جایگاه زبان فارسی در گجرات هند

به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، وبینار بین‌المللی «زبان و ادبیات فارسی در ایالت گجرات هند در یک نگاه» با حضور دانشجویان، استادان و مدیران گروه‌های آموزشی زبان و ادبیات فارسی توسط خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در بمبئی و با همکاری دانشگاه مهاراجا ساجیرائو شهر برودا در ایالت گجرات در فضای مجازی زوم برگزار شد.
دانش پتل، رییس بخش بین‌المللی دانشگاه برودا در سخنرانی خود به اهمیت برگزاری وبینار بین‌المللی «زبان و ادبیات فارسی در ایالت گجرات هند در یک نگاه» پرداخت و گفت: ما مفتخریم که با نمایندگی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بمبئی در برگزاری این وبینار بین‌المللی همکاری می‌کنیم چراکه این وبینار می‌تواند سکوی مناسبی برای فعالیت‌های مشترک فرهنگی بین دو کشور ایران و هند محسوب شود.
محسن آشوری، وابسته فرهنگی و مسئول خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در بمبئی نیز اظهار کرد: خانه فرهنگ ایران در بمبئی با قدمتی بیش از ۶۵ سال توانسته با برنامه‌ریزی‌های مختلف و مناسب فعالیت‌های فرهنگی گوناگونی با هدف بسط و گسترش روابط فرهنگی و علمی دو کشور مشرق‌زمین را اجرا کند.
او با اشاره به نقش دانشگاه در پیشرفت جوامع در کشورهای گوناگون گفت: زبان شیرین فارسی قدمتی چندهزارساله در شبه قاره هند دارد و خانه فرهنگ ایران در بمبئی تمامی سعی و کوشش خود را به کار خواهد گرفت تا از گروه فارسی دانشگاه برودا حمایت و پشتیبانی کند.
کریشنن، رییس بخش علوم انسانی دانشگاه برودا نیز اظهار کرد: زبان و ادبیات فارسی در ایالت گجرات دارای جایگاه خاصی است و تأثیر زیادی بر روی زبان گجراتی گذاشته و امروزه بسیاری از واژگان در این زبان مورد استفاده عموم مردم قرار می‌گیرد.
او افزود: گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه برودا با قدمتی بیش از ۳۵ سال از عمر خود توانسته نقشی مهم در گسترش و حفظ این زبان شیرین در ایالت گجرات ایفا کند و امیدوار است که با همکاری و حمایت خانه فرهنگ ایران در بمبئی بتواند با برنامه‌ریزی‌های ویژه و متناسب فعالیت‌های فرهنگی مختلف را برگزار و دوره‌های زبان و ادبیات فارسی با هدف گسترش و اشاعه این زبان تقویت کند.
همچنین وجیه الدین، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه برودا در سخنانی گفت: زبان گجراتی یکی از ۲۲ زبان رسمی هند است که دارای بیش از ۴۶ میلیون نفر متکلم در جهان است. علاوه بر هند، جمعیت قابل توجهی در کشورهای پاکستان، کنیا، اوگاندا و تانزانیا از این زبان به عنوان زبان اول خویش استفاده می‌کنند. اما زبان و ادبیات فارسی توانسته بر روی این زبان تاثیرات بسیاری داشته باشد.
او ادامه داد: مشترکات واژگانی بسیاری بین زبان و ادبیات فارسی و زبان و ادبیات گجراتی وجود دارد که همواره عموم مردم گجرات با آن‌ها سخن می‌گویند.
در این وبینار همچنین حسن ذوالفقاری، استاد دانشگاه تربیت مدرس تهران که از شهر پکن چین در این وبینار شرکت کرده بود، مقاله خود با عنوان «شرح احوال و آثار عبداللطیف عباسی گجراتی» را ارائه داد.
