همه شواهد و قرائن نشان می‌دهد که رئیس‌جمهوری آمریکا معاهده چندجانبه برجام را تمدید نخوهد کرد اما هنوز هیچ اتفاقی قطعی نشده است. اتفاق قابل پیش بینی در آمریکا این است که جمهوری خواهان در انتخابات ششم نوامبر کنگره و سنا شکست سختی را از دموکرات‌ها متحمل خواهند شد و ده‌ها بهانه برای استیضاح «دونالدترامپ» به کارگرفته شود.

همه شواهد و قرائن نشان می‌دهد که رئیس‌جمهوری آمریکا معاهده چندجانبه برجام را تمدید نخوهد کرد اما هنوز هیچ اتفاقی قطعی نشده است. اتفاق قابل پیش بینی در آمریکا این است که جمهوری خواهان در انتخابات ششم نوامبر کنگره و سنا شکست سختی را از دموکرات‌ها متحمل خواهند شد و ده‌ها بهانه برای استیضاح «دونالدترامپ» به کارگرفته شود. در این شرایط لغو برجام یا برخورد با ایران دم دستی ترین دستاویز برای نجات رئیس‌جمهوری آمریکا است. به گزارش مردم سالاری آنلاین، براساس همین دیدگاه، «جان بولتون» گفته است که واشنگتن از معاهده برجام خارج خواهد شد.
به نوشته نشریه «نیویورکر» یک منبع آگاه گفته است که بولتون هفته گذشته در تماس تلفنی با او، به فرانسه و آلمان هشدار داده که انتظار نداشته باشید با یک سفر به واشنگتن بتوانید رئیس‌جمهور ترامپ را از لغو توافق ایران منصرف کنید. بر این اساس، بولتون هشدار داد: «احتمال آن بسیار زیاد است که رئیس‌جمهور از توافق ایران خارج شود...اگر به من بود،‌ 3 ماه قبل از آن خارج می‌شدم.»
در این میان روزنامه‌های «لوموند» فرانسه،«گاردین» بریتانیا،« اشپیگل» آلمان و«نیویورک‌تایمز» آمریکا  علاوه بر انتشار نامه 500 تن از نمایندگان پارلمان‌های آلمان، فرانسه و انگلیس به اعضای کنگره آمریکا درباره لزوم حفظ برجام عنوان کرد که اروپا تلاش می‌کند تا از تمام نفوذ خود برای تأکید بر حیاتی بودن برجام در جهت متقاعد ساختن ترامپ استفاده کند.
در نامه نمایندگان یادشده از اعضای کنگره آمریکا خواسته ‌شده تا دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا را متقاعد سازند که توافق هسته‌ای ایران را لغو نکند. این پویش از سوی «ریچارد بیکن» رئیس گروه پارلمانی دوستی انگلیس و ایران، «امید نوری پور» نماینده حزب سبز آلمان و «دلفین اوو» نماینده حزب ان مارش فرانسه سازمان‌دهی شده است.

تحریم غیربرجامی برای حفظ برجام
گویا کشورهای اروپایی برای نرم کردن موضع سرسختانه ترامپ و به دست آوردن دل اسرائیلی‌ها به دنبال تحریم‌های غیربرجامی علیه صنایع موشکی ایران هستند. بریتانیا ، آلمان و فرانسه تاکنون مواضع تندی را ایفا کرده اند. بنا به نوشته گاردین دیپلمات‌های بریتانیایی و فرانسوی تقریباً به‌طور روزانه با یکدیگر در تماس هستند تا پیش از دیدار هفته آینده «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهوری فرانسه و «دونالد ترامپ» در کاخ سفید به فرمولی در این رابطه دست پیدا کنند. آن‌ها به دنبال راهکاری هستند که روال بازرسی‌های توافق شده در چارچوب برجام را به مناطق نظامی، آزمایشگاهی و دانشگاه‌ها تعمیم دهند.
نکته حائز اهمیت اینجاست که اتحادیه اروپایی به دلیل مقاومت جانانه ایتالیایی‌ها تاکنون به نتیجه ای برای تحریم‌های جدید دست نیافته اند. بنا به گفته «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی حفظ برجام را برای بروکسل حیاتی می‌داند اما در مقابل اعمال فشارهای موجود هم نتوانسته اقدام موثری انجام دهد.
ورای تمام کش مکش‌ها، خبرگزاری آسوشیتدپرس مدعی شده است که آمریکا و اروپا درباره مسئله موشکی و بازرسی‌ها از ایران در آستانه توافق هستند و تنها مسئله باقی مانده «بندهای غروب آفتاب» است.

