مردم سالاری آنلاين - کابوس تورم مدیریت خواهد شد؟

افزایش نرخ دلار که حتی پیش از سیاست جدید ارزی دولت، تا 6 هزار تومان هم بالا رفت، این نگرانی را به وجود آورد که به موج جدیدی از تورم در کشور دامن بزند. وضعیت تورم در ایران چگونه است و آیا دولت در کنترل نرخ تورم همچنان موفق عمل خواهد کرد؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، آخرین اطلاعات منتشرشده توسط مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که نرخ تورم در فروردین ماه 1397، 8.1 درصد بوده است. این بدان معناست که علی‌رغم التهابات بازار ارز، نرخ تورم همچنان در ایران تک‌رقمی باقی مانده و در مجموع نوسانات ارزی نتوانسته است به کابوس تورم در ایران دامن بزند.
البته نرخ تورم برای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» که جایگاه قابل توجهی در سبدمصرفی اقشار کم‌درآمد دارد در 12 ماه منتهی به فروردین 97، 11.2 درصد بوده است. نرخ تورم 12 ماهه کالاهای غیرخوراکی و خدمات نیز 6.9 درصد بوده که با توجه به استانداردهای اقتصاد ایران عدد بالایی محسوب نمی‌شود.
شاخص تورم 12 ماهه در اسفند 96، 8.2 درصد بوده که در فروردین 97 به 8.1 درصد رسیده است. این بدان معناست که التهابات ارزی نتوانسته به التهابات در بازار کالاها و خدمات منجر شود و اولین نشانه‌های خطر از سر اقتصاد ایران رفع شده است.

افزایش قیمت ارز و کابوس تورم
قیمت ارز در ایران از نیمه دوم سال 96 رو به افزایش گذاشت و تا بهمن ماه حتی تا حدود 5 هزار تومان هم بالا رفت. بعد از این بود که دولت مداخله خود در بازار ارز را گسترش داد و قیمت‌ دلار موقتاً تا حدود 4 هزار و 600 تومان پایین آمد.
اما دیری نپایید که در نوروز 97 قیمت‌ها دوباره بالا رفتند و در 20 فرودین حتی قیمت دلار به 6 هزار تومان هم رسید. این التهاب بزرگ در بازار ارز باعث شد تا دولت سیاست تک‌نرخی کردن ارز در قیمت 4 هزار و 200 تومان برای هر دلار آمریکا را در دستور کار قرار دهد. علاوه بر این، خرید و فروش فیزیکی دلار در صرافی‌ها نیز تا اطلاع ثانوی غیرقانونی اعلام شد تا مبادلات ارزی از صرافی‌ها به بانک‌ها منتقل شود.
خوشبختانه التهابات ارزی تاکنون به افزایش عمومی قیمت کالاها منجر نشده است. هر دوره‌ای از تورم بالا در اقتصاد ایران، معمولاً مقدمه ورود به دوران جدیدی از رکود است و اگر این اتفاق به واسطه افزایش قیمت ارز روی می‌داد، تمام دستاوردهای اقتصاد ایران در سالیان گذشته از دست می‌رفت.
البته باید درنظر داشت که هنوز خطر کابوس تورم به تمامی رفع نشده و مهم‌تر از همه، ریسک‌های سیاسی نظیر اقدامات ضدایرانی ترامپ و تهدید برجام توسط وی، همچنان ممکن است به عنوان یک عامل پیش‌بینی‌ناپذیر ثبات اقتصادی در ایران را تهدید کند.

مهار تورم مهم‌ترین دستاورد اقتصادی دولت
نرخ تورم یکی از نگرانی‌های اصلی مردم در اقتصاد ایران بوده است. در ابتدای دهه‌ 90 در دولت محمود احمدی‌نژاد، اعمال تحریم‌های شدید و افزایش افسارگسیخته نرخ تورم باعث شد تا قدرت خرید مردم به شدت کاهش یابد. نرخ تورم در سال 91 به 29.5 درصد و در سال 92 به 32.8 درصد رسید.
اهمیت تورم در ابتدای دهه 90 به حدی بود که همه نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سال 92 مجبور بودند در مورد این موضوع به کرات صحبت کنند. طنزها آن روزها این بود که نامزدی که از کمترین شانس برای پیروزی در انتخابات برخوردار بود، یعنی سیدمحمد غرضی، شعار «دولت ضدتورم» را به عنوان شعار اصلی خود انتخاب کرده بود.
مهم‌ترین دستاورد اقتصادی دولت روحانی، مهار تورم بود که زمینه‌ساز ثبات در اقتصاد ایران شد. دولت در زمینه ایجاد رونق اقتصادی نیز گام‌هایی برداشت، اما تلاش‌های دولت در آن زمینه به اندازه مهار تورم، موفقیت‌آمیز نبود. دولت روحانی توانست تورم افسارگسیخته اولی دهه 90 را مهار کند و نرخ تورم را برای مدت دو سال در نرخ‌های تک‌رقمی نگه دارد.
نرخ تورم در سال 1395 به 6.9 درصد و در سال 1396 به 8.2 درصد رسید. علاوه بر این، التهابات اخیر بازار ارز نیز برخلاف موارد پیشین، سریعاً به تورم افسارگسیخته در اقتصاد ایران ترجمه نشد. تبدیل نشدن التهابات ارزی به افزایش شدید تورم، یک تجربه خوب بود که در صورت تکرار شدن آن در ماه‌های آتی، تمام نقشه‌های ضدایرانی دولت ترامپ را نقش برآب خواهد کرد. هدف دولت ترامپ این است که از طریق تهدید توافق هسته‌ای، به موجی از التهابات در اقتصاد ایران دامن بزند. بزرگ‌ترین مشخصه چنین التهاباتی، تورم افسارگسیخته است که تاکنون اقتصاد ایران به خوبی از پس مدیریت آن برآمده است. باید گفت که چند ماه آتی برای اقتصاد ایران ماه‌های سرنوشت‌سازی است و به نوعی چشم‌انداز اقتصاد یاران را شکل می‌دهد. تکرار تجربه مثبت ماه‌های گذشته و دهن‌کجی اقتصاد ایران به ترامپ، می‌تواند سایه تهدیدها را بزداید. در واقع، تسلیم شدن در مقابل نگرانی‌های تورمی، تبعات فاجعه‌باری برای اقتصاد ایران خواهد داشت که امیدوارم همچون ماه‌های گذشته، به وقوع نپیوندد.