشغال شده است. این باعث می‌شود گاهی اوقات مجرای تنگی ایجاد و سرعت آب زیاد شود. یا اینکه دار و درختی که از ریشه کنده شده یا درختان خشکی که در کنار رودخانه‌ها ریخته شده توسط سیل حمل می‌شود و به جاهایی می‌آید که باریک و تنگ شده و آنجا را مسدود و عملا سد مصنوعی درست می‌کند. با شکست آن سد مصنوعی حجم آبی که یک دفعه آزاد می‌شود، زیاد می‌شود. طبیعتا آشنایی مردم با عملکرد سیل می‌تواند خیلی کمک‌کننده باشد. کمااینکه در فارس دیدید بخشی از مردم در بستر رودخانه‌ها نشسته بودند. آب رودخانه‌ها در فصل تابستان به دلیل کم بودن بارندگی و تبخیر زیاد، خیلی کم می‌شود و رفته‌رفته مردم فکر می‌کنند باید زیر درختانی بروند که درست در کنار  یا در بستر رودخانه‌هاست بنشینند و در چنین شرایطی متاسفانه خسارت می‌بینند.» وظیفه می‌گوید ساختمان‌سازی در حریم رودخانه‌ها یک مساله عام است و نیاز به گفتن سازمان هواشناسی ندارد: «دستگاه‌هایی مثل وزارت نیرو، محیط‌زیست و سازمان مراتع و جنگل‌داری در رابطه‌ با رودخانه‌ها و مراتع مسئول هستند. وقتی کاربری عرصه طبیعی عوض و تبدیل به ویلا می‌شود، در ویلاها استخر می‌سازند، برای گذر از رودخانه پل می‌زنند که خیلی از این پل‌ها غیر استاندارد است یا حتی حصارهای بلندی درست در کنار رودخانه یا در خود رودخانه زده می‌شود که همگی خلاف قانون است، همه این سازمان‌ها باید با این افراد و اقدامات برخورد کنند. ولی متاسفانه این کارها به یک بی‌قانونی عمومی تبدیل شده؛ هرازگاهی می‌شنویم که این ساختمان‌ها را تخریب می‌کنند؛ مثلا پارسال یک ویلای لوکس در کرج را تخریب کردند، ولی باید قبل از اینکه به مرحله تخریب برسد جلویش را بگیرند. هر ویلا و مسکنی که ساخته می‌شود چندین ماه کار ساختش طول می‌کشد، چرا در آن زمان برخورد نمی‌شود؟»
او ادامه می‌دهد: «الان شما کمتر رودخانه‌ای در کشور پیدا می‌کنید که سواحلش به صورت طبیعی باقی مانده باشد یا به عبارتی رودخانه‌ای پیدا نمی‌کنید که ساحل آن به صورت بافت طبیعی رودخانه باقی مانده باشد. اگر اینگونه بود کمتر سیل رخ می‌داد. عامل بخش عمده‌ای از این سیل‌هایی که الان رخ می‌دهد، انسان است یعنی سیل انسان‌ساخت است. به هر حال رگبار و رعد و برق خاصیت تابستان است ولی الان تقریبا هرکجا که رگباری رخ می‌دهد بلافاصله روان آب و سیل هم شکل می‌گیرد که غیرطبیعی است؛ چون عرصه طبیعی رودخانه یا حوزه آبی دستخوش تغییراتی شده که تحمل آن را کم کرده است بنابراین به صورت طغیان رودخانه ضربه‌اش را می‌زند و طبیعی است که در این شرایط خسارت هم به‌جا بگذارد.» وظیفه، سیل در امام‌زاده داوود را هم نتیجه همین ساخت‌وسازهای غیرقانونی می‌داند: «بالادست امام‌زاده داوود هم رودخانه است. خود امام‌زاده داوود هم درست در کنار مسیل امام‌زاده که رو به بالا به دامنه ارتفاعات بالایی برمی‌گردد، قرار دارد که تقریبا ارتفاع سه‌هزار و ۸۰۰-۷۰۰متری دارد. در همه این دامنه‌ها هم ساخت‌وساز صورت گرفته است. اگر رودخانه عرصه طبیعی‌اش را داشت قاعدتا باید این سیل می‌آمد و رد می‌شد و می‌رفت. مثلا اگر شما به شمال تهران سری بزنید، می‌بینید بی‌مورد جاده کشیده‌اند. جاده کشیدن یعنی چند متر به‌صورت زیگزاگ ارتفاع خاک را جابه‌جا و یک نقطه شروع و بستر شروع سیل را ایجاد کنیم. وقتی بستر خاک به‌هم بخورد آن خاک به‌هم‌خورده، به‌راحتی با آب حل می‌شود. آب گل‌آلود هم نفوذ کمتری می‌کند و هم غلظت آن بالا می‌رود، قدرت تخریبش افزایش پیدا می‌کند و آسیب‌پذیری ما زیاد می‌شود.»
