صادرات رقیب پرقدرت ذوب‌آهن

امروز بسیاری از صنایع فولادی از جمله ذوب آهن اصفهان به عنوان تکه ای از پازل صنعت کشور با چالش بزرگ تامین مواد اولیه مواجه است. بسیاری از کشاورزان معتقدند برای سرپا نگه داشتن صنعت مادر کشور لازم است برنامه ای جامع برای فولاد کشور که ذوب آهن بخش مهمی از آن است، تدوین شود و سهم این کارخانه از مواد اولیه مشخص شود و نباید این سرمایه گذاری این مجموعه معطل، تامین مواد اولیه شود.
مدیرعامل شرکت ذوب آهن اواخر تیر ماه در مجمع عمومی عادی سالیانه این شرکت، بزرگ‌ترین چالش ذوب آهن را کمبود مواد اولیه آهن‌دار در کشور عنوان کرد و گفت: با رویکرد جدید وزارت صمت، خام‌فروشی سنگ آهن به شدت کنترل می‌شود، اگرچه خام‌فروشی ادامه دارد؛ اما روند آن کاهشی است. از سوی دیگر موضوع تعجیل معادن و تبدیل سنگ آهن به کنسانتره و گندله به دلیل اینکه منافع بیشتری برای تولیدکنندگان دارد و همچنین کمبود کمی و کیفی سنگ آهن درشت‌دانه در کشور از دیگر چالش های شرکت ذوب آهن است.
اگرچه مدرس خیابانی سرپرست سابق وزارت صمت، اقدامات و وعده های بسیاری برای تامین مواد اولیه فولادسازان و به خصوص ذوب آهن داد و بر ممنوعیت صادرات مواد معدنی با توجه به نیاز داخل بارها تاکید کرد، اما در نهایت تمام این وعده ها با رای اعتماد نگرفتن وی از مجلس به نوعی مسکوت ماند تا جایی که امروز مجموعه ذوب آهن اصفهان نگران تامین مواد اولیه مورد نیاز خود به خصوص برای راه اندازی کوره شماره یک است و تا زمانی که نسبت به پایداری تامین مواد اولیه مورد نیاز خود اطمینان حاصل نکند نمی تواند نسبت به اجرای برنامه های خود با قوت پیش رود، اگرچه همواره بر این امر تاکید دارد.
ذوب آهن تکه ای از پازل صنعت
معاون خرید شرکت ذوب آهن اصفهان نیز در خصوص ضرورت تامین مواد اولیه شرکت ذوب آهن به ایسنا، توضیح داد: تناژ مواد اولیه مورد نیاز ذوب آهن براساس برنامه تولید این شرکت تقریبا ثابت است، به عنوان مثال بر مبنای ۳ میلیون تن تولید چدن، ذوب آهن بین ۵.۵ تا ۶ میلیون تن مواد آهن دار نیاز داریم.
محمدجعفر صالحی در خصوص آگهی فراخوان ذوب آهن در خصوص شناسایی تامین کنندگان کنسانتره زغالسنگ، گفت: این آگهی مربوط به تامین کنسانتره زغال سنگ برای واحد پی سی آی، پروژه تزریق پودر زغال برای کوره های ۲ و ۳ ذوب آهن است و با توجه به ضروت تامین زغال سنگ داخلی به غیر از زغال وارداتی، این مجموعه در نظر دارد از منابع داخلی نیز زغال مورد نیاز پروژه مذکور را تامین کند.
وی درباره نیاز ذوب آهن به تامین مواد اولیه و تاثیر تغییرات وزارت صمت در آن، تاکید کرد: ذوب آهن تکه ای از پازل صنعت و در کشور بسیار تاثیرگذار است و به طور قطع نبود وزیر صمت و بلاتکلیفی وضعیت این وزارتخانه در شرایط نابسامان اقتصادی کنونی معضل بزرگی خواهد بود.
نوسان قیمت ها آرامش را از ذوب آهن می گیرد
معاون خرید شرکت ذوب آهن اصفهان با اعتقاد بر اینکه نبود مواد اولیه به خصوص در شرایط نوسان شدید قیمت ها، آرامش را از بخش تولید و خصوص ذوب آهن می گیرد، تصریح کرد: در این شرایط بهره بردار تکلیف خود را برای چگونگی برنامه ریزی مصرف نمی داند و زمانیکه تامین پایدار مواد اولیه صورت نگیرد، این شرایط موجب فشار بر تولید و آسیب حوزه صنعت می شود، چراکه امروز ثبات قیمتی در بازار خصوصا جهت تامین قطعات و تجهیزات وجود ندارد.
