از بهارِ امسال، به دنبالِ نوسانهای گسترده‌ی نرخِ ارز و تلاطمهای اقتصادی در کشور، بازارِ کار دگرگونیهای پرشتاب و مهمی، به ویژه در ترکیبِ جنسیتی، را پشتِ سر گذاشته است که تحلیل و بررسیِ آنها می‌تواند داده‌هایی ارزشمند در دسترسِ خوانندگانِ «مردم‌سالاری آنلاین» بگذارد و به گره‌گشاییِ برخی ابهامها و پرسشها بینجامد.
پیرو این موضوع، چندی پیش، معاونتِ پژوهشهای اقتصادیِ مرکزِ پژوهشهای مجلس به «تحلیلِ شاخصهای بازارِ کار در فصلِ بهارِ ۱۳۹۷» پرداخت و به‌روزترین تحلیلها و اطلاعاتِ بازارِ کار را منتشر کرد که به دنباله، در این گزارش، آنها را بررسی می‌کنیم.
کاهشِ ورود زنان به بازارِ کار
برپایه‌ی آمارِ مرکزِ آمارِ ایران، شمارِ زنانِ در سنِ کار افزایش یافته است، ولی با همه‌ی این، در ورودِ این زنان به بازارِ کار کاهشی چشمگیر می‌بینیم.
به گزارشِ «مردم‌سالاری آنلاین»، در بهارِ ۹۷ نسبت به بهارِ ۹۶، ۷۱۱ هزار تن به جمعیتِ فعال کشور افزوده شده که از این شمار، تنها ۱۹۰ هزار تنِ آنان را زنان تشکیل می‌داده‌اند.
این آمار را وقتی با آمارهای گذشته بسنجیم، تفاوتی چشمگیر می‌بینیم. مثلا می‌دانیم که در سالهای ۹۳ تا ۹۶، سالانه، یک میلیون تن به جمعیتِ فعالِ کشور افزوده می‌شده که در این میان، سهمِ مردان و زنان کمابیش برابر بوده است. این آمارها نشانگرِ دگرگونی‌ای جنسیتی در بازارِ کارِ کشور است و بایسته است که چرایی‌اش ازسوی کارشناسان به دقت بررسی شود.
پایین‌آمدنِ مشارکتِ زنان
نرخِ مشارکت در بهارِ ۹۷، ۴۱ درصد بوده که در این میان نرخِ مشارکتِ مردان ۶۶ درصد و زنان ۱۷ درصد بوده است. این آمار خود به روشنی گویای آن است که نرخِ مشارکتِ زنان در کشور پایین‌تر از میانگینهای جهانی است.
غیرِ فعال شدنِ زنانِ در سنِ کار
آمارها نشانگر آن است که در سالهای ۹۳ تا ۹۶ شاهدِ افزایشِ نرخِ مشارکت، کاهشِ جمعیتِ غیرِ فعال و افزایشِ جمیعتِ شاغل در کشور بوده‌ایم که با فرارسیدنِ بهارِ ۹۷ این دگرگونیها دچارِ ایستایی و حتی کاهش شده‌اند. در این میان، سهمِ زنان باز توجه‌برانگیز است، چراکه در بهارِ ۹۷ نسبت به بهارِ ۹۶، ۲۹۹ هزار تن به جمعیت زنانِ غیرِ فعال افزوده شده، حال آنکه از جمعیتِ مردانِ غیرِ فعال ۱۳۰ هزار تن کاسته شده است. به دیگر سخن، بیشترِ زنانِ در سن کار به جمعیتِ غیرِ فعالِ کشور پیوسته‌اند.
کاهشِ روندِ اشتغال زنان
در بهارِ امسال، ۷۵۰ هزار تن به شمارِ شاغلانِ کشور افزوده شده که در این میان سهمِ مردان ۵۱۰ هزار تن و زنان تنها ۲۴۰ هزار تن بوده است؛ حال آنکه در سه سالِ گذشته که به طورِ میانگین، سالانه، ۷۳۰ هزار تن به جمعیتِ شاغلِ کشور افزوده شده سهمِ زنان و مردان کمابیش برابر بوده است.
این آمار، خود، گویای آن است که اشتغالِ زنان روندی کاهشی و اشتغالِ مردان روندی افزایشی داشته است.
آمارهای دیگر،
پیشی‌گرفتنِ اشتغال‌زایی در بخشِ خدمات
از ۷۵۰ هزار اشتغال‌زاییِ رخ‌داده در بهارِ ۹۷ نسبت به بهارِ ۹۶، نزدیک به ۱۳۰ هزار تن در بخشِ کشاورزی، ۱۷۰ هزار تن در بخشِ صنعت و ۴۵۰ هزار تن در بخشِ خدمات به کار مشغول شده‌اند که نشانگرِ افزایشِ یافتن ظرفیتِ بخشِ خدمات نسبت به کشاورزی و صنعت است.
افزایشِ نرخِ بیکاری
در فصلِ بهارِ سالهای ۹۳ تا ۹۶، نرخِ بیکاری ۱۱/۹ درصد بوده که این نرخ در بهارِ ۹۷ به ۱۲/۱ درصد افزایش یافته است.
گفتنی است که در این میان نرخِ بیکاریِ شهری در بهار ۹۷ نسبت به بهارِ ۹۶ کاهش یافته، حال آنکه نرخِ بیکاریِ روستایی با افزایش روبرو بوده است.
شرایطِ استانها
استانهای تهران، هرمزگان، چهارمحالِ بختیاری، آذربایجانِ غربی، یزد، لرستان، سیستان و بلوچستان در نرخِ بیکاری افزایشی چشمگیر داشته‌اند. دربرابر، استانهای اردبیل، اصفهان، خراسانِ جنوبی، گلستان و البرز با بیشترین کاهش در نرخِ بیکاری مواجه بوده‌اند.
به گزارشِ «مردم‌سالاری آنلاین»، استانهای گیلان با ۴۷ درصد و خراسانِ شمالی و اردبیل با ۴۶ درصد دارای بیشترین نرخِ مشارکت در میان استانهای کشور هستند.
در پایان باید گفت که نگاهی بدین آمار و ارقام نشان از حذفِ گام‌به‌گام زنان از بازارِ کارِ ایران دارد که می‌تواند تبعاتِ جبران‌ناپذیری برای آینده‌ی کشور داشته باشد. این آمارها باید زنگِ خطر را برای مسئولان به صدا درآورد تا چاره‌ای برای کاهشِ ورود زنان به بازارِ کار، پایین‌آمدنِ مشارکتِ زنان، غیرِ فعال شدنِ زنانِ در سنِ کار و کاهشِ روندِ اشتغال زنان بیندیشند.
