رشد ناچیز بودجه عمران به شرطها و شروطها!

ممکن است ۷۰۰۰ میلیارد تومان به بودجه ۱۰۴ هزار میلیارد تومانی عمران برای سال آینده افزوده شود که البته اما و اگرهای زیادی دارد؛ یکی از آنها این است که سال آینده بتوانیم روزانه ۲.۳ میلیون بشکه نفت با قیمت حداقل ۴۰ دلار صادر کنیم.
به گزارش ایسنا، در لایحه ۱۴۰۰ بودجه پروژه های عمرانی ۱۰۴ هزار میلیارد تومان تعیین شده که افزایش ۳۷ هزار میلیارد تومانی یا به عبارتی ۵۵ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۹ را نشان می دهد. هرچند بین ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان پروژه عمرانی نیمه کاره در کشور وجود دارد که بیم فرسودگی پیش از تکمیل آنها آزاردهنده شده است.
ممکن است مبلغ ۷۰۰۰ میلیارد تومان به بودجه عمرانی سال آینده افزوده شود. این مساله را نمایندگان مجلس در بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۰ لحاظ کرده اند. در نشست اخیر کمیسیون عمران مجلس پیشنهاد شده تا سهم ۱۴.۵ درصدی وزارت نفت از محل درآمدهای حاصل از فروش نفت و فرآورده های نفتی که به اورهال کردن پالایشگاه ها و امور جاری وزارتخانه اختصاص می یابد به ۱۱ درصد کاهش یافته و مابه تفاوت ۳.۵ درصدی برای اجرای پروژه های عمرانی در نظر گرفته شود.
با توجه به پیش بینی فروش ۲.۳ میلیون بشکه نفت با قیمت ۴۰ دلار برای سال ۱۴۰۰ درآمدهای نفتی حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است. اگر ۳.۵ درصد این رقم یعنی ۷۰۰۰ میلیارد تومان به پروژه های عمرانی اضافه شود سهم عمران از بودجه تا ۱۱۱ هزار میلیارد تومان افزایش خواهد یافت.
البته سهم نفت در لایحه بودجه سال آینده در حالی ۲۵۰ درصد نسبت به امسال افزایش یافته که در نیمه اول سال ۱۳۹۹ فقط ۱۷ درصد از درآمد نفتی بودجه محقق شد و به همین لحاظ کارشناسان معتقدند اتکای بودجه سال ۱۴۰۰ به نفت مقداری رویاگونه است. به نظر می رسد دولت پیش فرض را بر رفع کامل تحریمها قرار داده است.
از طرف دیگر با این پولها نمی توان پروژه های نیمه تمام را تکمیل کرد و چاره ای جز واگذاری طرحها به بخش خصوصی وجود ندارد. دادن قیر رایگان هم برای طرحهای راهسازی، بیشتر از آنکه به تکمیل پروژه ها کمک کند از نظر برخی کارشناسان، نوعی توزیع رانت است.
در نگاه اول رشد ۵۵ درصدی بودجه عمرانی رقم قابل توجهی است اما با افزایش نرخ مصالح و آهن آلات قابل مقایسه نیست.به طور مثال از سال گذشته تا کنون قیمت سیمان رشد ۲۰۰ درصد، میلگرد افزایش ۱۸۵ درصد و تیرآهن رشد ۱۹۸ درصد داشته است. نرخ هر پاکت سیمان در اوایل سال ۱۳۹۸ حدود ۱۰ هزار تومان بود که هم اکنون به حدود ۳۰ هزار تومان رسیده است. البته مجلس و دولت گفته اند نباید هر پاکت بیش از ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان فروخته شود اما واقعیت بازار چیز دیگری را نشان می دهد. قیمت میلگرد هم که تا اواخر سال ۱۳۹۸ حدود ۴۲۰۰ تومان بود هم اکنون حدود ۱۲ هزار تومان خرید و فروش می شود و این در حالی است که تا چند روز قبل بالای ۱۴ هزار تومان بود. نرخ تیرآهن نیز نسبت به سال قبل افزایش ۱۹۸ درصدی را نشان می دهد.
تخمین زده می شود دست کم ۷۰۰ هزار میلیارد تومان پروژه عمرانی نیمه تمام در کشور وجود دارد و ناگفته پیداست که با رقم ۱۰۴ و حتی ۱۱۱ هزار میلیارد تومان نمی توان آنها را جمع و جور کرد. یعنی اگر با همین دست فرمان جلو برویم و هیچ طرح جدیدی در حوزه عمرانی تعریف نکنیم شش تا هفت سال دیگر پروژه های نیمه کاره به پایان می رسد.
البته واگذاری پروژه های نیمه تمام به بخش خصوصی که به دلیل هزینه های هنگفت آن، دولت به تنهایی قادر به تکمیل آنها نیست در دستور کار قرار دارد. ­۱۸ آذرماه ۱۳۹۷ دولت لایحه «مشارکت عمومی ـ خصوصی» را با قید یک فوریت در جلسه هیات وزیران به تصویب رساند. به دنبال آن مجلس دهم بررسی مجدد این لایحه را آغاز کرد که به نتیجه نرسید. مجلس یازدهم نیز روز ۳۰ شهریورماه ۱۳۹۹ از تصویب کلیات آن در کمیسیون عمران خبر داد اما هنوز در صحن علنی به تصویب نرسیده است.