مدیرعاملِ شرکتِ آبفای خوزستان: در کلِ استانِ خوزستان ۴۵۰ میلیون مترِ مکعب فاضلاب واردِ منابعِ آبی می‌شود که ۳۱۰ میلیون مترِ مکعب از آن واردِ رودخانه‌ی کارون می‌شود.

چندی پیش، مدیرعاملِ شرکتِ آبفای خوزستان، صادق حقیقی‌پور، در نشستِ تشریحِ اقداماتِ دولت در حوزه‌ی آب و فاضلابِ این استان، از تبدیلِ ۸۰ درصدِ آبِ آشامیدنی به فاضلاب و از نابودیِ زیست‌بوم خوزستان به علتِ ورودِ پسابها خبر داد و گفت: «در کلِ استانِ خوزستان ۴۵۰ میلیون مترِ مکعب فاضلاب واردِ منابعِ آبی می‌شود که ۳۱۰ میلیون مترِ مکعب از آن واردِ رودخانه‌ی کارون می‌شود.»
به گزارشِ «مردم‌سالاری آنلاین»، برای آنکه ژرفای این فاجعه را درک کنیم، باید بدانیم که این حجمِ پسابِ سالانه برابرِ مکآبی در «مردم‌سالاری آنلاین»عبی به ابعادِ ۴۵۰ هزار کیلومتر در ۴۵۰ هزار کیلومتر در ۴۵۰ هزار کیلومتر است، و نیز پنج رودخانه‌ی بزرگِ ایران که ۳۳ درصد آبهای کشور را دربرمی‌گیرند از استانِ خوزستان می‌گذرند.
 
آلودگیِ منابع آبی و پیامدهایش
آب با خود آبادانی می‌آورد و هر جا که آبی باشد زندگانی نیز خواهد بود، ولی امروزه این سرچشمه‌ی زیست در ایران‌زمین بیش از همیشه در آستانه‌ی نابودی است. کمبود آب و آلودگیِ منابعِ آبی که ایران چند سالی است با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، حیاتِ کشاورزی و صنعتی و شکوفایی اقتصادی و اجتماعیِ نسل کنونی و نسلهای آینده را با مخاطره‌ی جدی روبه‌رو کرده است.
تخلیه‌ی فاضلابهای شهری و خانگی در رودخانه‌ها به کاهشِ اکسیژنِ محلول در آب، کوچ یا مرگ‌ومیرِ موجودات و پیدایشِ موادی با بوهایی زننده به علتِ اکسیداسیون غیرِ هوازی می‌انجامد. در اثر تخلیه‌ی فاضلاب مقداری زیاد موادِ مغذی مانندِ ترکیباتِ اَزتی و فسفاتی به آب افزوده می‌شوند که قابلیت شرب آبها را به علتِ بالا بودن غلظت نیترات از بین می‌برند. مهم‌ترین و خطرناک‌ترین اثرِ آلودگیِ ناشی از تخلیه‌ی فاضلابها ورودِ عواملِ بیماری‌زا به رودخانه‌ها است که به شدت آبهای سطحی و زیرمینی را آلوده می‌سازند.
تخلیه‌ی پسابهای صنعتی در رودخانه‌ها نیز یا اسیدیته‌ی آب را افزایش می‌دهند یا باعث قلیایی شدن آب می‌گردند، همچنین، غلظتِ موادِ محلول و موادِ معلق و رنگیِ آبها را افزایش می‌دهند و چربی و روغن و نیز رادیواکتیو و فلزات سنگین که بیشتر هم سمی‌اند وارد آب می‌کنند و در نهایت به تولیدِ گازهای سمی و بدبو می‌انجامند. همان چیزی که در کارون و دیگر رودخانه‌های ایران شاهد آنیم. ورودِ سیانور و املاحِ فلزات سنگین مانند مس، کروم، روی و ... به آب منابعِ‌ آبی با توجه به خاصیتِ مسمومیت‌کنندگیِ این ترکیبات در آبزیان و انسان منجر به مرگ و میر جانداران می‌گردد و سبب می‌شود که غلظتِ این فلزات سمی در بدنِ آبزیان به شدت بالا رفته و نهایتا از طریقِ استفاده‌ی انسان از آنها این مواد سمی وارد بدنِ انسان نیز شود که مرگ‌ومیرهای ناشی از این مسمومیتها به دفعات رخ داده است.
آلودگیهای ناشی از پسابهای کشاورزی نیز بیشتر به علتِ استفاده از حشره‌کشها و کودهای شیمیایی است. حشره‌کشها در گروههای کلردار و فسفردار طبقه‌بندی می‌شوند که از میانِ آنها انواعِ فسفردار مسمومیتهای شدیدتری در بدن انسان و آبزیان ایجاد می‌کنند. قارچ‌کشهای غیرِ آلی هم حاویِ فلزهای سنگین همچون مس، جیوه و آرسنیک هستند که دارای ویژگیِ مسموم‌کنندگی بوده و می‌توانند مدت زیادی نیز مقاوت کنند و در طبیعت برجای بمانند.
با همه‌ی این خطرات، در طی سالهای گذشته، گسترشِ بی‌برنامه‌ی برخی صنایع و معادن در نزدیکیِ رودخانه‌ها و ریختن پسابهای این صنایع و همچنین پسابهای بیمارستانی و کارگاههای کوچک‌تر به رودخانه‌های مجاور و منابعِ‌ آبی و نیز بهره‌برداریِ غیرِ اصولی مانندِ برداشتِ شن و ماسه از بسترِ رودخانه‌ها و تخلیه‌ی نخاله‌های ساختمانی و نیز ریختنِ زباله‌ها به داخلِ رودخانه‌ها، رودخانه‌ها و منابعِ آبی کشور را به شدت آلوده کرده است که نتیجه‌ی آن مرگ‌ومیر یا آلوده شدن آبزیان، شور شدن خاک در اثر آبیاری با این آبهای آلوده، کم شدن حاصلخیزی و توانِ خاکهای زراعی و در نهایت کمبود محصولات کشاورزی و گسترشِ بیماریها بوده که همه‌ اینها روی‌هم‌رفته، نه تنها سلامتِ زیست‌بوم را به خطر انداخته که جامعه‌ی ایرانی را در آستانه‌ی فاجعه قرار داده است.
 
چه باید کرد؟
در این میان، نقشِ برنامه‌ریزی و لزوم کنترل فاضلابهای بهداشتی و پسابهای صنعتی و پالایش مناسبِ آنها برای پیشگیری از آلودگیِ منابعِ آبی بر هیچ کس پوشیده نیست. نخستین گام در چنین برنامه‌ریزیهایی، شناختِ منابعِ آلاینده و ویژگیهای کمی و کیفی آنها و اثراتشان بر منبعِ پذیرنده است. در کنارِ اینها، بررسیِ قدرت خودپالایی و تصفیه‌ی زیستیِ رودخانه‌ها است که با وجود واردشدن فاضلاب به آنها نباید ویژگیهای شیمیایی، فیزیکی و زیست‌شناختی آنها دگرگون شود تا آنجا که به نابودیِ زیست‌بومِ پیرامونی‌شان بینجامد. همه‌ی اینها اما نیازمندِ برنامه‌ریزیهای دانشی و مدیرانی دلسوز و کاردان است که اگر در طی این سالها بر مسندِ کار می‌بودند منابعِ آبی ایران امروزه در آستانه‌ی نابودی و کارون غرق در ۳۱۰ میلیون مترِ مکعب فاضلاب نبود.