پیشنهادهایی درباره "سفر" در دوران کرونا

یک کارشناس آمار و برنامه‌ریزی گردشگری گفت: وقتی مردم را رها می‌کنیم آن‌ها هم سفر غیرایمن می‌روند و مشکلات بعدی ایجاد می‌شود. نباید به مردم خرده گرفت، به هر حال خسته شده‌اند و به تفریح نیاز دارند. این وظیفه متولیان است که امکانات و خدمات را در دسترس مردم قرار دهند. نمی‌شود لفظی شعار سفر ایمن داد و کاری برای آن انجام نداد.
اردشیر اروجی در گفت‌وگو با ایسنا درباره چالش مدیریت سفر در شرایط کرونا اظهار کرد: زمانی که کرونا به ایران سرایت کرد و کسب‌وکارهای گردشگری تعطیل شد، دو پیشنهاد مطرح کردم؛ تشکیل صندوق حمایت از صنعت گردشگری و ایمن‌سازی سفر. هرچند که دولت ترجیح داد با تخصیص تسهیلات بانکی به جبران خسارت‌ها کمک کند، اما هنوز هم دیر نشده است و می‌توان این دو رکن اساسی را اجرا کرد.
او در ادامه متذکر شد: با توجه به نزدیکی سفرهای نوروزی و برنامه‌ریزی برخی از مردم، فرصت مناسبی است سیستم سفرهای ایمن طراحی شود. تورها مراکز اقامتی و پروازهایی را معرفی کنند که متعهدانه شیوه‌نامه‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند تا مردم از حالا رزرو کنند. این‌طور نباشد که نزدیک عید شود و تازه سفرهای ایمن را اعلام کنند.
او سپس بیان کرد: معضل ویروس کرونا فقط به ایران مربوط نمی‌شود، همه کشورها را گرفتار کرده است، برای همین مرزها بسته شده و سیاست‌ها بر سفرهای داخلی متمرکز شده است. منتها باید اعتمادسازی شود. ستاد کرونا حق دارد نگران اثر سفرهای کنونی باشد. لازم است وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با ایمن‌سازی سفرهای داخلی، اعتماد این ستاد را جلب کند.
اروجی در توضیح سفر ایمن و مسؤولانه گفت: متاسفانه در ظاهر می‌گویند که دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های بهداشتی در سفر و تاسیسات گردشگری و ناوگان حمل و نقل رعایت می‌شود. حرف زدن کافی نیست؛ باید در عمل نشان دهند. اگر صدا و سیما کمک نمی‌کند از شبکه‌های مجازی و دیگر رسانه‌ها کمک بگیرند و نشان دهند که دستورالعمل‌ها چگونه رعایت می‌شود.
او افزود: در سفرهای ایمن و مسؤولانه همه ارکان و مجموعه‌ها توسط این وزارتخانه باید کنترل شوند، این‌طور هم نباشد که به همه اجازه فعالیت داده شود، چون اعتماد عمومی از بین می‌رود. فقط مجموعه‌هایی که پروتکل‌ها را درست رعایت می‌کنند مجاز باشند خدمات سفر بدهند. می‌توان به این مجموعه‌ها یک نشان «ایمن» داد و نام آن‌ها را در وب‌سایت وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری ثبت کرد تا در دسترس مردم باشند. اگر این مراکز تخلف کردند آن نشان و امتیاز را پس بگیرند. وزارتخانه باید نظارت جدی و مستمر داشته باشد و با متخلفان بدون اغماض و چشم‌پوشی برخورد کند و پاسخگو باشد. با چنین اقداماتی می‌توان سفرهای ایمن و مسؤولانه را به معنی واقعی راه‌اندازی کرد و به ستاد کرونا نیز نشان داد که می‌توان سفرها را مدیریت و مراقبت کرد.
این کارشناس گردشگری ادامه داد: معرفی مقاصد و مسیرهای امن اقدام دیگری است که می‌توان انجام داد. مثلا یزد مدتی است خود را به عنوان مقصد ایمن معرفی کرده است، این‌که فقط خودشان بگویند ایمن هستند کافی نیست، باید وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و یا ستاد کرونا هم آن‌ها را تایید کنند. باید فیلم مراکز و مسیرهایی که ایمن هستند منتشر شود تا مردم تفاوت آن را با سفرهایی که خودشان می‌روند، ببینند.
