یارانه جدیدی در راه است؟

یارانه جدیدی در راه است یا مبلغ یارانه‌ها افزایش می‌یابد؟ این نکته را می‌توان از صحبت‌های محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه دریافت.
به گزارش ایسنا، خبرآنلاین نوشت: نوبخت تاکید کرده است هر مابه‌التفاوتی که از تخصیص ارز رسمی به کالاهای اساسی حاصل شود، به مردم بازگردانده خواهد شد. فصل اول داستان ارز ۴۲۰۰ تومانی با خیز شدید دلار برای فتح قیمت‌های بالاتر رقم خورد. وقتی نرخ دلار رو به افزایش گذاشت، در روزهای پایانی فروردین بود که دولت اعلام کرد ارز تک نرخی است و خرید و فروش ارز به قیمتی بالاتر از ۴,۲۰۰ تومان ممنوع است. این اما همه ماجرا نبود. از پس اعلام تک نرخی شدن ارز نیز وضعیت چندان عادی نشد و رکوردشکنی‌های دلار هر روز تداوم یافت. تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی ابتدا برای واردات کالا و سپس برای واردات کالاهای اساسی با هدف پیشگیری از افزایش قیمت در دستور کار قرار گرفت اما نتیجه چندان مطلوب نبود. از پس رشد بی محابای تورم، قیمت کالاهای اساسی نیز رشدی متناسب با نرخ تورم عمومی را تجربه کرد در حالی که قیمت ارز تخصیصی برای واردات آن ۴,۲۰۰ تومان بود.
حالا معلوم می‌شود بسیاری از اقلامی که با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد بازار شده است، بر مبنای قیمت‌های بالاتری فروخته می‌شوند. این مابه‌التفاوت که رقمی قابل توجه می‌شود و برخی از آن به عنوان حراج منابع ملی نیز یاد می‌کنند، در جیب عده‌ای معدود قرار می‌گیرد. حالا اما مکانیزم تازه‌ای در سخنان نوبخت رونمایی شده است. وی از بازگرداندن این مابه‌التفاوت به مردم سخن می‌گوید.
اعتباری به بزرگی ۶۰ هزار میلیارد تومان
امسال اعتباری برابر با ۱۴ میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی به کشور اختصاص یافته است. آن گونه که نوبخت می‌گوید میزان مابه‌التفاوت حاصل از این رقم برابر با ۶۰ هزار میلیارد تومان می‌شود. اعتباری قابل توجه. با احتساب جمعیت ۸۱ میلیون نفری ایران سهم هر ایرانی از این مابه‌التفاوت برابر با ۷۴۰ هزار تومان می‌شود. به عبارت دیگر دولت به ازای هر شهروند یارانه‌ای برابر با ۷۴۰ هزار تومان را تخصیص می‌دهد تا از افزایش قیمت کالاهای اساسی ممانعت کند این در حالی است که بررسی‌های آماری نشان می‌دهد میزان رشد قیمت کالاهای اساسی چندان به اعتبارات مذکور وابستگی نداشته و کالاها همچنان رو به افزایش نهاده‌اند.
در چنین شرایطی تصمیم برای بازگرداندن مابه‌التفاوت نرخ ارز واردات کالاهای اساسی به مردم از برقراری مکانیزمی تازه در اقتصاد خبر می‌دهد. پرداخت یارانه نقدی از سال ۱۳۸۹ کلید خورد وقتی که مقرر شد یارانه‌های پنهان تبدیل به یارانه آشکار شود و در قالب نقدی میان مردم توزیع شود. یارانه نقدی مبلغی برابر با ۴۵ هزار و ۴۰۰ نفر به ازای هر نفر است.
حالا از پس هشت سال، یارانه‌های نقدی به زخمی چرکین برای اقتصاد ایران بدل شده‌اند اما به نظر می‌رسد با توجه به مؤثر نبودن پرداخت یارانه‌های پنهان یا اعطای این مابه‌التفاوت به وارد کننده و تولید کننده و عدم انتفاع مصرف کننده از آن، شیوه‌های جدید در دستور کار قرار گرفته است.
البته نوبخت تبصره‌ای را نیز در سخنان خود به کار گرفت و تاکید کرد دولت حاضر شده این مابه‌التفاوت را از واردکنندگان و تولیدکنندگان دریافت نکند، به شرط اینکه قیمت کالاها نیز افزایش نیابد. اقدامی که تاکنون صورت گرفته اما مانعی بر سر راه افزایش قیمت‌ها نبوده است.
چه کسانی یارانه می‌گیرند؟
پرداخت این مابه‌التفاوت به نظر می‌رسد مکانیزمی مجزا از پرداخت یارانه نقدی داشته باشد. دولتی و مجلس چند سالی است که در تکاپوی کاهش فهرست دور و دراز یارانه بگیران در ایران هستند و مفاد قانون بودجه نیز این پیش بینی را برای سال آینده در خود دارد اما با این حال مابه التفاوت نرخ ارز رسمی برای واردات کالاهای اساسی یعنی مبلغ ۴.۲۰۰ تومان به ارز تخصیصی برای واردات کالا یعنی ارز نیمایی که غالباً رقمی در کانال هشت هزار تومان است، قرار است در قالب دستورالعمل مشخصی به مردم تعلق گیرد تا موجبات تقویت قدرت خرید را فراهم کند.
برخی می‌گویند این بازگرداندن می‌تواند نه تنها در قالب نقدی که در قالب کالایی باشد. امسال نیز دولت با هدف حمایت از سبد معیشت سبد حمایتی ۲۰۰ هزار تومانی را به ۱۶ میلیون خانوار تا کنون اختصاص داده است. خبرهای رسیده از جلسات متعدد مسئولان در این خصوص دلالت بر آن دارد که وزنه بازگرداندن کالایی این اعتبار به مردم سنگین‌تر از شکل نقدی بازگرداندن آن است. هر چه هست سال آینده حمایت‌های متفاوتی در این قالب در راه است.