او گفت: زبان و ادبیات فارسی در شبه قاره هند با بیش از هشت قرن زبان رسمی و دیوانی به‌شمار می‌رفته و مهم‌ترین فرهنگ‌های لغت در شبه قاره هند به رشته تحریر درآمده است که از جمله آن‌ها می‌توان به فرهنگ لغت «لطایف اللغات» اشاره کرد که برای شناخت و فراگرفتن مثنوی معنوی بسیار مهم بوده است.
ذوالفقاری همچنین اضافه کرد: فارسی‌آموزانی که درصدد یادگیری مثنوی معنوی بودند از این کتاب بهره می‌گرفتند تا بتوانند به مفاهیم عمیق عرفانی مثنوی پی ببرند. این کتاب را عبداللطیف بن عبدالله عبّاسی نگاشته است.
همچنین قاسمی، استاد بازنشسته دانشگاه دهلی در سخنانی اظهار کرد: گجرات ایالتی مهم برای هند از لحاظ زبان و ادبیات فارسی محسوب می‌شود. بسیاری از حکمای این ایالت نیز به زبان فارسی تکلم می‌کردند و زبان رسمی دربار و دیوان نیز زبان فارسی بوده است. 
او با اشاره به تاریخچه شعر فارسی در ایالت گجرات گفت: در زبان عامه مردم گجرات، غزل بسیار معروف است و بسیاری از اشعار به غزل سروده شده است و این غزل‌ها خود نشان‌دهنده تاثیر فرهنگ ایران‌زمین و روابط دو کشور به‌ویژه این ایالت با ایران بوده است. افزون بر آن، واژگان زبان فارسی در اسامی گجراتی نیز استفاده شده است که به عنوان مثال می‌توان به شاه و یا امین اشاره کرد.
حسن عباس، رییس بخش فارسی دانشگاه بنارس نیز در ارائه مقاله خود با عنوان «شاعران فارسی‌سرای در ایالت گجرات» مطرح کرد: در کتابخانه‌های هند به‌ویژه کتابخانه‌های ایالت گجرات، مجموعه‌ای عظیم از کتاب‌ها و آثار به زبان فارسی در زمینه‌های مختلف موجود است.
علیم اشرف خان از دیگر سخنرانان این مراسم بود؛ او با اشاره به زندگی شاعران بزرگ در ایالت گجرات گفت: زبان و ادبیات فارسی در ایالت گجرات با همت شاعران و ادیبان ایرانی توانسته در تار و پود عامه مردم جایگاهی بیابد. یکی از این شاعران محمدحسین نظیری نیشابوری است.
اخلاق احمد خان هم در سخنانی تاکید کرد: هیچ‌کس نمی‌تواند تلاش‌های حکمرانان ایالت گجرات در گسترش زبان فارسی و فرهنگ والای ایران‌زمین در این ایالت را کتمان کند. آن‌ها با احداث کتابخانه‌ها و مدارس و راه‌اندازی سیستم‌های آموزشی توانستند این زبان شیرین را نهادینه کنند.
احسان‌الله شکرالهی، نماینده بنیاد سعدی نیز در پایان بیان کرد: بررسی و تحقیقات در مورد آموزش زبان فارسی در هند یکی از وظایف اصلی بنیاد سعدی است. اگر متون آموزش زبان و ادبیات فارسی را مورد تحقیق و پژوهش قرار دهیم متوجه می‌شویم که در هند برای آموزش زبان فارسی از زبان‌های محلی واسط همچون پنجابی، گجراتی، هندی و ... استفاده می‌ شده است. کتاب‌های بسیاری در مورد آموزش زبان فارسی در زمینه‌های گوناگون همچون لغت‌نامه، صرف و  نحو افعال زبان فارسی، داستان‌های کوتاه و ... در شبه قاره را می‌توان یافت.
علاقه‌مندان برای مشاهده مشروح این وبینار می‌توانند به آدرس‌های اینترنتی https://www.youtube.com/watch?v=dInNs80SUHA&feature=youtu.be  و https://www.youtube.com/watch?v=k۷aKLDIYh3U مراجعه کنند.