او با اشاره به افزاش پروازهای کیش در هفته‌های اخیر و پس از کاهش محدودیت‌های تردد بین‌شهری، اظهار کرد: وزارت میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان متولی سفر باید مسؤولانه‌تر وارد عمل شود، مثلا حالا که پروازهای کیش افزایش یافته، تایید کند که این جزیره مقصد امنی است یا نیست. این‌طور نشود که سفر به کیش منجر به افزایش آمار مبتلایان شود و بعد ستاد کرونا به کلیت گردشگری معترض شود و ایراد وارد کند.
اروجی اظهار کرد: گفتن این‌که سفر نروید و تفریح نکنید دیگر فایده ندارد، مردم خسته و بی‌اعصاب شده‌اند. جلو سفرهای شخصی را بگیرند اما سفر و تور ایمن را در اختیار مردم بگذارند و از حالا تورهای متنوع با قیمت‌های مختلف معرفی کنند که متناسب با توان اقتصادی و هر نوع سلیقه‌ای باشد. حتی تور فامیلی اجرا کنند. چطور برای تورهای خارجی از چند ماه قبل هزینه و تورها را معرفی می‌کنند اما نمی‌توانند برای سفرهای داخلی چنین برنامه‌ریزی‌ای داشته باشند؟ شما سفر خارجی می‌روید، همه جزئیات را در اختیارتان می‌گذارند اما در سفرهای داخلی هیچ اطلاعاتی نمی‌دهند. فرصت خوبی است که آژانس‌های مسافرتی تغییر رویکرد بدهند و مسیرها و خدمات ایمن را معرفی کنند. وزارت میراث فرهنگی و گردشگری هم حمایت و نظارت کند. مزیت این شیوه بویژه در نوروز، کاهش تصادفات جاده‌ای است.
وی اضافه کرد: متاسفانه بیشتر آژانس‌ها فقط یاد گرفته‌اند تور خارجی اجرا کنند یا بلیت بفروشند، حالا که شرایط و امکانش را ندارند احساس می‌کنند دیگر تمام شده‌اند.

این کارشناس گردشگری در ادامه خاطره‌ای از سفر به اروپا و مهارت و توانایی آژانس‌های مسافرتی و سیستم گردشگری در کشورهایی از این دست تعریف کرد و گفت: چند سال پیش در جریان همین سفر به آژانسی مراجعه کردم، اولین سوالی که پرسیدند این بود که چقدر زمان دارم و چگونه می‌خواهم هزینه کنم. پیشنهاد کردند برای ارزان‌تر شدن سفر شب‌ها در قطار بمانم و روزها بازدید داشته باشم. ۲۰ روز سفرم را آن‌چنان خوب برنامه‌ریزی کردند که با کمترین هزینه بیشترین و کیفی‌ترین بازدیدها را داشتم. متاسفانه ما سفرها و تورها را درست معرفی نمی‌کنیم یا فقط محدود به یک‌سری کار شده‌ایم. همین حالا که سفر رفتن مساله است می‌توان تورهای یک‌روزه بدون اقامت طراحی و اجرا کرد. یا فقط سفرهای درون استانی و طبیعت‌گردی که مخاطرات کمتری داشته باشد، انجام داد.
اروجی ادامه داد: طبق داده‌های مرکز آمار در تعطیلات نوروزی حدود ۶۵ درصد سفرها به انگیزه دیدارهای فامیلی و دید و بازدید انجام می‌شود، با توجه به این آمار می‌توان سفرهای خانوادگی را برای نوروز طراحی کرد که اقامتی نداشته باشند و تور در فاصله ۱۰ صبح تا عصر انجام شود. با این خلاقیت‌ها و رعایت پروتکل‌های کرونا، نگرانی‌ها هم کمتر می شود. البته که نوع نظارت و جدیت وزارت میراث فرهنگی و گردشگری هم مهم و تضمین‌کننده است.