 
تغییر اقلیم را باور و آب را مدیریت کنید
«دلیل درست مدیریت نکردن، نداشتن آگاهی است»؛ بهلول علیجانی، استاد اقلیم‌شناسی و بنیان‌گذار اقلیم‌شناسی سینوپتیک در ایران این را می‌گوید و معتقد است هنوز مدیران قبول نکرده‌اند که هوا گرم شده، اقلیم تغییر کرده و بارندگی کم شده است: «عامل همه این اتفاقات هم مردم در سطح جهان هستند. این مشکلات یک‌روزه ایجاد نشده که یک‌روزه بخواهیم آن را برطرف کنیم. این مشکلات طی ۲۰ یا ۳۰ سال ایجاد شده و راه‌حل آن هم حداقل ۱۰ساله است.»
به‌گفته او، اقلیم‌شناس‌ها دو وظیفه مهم دارند: «یکی اینکه مدیران را مجاب کنیم که در برنامه‌های‌شان مساله گرم شدن هوا، خشک شدن و.. را در نظر بگیرند و دوم اینکه مردم را آگاه کنیم که مصرف‌های گذشته تمام شده و الان باید صرفه‌جویی کرده و از طبیعت کمتر استفاده کنیم تا سرمایه بماند. برنامه کوتاه‌مدت این است که مثلا سازمان هواشناسی تجهیز شود، کارشناسان خبره داشته باشند، ارتباطات علمی بین‌المللی برقرار شود، مردم هم آگاهی پیدا کنند و به مسیل‌ها نروند و… اما برنامه‌های درازمدت هم برنامه‌ریزی بلندمدت می‌خواهد.»
او می‌گوید، پیش‌بینی هوا و اقلیم در تمام برنامه‌های توسعه و عمران کشور مهم است: «تغییر اقلیم را باید جدی بگیریم. کشور ما به دلیل موقعیت جغرافیایی که دارد با انواع مخاطرات و بحران‌ها روبه‌رو است. ما باید برای آن آماده شویم ولی متاسفانه آماده نیستیم. مثلا خسارت مالی باران‌های جنوب به کنار ولی مهم‌ترین خسارت باران‌های جنوب این بوده که ما نتوانستیم آبی را که از این باران‌ها حاصل شده، نگه داریم و همه‌اش به دریا رفت. درحالی‌که اگر این آب‌ها را ذخیره می‌کردیم کل نیمه جنوب شرقی کشور حداقل برای یک‌سال راحت بود. ولی این آب‌ها را مفت از دست دادیم. همه اینها به مدیریت برمی‌گردد. باید به این فکر باشیم که این سیل‌های تابستان نه بلا هستند و نه خطر بلکه اینها ویژگی‌های معمولی کشورند. این بارش‌ها را ما در تابستان ۱۳۶۶ هم داشتیم که سیل در تهران جاری شد، در سال ۱۳۳۵ هم داشتیم، چند سال پیش هم یک طوفان آمد. اینها اتفاقاتی هستند که پیش می‌آید ولی احتمال وقوعشان هر چند سال یکبار است و باید در برنامه‌های عمرانی و توسعه‌ای کشور منظور شوند.» علیجانی معتقد است، در کل سازمان هواشناسی، مدیریت بحران و مدیریت برنامه‌های توسعه و عمران کشور خوب عمل نمی‌کنند که اگر خوب عمل کنند این حوادث نه‌تنها برای ما تهدید نیستند بلکه تبدیل به فرصت می‌شوند: «می‌توانیم این آب‌ها را پشت سد جمع و در آینده از آن استفاده کنیم، ولی الان متاسفانه همه‌چیز برای ما تهدید می‌شود؛ حتی باران ۱۰میلی‌لیتری!»