وی با بیان اینکه خوشبختانه امروز ذوب آهن برنامه ریزی مناسبی برای تولید دارد، توضیح داد: در حال حاضر مواد آهن دار مورد نیاز آگلومراسیون به وضعیت پایدار رسیده، همچنین شرایط تامین مواد درشت دانه و تامین زغال سنگ داخل و وارداتی رو به بهبود است، اما نگرانی در تداوم این وضعیت است، چراکه هنوز صادرات مواد آهن دار در حال انجام است.
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر صادرات رقیب جدی ذوب آهن محسوب می شود و متاسفانه روز به روز در حال قدرتمند شدن است، چراکه جهش نرخ ارز و افزایش قیمت های جهانی سبب شده تا صادرات برای صادرکنندگان به صرفه باشد و دیگر اولویت شان تامین مواد مورد نیاز داخل نیست.
راه اندازی کوره شماره یک در گرو پایداری تامین مواد اولیه
به گفته صالحی، اگرچه توقع معدنی ها براساس قیمت بازارهای جهانی به دلیل رشد قیمت ارز درست است، اما جهش قیمت ها در توان ذوب آهن و تولید داخل نیست، علاوه بر این در شرایط جنگ اقتصادی و فشارهای متعدد، بهتر است خشاب رزمندگان جبهه اقتصادی را خالی از مهمات نکنیم.
وی درباره راه اندازی کوره شماره یک، گفت: کوره آماده استارت است، اما امروز باید پایداری تامین مواد اولیه صورت گیرد تا بتوانیم براساس آن اقدام به روشن کردن کوره کنیم، چراکه کوره وقتی روشن شد، دیگر نمی توان آن را خاموش کرد و به سادگی نمی شود از این موضوع عبور کرد.
معاون خرید شرکت ذوب آهن اصفهان درباره تامین مواد اولیه مورد نیاز کوره یک، گفت: برنامه راه اندازی کوره مطابق آنچه پیش بینی شده آماده انجام است، اما نگرانی بابت تامین پایدار مواد اولیه وجود دارد، ما منتظریم وزارت صمت به نوعی تکلیف ذوب آهن را روشن کند و باید دید مواد اولیه وعده داده شده، تامین خواهد شد یا خیر؛ و اگر این تامین انجام شود آمادگی لازم برای راه اندازی کوره شماره یک وجود دارد، اما اگر اطمینان نداشته باشیم، به سختی می توان برای راه اندازی کوره شماره یک برنامه ریزی کنیم.
به گفته صالحی، در حال حاضر نیز با مواد اولیه فعلی امکان راه اندازی کوره شماره یک وجود دارد و می توان با مواد کوره شماره ۲ و ۳، سه کوره را راه انداخت، اما این کار نه تنها صرفه اقتصادی ندارد، بلکه موجب اتلاف وقت، انرژی و سرمایه می شود.
فولادی ها سال های گذشته در تامین مواد اولیه خود کوتاهی کردند 
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری اصفهان نیز در مورد مشکلات صنایع فولادی کشور از جمله فولاد مبارکه و ذوب آهن در تامین مواد اولیه خود همچون سنگ آهن و ... به ایسنا، گفت: به طور قطع در هر فعالیت و توسعه ای، آینده نگری سودمند است و این آینده نگری باید در تامین مواد اولیه و تکنولوژی های مورد نیاز فولاد دیده می شد و این صنایع باید از ۱۰ سال پیش شرایط امروز خود را ترسیم می کردند و براساس آن برنامه ریزی های لازم را انجام می دادند تا اکنون در تامین مواد اولیه خود دچار مشکل نشوند.
به گفته حسن قاضی عسگر، در حال حاضر برای تامین مواد اولیه صنایع فولادی استان از جمله ذوب آهن طرح توسعه بهره برداری از معادن سنگ آهن و توسعه اکتشاف از این معادن را در دست داریم و به دنبال افزایش استخراج از دیگر معادن کشور هستیم. از سوی دیگر دانه بندی برخی معادن کشور برای کوره بلند مناسب نیست، بنابراین با تکنولوژی های جدید به دنبال تغییرات در دانه بندی معادن جهت بهره برداری از آنها هستیم.