او اظهار کرد: متاسفانه وزارت میراث فرهنگی و گردشگری الان فقط دنبال باز شدن مرزها به روی گردشگران خارجی است که اشتباه‌ترین استراتژی در حال حاضر است. کدام گردشگر در چنین شرایطی به ایران سفر می‌کند، وقتی هنوز تکلیف واکسیناسیون روشن نیست. حتی در دبی تمرکز بر ترویج سفرهای داخلی است، چون فقط از این طریق می‌توان اعتماد گردشگر خارجی را جلب کرد. گردشگری داخلی بهترین حالت برای کمک به صنعت گردشگری است. ورود گردشگر در شرایط موجود فقط باعث تبلیغ منفی می‌شود. باید به این نکات ظریف توجه کرد.
این کارشناس برنامه‌ریزی فرهنگی و گردشگری افزود: حتی الان وقت طمع کردن برای افزایش قیمت‌ها نیست. تا کمی درباره بازگشایی مرزها و صدور ویزا حرف شد، زمزمه گران کردن نرخ اقامت و ارزی و ریالی کردن قیمت‌ها در هتل‌ها هم بلند شد، اجازه بدهید گردشگری کمی پا بگیرد بعد به فکر درست کردن واحد پولی و قیمت‌ها باشید. هتل‌ها هر سال همزمان با اوج‌گیری سفرها قیمت‌ها را بالا می‌برند، چون تقاضا زیاد است، مردم هم از روی گرفتاری و ناچاری به این قیمت‌ها تن می‌دهند. هتل‌ها باید در شرایط موجود همراهی کنند، قیمت‌ها را حتی نیم‌بها بدهند. پر شدن نصف هتل بهتر از خالی ماندن آن است. اگر قرار است به صنعت گردشگری کمک کنیم، باید قیمت‌ها مناسب‌سازی شود، قطعا مردم استقبال می‌کنند و می‌آیند. وقتی اجحاف می‌شود مردم هم توبه می‌کنند هتل بروند.
او تاکید کرد: امکان خروج از بحرانی که گریبان گردشگری را گرفته وجود دارد، فقط کافی است تاسیسات گردشگری همراهی کنند. دولت دست‌کم برای تعطیلات نوروز مالیات بر ارزش‌افزوده را حذف کند و وزارت میراث فرهنگی و گردشگری سفرهای ایمن را به معنی واقعی برقرار کند و نظارت قاطعانه داشته باشد. کمی هم از سختگیری به مردم کم کنند؛ این‌که اتوبوس تور را مدام متوقف و کنترل می‌کنند، یا تور را ملزم به گرفتن چند مجوز از مراکز مختلف می‌کنند، دست‌کم در نوروز اتفاق نیافتد. این کارها را کرده‌اند که خیلی‌ها از سفرهای گروهی گریزان شده‌اند و ترجیح می‌دهند شخصی و دوستانه سفر کنند تا کسی مزاحم‌شان نشود. این اقدامات به نفع همه است چون از میزان تصادفات، تلفات و حتی بیماران کرونایی کم می‌کند.
اروجی بیان کرد: نکته عجیبی که هر از گاهی با آن مواجه می‌شویم، غافلگیری مسؤولان است، گویی امسال تازه متولد شده‌اند و با مشکلات این کشور هیچ آشنایی ندارند. مثلا در مورد اخیر قطعیِ گاز و برق، واقعا جای سوال دارد که مگر آمار و اطلاعات سال‌های قبل، از میزان مصرف مردم یا تنوع اقلیمی ایران وجود ندارد که نمی‌توانند پیش‌بینی‌های لازم را داشته باشند؟ تا زمستان می‌شود همه یک‌باره یاد صرفه‌جویی می‌افتند یا وقتی سیل اتفاق می‌افتد تازه می‌خواهند کاری انجام دهند. بحث گردشگری هم همین است. سال‌هاست مسؤولان از حجم سفرها در نوروز غافلگیر می‌شوند. چرا از حالا برنامه‌ریزی نمی‌کنند و جلو انبوه ترددهای شخصی را نمی‌گیرند تا از مخاطرات بعدی جلوگیری شود؟