ادعای کپی بودن سرود ملی ایران صحت دارد؟

در دوران پس از انقلاب اسلامی ایران که کشورمان هویتی جدید پیدا کرد، عناصر هویتی قبلی همچون پرچم، سرود ملی و ... حذف و نمادها و نشانه‌های تازه جایگزین شد. سرود پاینده بادا ایران که با مطلع شد جمهوری اسلامی به پا آغاز می‌شد در سال ۱۳۵۷ ساخته و شنیده شد. سپس در شب سوم خرداد ۱۳۷۱سرود دیگری با عنوان مهر خاوران جای سرود ملّی قبلی را گرفت و تثبیت شد.
حسن ریاحی، در سی‌سالگی این سرود خاطرات گذشته را ورق زد و از گذشته و حواشی این سرود گفت.
شعر را بعدها سرودند
ریاحی با یادآوری این نکته که سی سال از زمان ساخت این سرود می‌گذرد توضیح داد: «آن زمان اعلام کردند سرود ملی به دلایلی باید تعویض شود. از هنرمندان دعوت کردند تا آثارشان را ارائه دهند. حدود ۹۷ اثر شرکت کردند که مدارکش موجود است. آثار این ۹۷ نفر بررسی و ۳۷ اثر انتخاب شد. شرکت کنندگان از قشرهای مختلف بودند. مرحوم پایور هم شرکت کرده بود. در مرحله سوم ده اثر انتخاب شد. قرار شد این ده اثر اجرا و ضبط شود. یکی دو ماه این مرحله طول کشید. در مرحله آخر سه اثر را به دفتر مقام معظم رهبری فرستادند. ایشان تصمیم گرفتند که سرود فعلی انتخاب شود.
ریاحی با بیان این که شعر این سرود را بعدها شعرای سازمان صداوسیما سرودند تاکید کرد: «سرودها بدون کلام ساخته شدند. زمانی که ما سرود را ساختیم نمی‌دانستیم چه شعری قرار است روی آن بنشیند. شعر را تیم شعرای صداوسیما سرودند. هفت شاعر بودند که دو نفرشان الان مرحوم شدند.»
همه سرودهای ملی در همه جای دنیا شبیه به هم هستند
این آهنگساز پیشکسوت با مقایسه سرود قبلی و فعلی بیان کرد: «یکی از مشکلات سرود قبلی زمان طولانی آن بود که حدود ۴ دقیقه طول می‌کشید. سرود فعلی ۵۹ ثانیه زمان دارد. بقیه سرودهایی که در رقابت شرکت کردند نیز بیشتر از یک دقیقه زمان داشتند. سرود در مراسم رسمی خوانده می‌شود و باید خیلی فشرده باشد. من تصمیم گرفتم پایه این سرود ایرانی باشد. این سرود با پیش درآمد ماهور شروع می‌شود و وقتی به شهیدان می‌رسد، به گوشه میگلی می‌رود. در ابتدای سرود یک خبر را داریم، بعد به اوج می‌رسد و پایان می‌یابد. از سرود فعلی خیلی راضی هستم.»
ریاحی با بیان این که سرود فرم خاصی دارد توضیح داد: «اکثر سرودها را که می‌بینید در یک جاهایی از آن فرم باید رعایت شود. ممکن است چند جا فرم نزدیک باشد. من تمام سرودها را گوش کرده بودم. سرود کره جنوبی را آن زمان به صورت اتفاقی شنیده بودم. ولی دقت نکردم. اعتقاد دارم همه سرودهای ملی در همه جای دنیا شبیه به هم هستند. فقط چهار نت از این دو سرود و یکی دو جای آن شبیه هم شده است. پرچم هفت هشت کشور نیز به پرچم ایران شباهت دارد. البته آرم وسط پرچم ایران متفاوت است.»
جوان های ما از موسیقی ملی شان دور شده‌اند
او بزرگترین مشکل موسیقی کشور را مساله تکنولوژی دانست و توضیح داد: «جوان‌های ما از موسیقی ملی شان دور شده اند. در دنیا هم این اتفاق افتاده است که جوان‌ها به سمت موسیقی الکترونیک رفته‌اند. من هم شخصا ایرادی نمی‌گیرم. موسیقی پاپ اگر در جای خودش استفاده شود اشکالی ندارد. من اشتهای سابق را در جوان‌ها نمی‌بینم. چون در تلفن همراهشان هر نوع موسیقی که بخواهند وجود دارد. همه جای دنیا این طور شده است.»
جوان‌های ایرانی علاقه‌شان نسبت به موسیقی کلاسیک کشور و غرب خیلی کم شده است. من از دانشجویانم که سوال می‌کنم متوجه این نکته می‌شوم. تکنولوژی باعث شده که سرودهای الکترونیکی گسترش پیدا کند. جوان‌ها هم جذب این موسیقی شدند. نمی‌شود جلوی این مساله را گرفت. الان هر بچه‌ای یک موبایل (تلفن همراه) دارد و در این موبایل هم هر نوع موسیقی با بهترین ضبط و اجرا موجود است.»
باید موبایل‌ها را وسط گودال پرتاب کنیم!
ریاحی در پاسخ به این سوال که چه کنیم تا سلیقه موسیقیایی مردم ارتقا پیدا کند گفت: «کاری نمی‌شود کرد. مگر این که جشنی بگیرند و گودال بزرگی بکنند و موبایل‌ها را وسط گودال پرتاب کنند. کسی هم دسترسی به گودال نداشته باشد. الان همه نوع موسیقی در دسترس است. نمی شود به یک نفر گفت تو این موسیقی را گوش نکن.»
جوان‌ها به دلیل مساله اشتغال کمتر دنبال موسیقی می‌روند
این آهنگساز پیشکسوت با بیان این که در روزگار ما جوان‌ها به دلیل مساله اشتغال کمتر دنبال موسیقی می‌روند گفت: «الان فارغ التحصیل موسیقی زیاد داریم. ولی اکثر بچه‎‌ها وضع‌شان خوب نیست. تنها کاری که می‌کنند تدریس در آموزشگاه‌هاست. الان حدود ۶۰۰ آموزشگاه در تهران فعال است. اهالی موسیقی آنجا فعال هستند و از لحاظ مالی کمی خاطرشان جمع است. من به دانشجویان پسر توصیه نمی‌کنم که حرفه‌ای به سمت موسیقی بروند. آنها باید یک شغلی داشته باشند که از نظر مالی تامین بشوند و در کنارش موسیقی هم بیاموزند.»
من کسی را می‌شناسم که استاد ریاضی است و پیانو را فوق العاده می‌نوازد. کسی که حرفه‌ای باشد در این شرایط رنج می‌برد. با سازش تمرین می‌کند و همزمان کنسرتش لغو می‌شود. البته بچه‌هایی که فارغ التحصیل شده‌اند بسیار با استعداد هستند. من ۲۰ جوان را می‌شناسم که در آهنگسازی، نوازندگی و رهبری ارکستر نابغه هستند. ولی به دلایلی فعال نیستند. دانشجویان دختر چون نان آور خانواده نیستند مشکلی ندارند. البته خانم‌ها خیلی موفق هم هستند.»
شائبه شباهت سرود ملی ایران به سرود دیگر کشورها، نخستین بار در سال ۱۳۹۳ همزمان با بازی‌های تیم ملی فوتبال ایران در بازی‌های جام جهانی فوتبال برزیل، مطرح شد.