وی توضیح داد: به عنوان مثال در کشور تعدادی زیادی سنگ آهن کم عیار وجود دارد که می توان با کمک مراکز دانشگاهی و محققین، عیار این سنگ آهن ها را بالا برد و از آنها به عنوان مواد اولیه استفاده کرد.
ضربه تغییرات وزارت صمت بر بدنه صنایع فولادی
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری اصفهان با اعتقاد بر اینکه صنایع فولاد باید از گذشته برای تامین مواد اولیه خود چاره اندیشی می کردند و متاسفانه در این مسیر بعضا کوتاهی شده است، تاکید کرد: در حال حاضر با برنامه ریزی کوتاه و میان مدت می توان به طور موقت مواد اولیه ذوب آهن و فولاد مبارکه را از دیگر معادن تامین کنیم و به طور قطع یکی از راه های جهش تولید در سال جاری تامین هرچه سریع تر مواد اولیه مورد نیاز صنایع فولادی است.
وی همچنین تغییر مدیریت وزارت صمت را یکی از عوامل ایجاد مشکل در صنعت فولاد دانست و گفت: به طور قطع تغییرات وزارت صمت و نبود ثبات مدیریت سبب ضربه به صنایع مختلف از جمله فولادی ها می شود، البته صنایع و مسئولان به دنبال رفع مشکلات صنعت فولاد به خصوص در تامین مواد اولیه هستند، از سوی دیگر با توجه به سهمیه بندی موجود باید مشکل تحویل و انتقال مواد اولیه مورد نیاز فولادی ها مرتفع شود.
خام فروشی مشکلی که از سال های گذشته وجود داشته
از سوی دیگر نماینده سابق گلپایگان در مجلس شورای اسلامی در خصوص تامین مواد اولیه مورد نیاز شرکت های فولادی از جمله ذوب آهن و خام فروشی برخی معادن، به ایسنا، گفت: مشکلی که در حوزه مواد معدنی کشور وجود دارد، از سال های گذشته نیز در حوزه نفت و گاز وجود داشته و دارد.
علی بختیار با بیان اینکه متاسفانه در صنعت نفت با وجود قدمتی بالای آن همچنان اقدام به صادرات نفت خام می کنیم، تصریح کرد: امروز خام فروشی بلای جان کشور شده است و در شرایط تحریم دچار مشکلات عدیده ای از این ناحیه هستیم تا جایی که امروز شرایط سختی در حوزه صادرات نفت خام داریم.
وی با اشاره به اینکه در حوزه مواد معدنی نیز اگر همانند نفت عمل کنیم در سال های آتی دچار مشکل خواهیم شد، تاکید کرد: امروز زنجیره های مواد معدنی را ایجاد نکرده ایم، البته در این زمینه نیازمند سرمایه گذاری دولت نیستیم و بخش خصوصی باید ورود پیدا کند.
ضرورت حمایت وزارت صمت در تامین مواد اولیه فولادی ها
نماینده سابق گلپایگان در مجلس گفت: اگر دولت سیاست گذاری درستی داشته باشد و شرایط را برای سیاست گذاری بخش خصوصی مهیا کند و مشکلات را از پیش پای صنعنگران بردارد و با خام فروشی مقابله کند، ارزش افزوده ای به مراتب بالاتر از صادرات مواد معدنی خام عاید کشور خواهد شد.
بختیار تاکید کرد: در این خصوص سیاست گذار باید به درستی برنامه ریزی کرده و خود را رقیب بخش خصوصی نداند، در حالی که اکنون دولت در رقابت با بخش خصوصی اجازه فعالیت آن را نمی دهد.
وی با تاکید بر ضرورت تامین مواد اولیه ذوب آهن، اظهار کرد: امروز در حوزه فولاد همچون فولادمبارکه و ذوب آهن با مشکلات تامین ارز و ایجاد زنجیره تولید مواجه هستیم، البته در فولاد مبارکه اقدامات زیادی برای زنجیره های پایین دستی انجام شده و متاسفانه حمایت لازم از آنها صورت نگرفته است.
