با وجود تلاش‌های صورت گرفته، بازنشستگی پیش از موعد افراد دارای معلولیت هنوز یکی از موارد مبهم و بحث‌برانگیز است. بسیاری از مسئولان و دستگاه‌های عمومی از وجود چنین قانونی اطلاع ندارند و هنوز شرکت‌ها، مؤسسات و مراکز خصوصی بی‌شماری هستند که از اجرای این قانون شانه خالی می‌کنند. حال آنکه «بازنشستگی پیش از موعد» حق طبیعی این طیف است.

با وجود تلاش‌های صورت گرفته، بازنشستگی پیش از موعد افراد دارای معلولیت هنوز یکی از موارد مبهم و بحث‌برانگیز است. بسیاری از مسئولان و دستگاه‌های عمومی از وجود چنین قانونی اطلاع ندارند و هنوز شرکت‌ها، مؤسسات و مراکز خصوصی بی‌شماری هستند که از اجرای این قانون شانه خالی می‌کنند. حال آنکه «بازنشستگی پیش از موعد» حق طبیعی این طیف است. چرا که محدودیت‌های جسمی افراد جانباز و معلول در طول زمان و با افزایش فعالیت آنها پیشرفت می‌کند و زمینه ابتلا به معلولیت‌های ثانویه همواره برای این افراد فراهم است.
 
معلولان با 20 سال سابقه بیمه بازنشسته می‌شوند
افراد جانباز و معلول دارای20 سال سابقه کار  با برخورداری از حداکثر 10 سال سنوات ارفاقی بازنشسته می‌شوند.
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین؛ تمام شهروندان جانباز و معلول مشروط بر داشتن 20 سال سابقه خدمت و یا سنوات بیمه و با استفاده از حداکثر 10 سال سنوات ارفاقی که توسط شورای امور اداری و استخدامی کشور و بر اساس شرایط افراد تشخیص داده می‌شود، می‌توانند بازنشسته شوند.
این در حالی است که به دلیل نبود اطلاعات کافی و عدم شفافیت در بسیاری از دستگاه‌ها طیف وسیعی از معلولان از شرایط بازنشستگی پیش از موعد اطلاعات کافی ندارند و هنوز شرط سنی50 سال برای مردان و 45 سال برای زنان را شروط لازم برای بازنشستگی پیش از موعد می‌دانند؛ در حالی که چنین نیست.
طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی در اردیبهشت سال 1385 تمامی جانبازان، معلولین حوادث ناشی از کار، بیماران ناشی از شرایط خاص کار، معلولین عادی، شاغلین مشاغل سخت و زیان آور و آزادگان بدون هیچ‌گونه شرط سنی و به شرط داشتن حداقل 20 سال سابقه خدمت قابل قبول و یا پرداخت حق بیمه، از لحاظ بازنشستگی و احراز شرایط مندرج در آیین‌نامه اجرایی «قانون اصلاح قانون نحوه بازنشستگی جانبازان و معلولین» می‌توانند بازنشسته شوند.
البته در آیین‌نامه سال 1385 که هیأت وزیران به تصویب رسانده بود در تبصره 7 حداقل شرط سنی 50 سال برای مردان معلول و 45 سال برای زنان معلول تصویب شده بود اما دو سال بعد با شکایت جمعی از افراد معلول به دیوان عدالت اداری، این تبصره حذف شد و سازمان تأمین اجتماعی نیز این مسأله را تأیید می‌کند.
 
بازنشستگی پیش از موعد معلولان شرط سنی ندارد
سازمان تأمین اجتماعی در سایت رسمی خود در خصوص بازنشستگی پیش از موعد افراد دارای معلولیت اعلام کرده معلولین حوادث ناشی از کار، معلولین عادی مشمول قانون تأمین اجتماعی شاغل در تمامی وزارتخانه‌ها، شرکت‌ها، مؤسسات دولتی، شهرداری‌ها، بانک‌ها و تمام سازمان‌هایی که شمول قانون به آنها مستلزم ذکر نام است، به شرط داشتن حداقل 20 سال سابقه خدمت قابل قبول از لحاظ بازنشستگی و یا بیمه پردازی بدون شرط سنی می‌توانند بازنشسته شوند.
این سایت همچنین از قول مدیرکل امور فنی مستمری‌های سازمان تأمین اجتماعی بیان داشته است: هزینه‌های ناشی از اجرای قانون طبق تبصره مذکور توسط دستگاه‌های محل اشتغال متقاضی، به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می‌شود.
همچنین در این مطلب آمده است: در مورد معلولیت‌های مربوط به حوادث ناشی از کار و بیماری‌های ناشی از شرایط خاص کار که منجر به 20 تا 40درصد نقص عضو، کاهش توانایی در انجام کار و یا ازکارافتادگی کامل شود حداقل 5 و حداکثر 8 سال به تناسب درجات فوق به سنوات خدمت مستخدم افزوده می‌شود.
سایت سازمان تأمین اجتماعی همچنین اظهار داشته است: سنوات ارفاقی برای معلولین عادی که به دلایل غیر ناشی از کار معلول شده‌اند در صورتی‌که بین 20 تا 40درصد نقص عضو یا کاهش توانایی و یا ازکارافتادگی کامل به همراه داشته باشد حداقل 3 و حداکثر6 سال خواهد بود.
 
قانون بازنشستگی معلولان نیازمند اصلاح است
اما معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور قانون بازنشستگی پیش از موعد معلولان را هنوز نیازمند اصلاح می‌داند.
حسین نحوی‌نژاد با بیان این مطلب که در قانون؛ نحوه بازنشستگی پیش از موعد جانبازان و معلولان پیش‌بینی شده و افراد معلول دارای۲۰ سال سابقه کار می‌توانند تا ۶ سال از خدمات ارفاقی استفاده کنند تصریح می‌کند: هنوز برخی از دستگاه‌ها این ۶ سال را به رسمیت نمی‌شناسند.
وی ادامه می‌دهد: تا قبل از قانون خدمات کشوری سن ۴۵ برای خانم‌ها و ۵۰ برای آقایان لحاظ شده بود که در قانون خدمات کشوری محدودیت سنی برداشته شد اما دستگاه‌ها همچنان این مسأله را رعایت نمی‌کنند و مجلس نیز معتقد است چون قانون وجود دارد، قانون باید اصلاح شود.
نحوی‌نژاد با توجه به اینکه سازمان بهزیستی در این خصوص فقط نقش واسطه‌ای دارد، اضافه می‌کند: کمیسیون پزشکیِ که تشخیص این مسأاله را به عهده دارد در وزارت بهداشت تشکیل می‌شود بنابراین درخواست بازنشستگی پیش از موعد در کمیسیون بهزیستی بررسی و به وزارت بهداشت احاله می‌شود.
این مسئول می‌گوید: با وجود تصویب مجلس و رمسمیت داشتن قانون مذکور، هنوز شاهد اجرای کامل و صحیح آن نیستیم در حالی‌که برخورداری از سنوات ارفاقی و بازنشستگی زودهنگام حق طبیعی افراد دارای معلولیت است.
رقیه بابائی - خبرنگار حوزه معلولان