این نماینده سابق مجلس تاکید کرد: اگر این حمایت از سوی وزارت صمت انجام شود و مجلس نیز در این زمینه ریل گذاری مناسب و دقیقی داشته باشد، با تامین به موقع مواد اولیه، دو شرکت فولاد مبارکه و ذوب آهن اصفهان می توانند در سال جهش تولید گام محکم تری در راستای ایجاد اشتغال و تولید بیشتر بردارند.
اقدام نادرست معدن داران در سرمایه گذاری زنجیره فولاد
سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز درباره ضرورت تامین مواد اولیه صنعت فولاد به خصوص مجموعه ذوب آهن اصفهان به ایسنا، گفت: اقدامات وزارت صمت برای تامین مواد اولیه صنایع فولادی در حال اجراست، اما باید درنظر داشت اتفاقاتی که پیشتر در بحث خصوصی سازی و تفکیک شرکت ها در زنجیره فولاد رخ داد، برخی شرکت های این زنجیره از یکدیگر جدا شدند در حالیکه پیش از این در ایمیدرو تحت سیاست واحدی قرار داشتند، اما در نهایت امروز هر کدام پیرو سیاست های خاص خود هستند.
مهدی طغیانی افزود: متاسفانه شرکت های معدنی رفته رفته به سمت توسعه زنجیره تولید فولاد همچون تامین کنسانتره، گندله و ... پیش رفتند و این موجب شد تا بخشی از ظرفیت فولاد کشور همچون ذوب آهن اصفهان، فولاد مبارکه و ... که پیشتر در کشور ایجاد شده بودند خالی از مواد اولیه بمانند.
وی گفت: این شرایط موجب شده تا سرمایه گذاری حوزه های فولادی را که در دیگر استان انجام شده را رها کنیم و معدن داران دوباره در زنجیره فولاد اقدام به سرمایه گذاری کنند.
نماینده مردم اصفهان در مجلس تصریح کرد: مسئله اصلی این است که شرکت های معدنی هرچه منابع آزاد دارند را به سمت سرمایه گذاری در حوزه معدن سوق دهند، نه اینکه وارد زنجیره فولادسازی شوند و مجلس نیز به دنبال حل این چالش است تا مواد اولیه مورد نیاز صنعت از جمله فولاد بدون دغدغه تامین شود.
گذاشتن سقف قیمت و مشکلات در تامین مواد اولیه
وی درباره تمایل معادن به دلیل جذابیت افزایش نرخ ارز به خام فروشی و صادرات نیز، اظهار کرد: با توجه به نرخ تورم ناچاریم که قیمت های داخلی تنظیمی با قیمت های جهانی را رها کنیم، همچنین به دلیل برخی مشکلات در تامین ارز و اینکه دیگر نمی توان با واردات، بازار داخل را تنظیم کنیم، در عمل شاهد تفاوت قیمت بین بازار داخل و خارج کشور هستیم که برای جلوگیری از تورم، رشد قیمت ها و گران شدن محصولات نهایی، ناچاریم که جلو رشد محصولات فولادی را بگیریم.
طغیانی ادامه داد: اختلاف قیمت محصولات فولادی بین بازار داخلی و درب کارخانه موجب شده تا برای شرکت های معدنی به صرفه نباشد تا محصولات خود را وارد زنجیره فولاد کنند که این از اساس مغایر با سیاست عدم خام فروشی کشور است، همچنین موجب توقف دیگر بخش های زنجیره فولاد می شود.
دولت گزینه مناسب وزارت صمت را انتخاب کند
وی تاکید کرد: برای حل این مشکل نیازمند سیاست گذاری دولت هستیم و مجموعه وزارت صمت اگر نمی تواند این زنجیره را کنترل کند، باید اجازه دهد تا قیمت ها متناسب با قیمت های بازار در بورس کالا تعیین شود.
به اعتقاد سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، گذاشتن سقف قیمت و محدودیت در کل زنجیره فولاد موجب می شود تا خود را از بازار داخل خارج و به بازارهای صادراتی متصل کنند.
وی در خصوص نگرانی های مجموعه های فولادی از جمله ذوب آهن نسبت به تعیین تکلیف نشدن وزارت صمت و تاثیر آن بر تامین مواد اولیه است، ابراز امیدواری کرد دولت گزینه مناسب تری برای جلب نظر نمایندگان مجلس انتخاب کند تا مجلس به زودی تکلیف وزیر صمت را مشخص کند.