نهمین گزارش وزارت خارجه از برجام
دستگاه دیپلماسی ضمن اعلام رسمی اجرای تمام تعهدات ایران بنابر معاهده برجام ، نهمین گزارش سه ماهه وزارت امورخارجه را به مجلس شورای اسلامی ارسال کرده است. بنا به گفته «بهرام قاسمی» ، بدعهدی‌های دولت آمریکا در قبال برجام و تشدید تلاش‌های این کشور برای تضعیف ارکان این توافق طی سه ماه اخیر، از جمله ادعای عدم پایبندی ایران به برجام (در مغایرت با ۱۰ گزارش رسمی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تائید پایبندی کامل ایران به تعهدات برجامی خود) و تعیین ضرب‌الاجل برای ۳ کشور اروپایی به منظور تغییر مفاد برجام، تشریح شده و پیامدهای اقدامات مخرب دولت آمریکا بر تشدید فضای تردید و اثرگذاریِ منفی آن بر بهره‌مندی کامل کشورمان از منافع برجام تبیین گردیده است.
سخنگوی وزارت امورخارجه در تشریح این گزارش تاکید کرده است که اقدامات وزارت امور خارجه به منظور مقابله با اقدامات ضد برجامی آمریکا و پیگیری مطالباتِ بر حق جمهوری اسلامی ایران با استفاده از کلیه ظرفیت‌های موجود، از جمله کمیسیون مشترک، کارگروه رفع تحریم‌ها و ظرفیت‌های دیپلماتیک و مذاکرات دوجانبه، مورد تاکید و تشریح شده است.

پیام قاطع ظریف در آمریکا
«محمد جواد ظریف» که برای شرکت در «اجلاس بین المللی صلح پایدار سازمان ملل متحد» به نیویورک سفرکرده است، در پاسخ به پرسشی در خصوص خروج احتمالی آمریکا از برجام اظهار داشت: «جمهوری اسلامی ایران حتما براساس منافع خود عمل می‌کند و در برجام و بیرون برجام انتخاب‌های گسترده ای برای اقدام دارد.»
وزیر امور خارجه ایران اضافه کرده است: «حتما اقدامی که جمهوری اسلامی خواهد کرد و واکنشی که جامعه بین المللی به حرکت آمریکا خواهد داشت، برای آمریکایی‌ها بسیار ناخوشایند خواهد بود.»
طبق برنامه اعلام شده ، وزیرامورخارجه ایران برنامه‌های مفصلی برای چانه زنی و لابی با اهرم‌های فشار داخلی آمریکا که عمدتا مدافع حفظ برجام هستند ، تدارک دیده است.
به موازات ظریف، «عباس عراقچی» مذاکره کننده ارشدبرجام و معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان که به دعوت «وگر استرومن» همتای نروژی به اسلو رفته است ؛ نسبت به لغو برجام هشدار داد. عراقچی نیز در این دیدار با اشاره به اهمیت برجام در رهگذر توسعه و گسترش همکاری‌ها و مبادلات دوجانبه، اظهار داشت:«سرنوشت برجام که دستاورد بزرگ دیپلماسی در عرصه بین‌المللی است، در نتیجه کارشکنی‌ها و چالش‌هایی که دولت ترامپ ایجاد کرده است، در معرض خطر قرار دارد. برجام قبل از هر چیز یک توافق امنیتی در حوزه عدم اشاعه است و هرگونه برخورد با آن منجر به تضعیف نظام عدم اشاعه شده و همه ما را در برابر انتخاب بین امنیت و عدم امنیت قرار خواهد داد.»
عراقچی ضمن تاکید بر گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره صداقت ایران، گفت:«این یک برداشت کاملا غلط و یک اشتباه بزرگ است چنانچه کسی تصور کند ایران در هر شرایطی به برجام متعهد باقی خواهد ماند. بعلاوه هرگونه تلاش در راستای مرتبط ساختن برجام با دیگر موضوعات ناشی از رویکردهای غلط است و وضعیت منطقه را بسیار پیچیده تر خواهد کرد. برجام یک تجربه بزرگ تاریخی است و موفقت آن مستلزم تلاش و حمایت مشترک و همگانی است.»

بهانه‌های بنی اسرائیلی
دونالد ترامپ که همانند «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل خواهان لغو برجام شده بود با گذشت 15 ماه از حضور در کاخ سفید حالا در مرحله طلاق از معاهده برجام قرار گرفته است. رئیس‌جمهوری آمریکا،چهار شرط را برای ادامه همراهی آمریکا با برجام تعیین کرده که عبارتند از: «دسترسی فوری» بازرسان بین‌المللی به تمامی مکان‌ها و تاسیسات ایران، دائمی شدن محدودیت‌ها برای برنامه هسته‌ای ایران، تضمین به عدم نزدیک شدن به سلاح هسته‌ای، و محدودیت برنامه موشک‌های دوربرد ایران را دنبال می‌کند.
در همین حال، «سوزان مالونی» پژوهشگر ارشد اندیشکده بروکینگز، طی یادداشتی در وبگاه همین اندیشکده، با اشاره به حمله اخیر ترامپ به سوریه نوشت: «بیزاری از ریسک در این ماموریت و استقبال از همکاری با اروپا، این چشم‌انداز را تقویت می‌کند که فرمول مشابهی ممکن است ترامپ را به عقب نشینی از تهدیداتش به دور ریختن توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها، متقاعد کند.»
منهای تمام حدسیات ایران از اسفندماه خود را آماده مقابله با جدایی آمریکا از برجام کرده است. تبدیل معاملات ارزی ایران از دلار به یورو و ارزهای دیگر نظیر لیر و روبل نشان می‌دهد که تهران باتوجه به چندین سال سابقه تحریم‌های خصمانه پیش از برجام حالا نقشه‌هایی جدی برای بر اثر کردن اقدام ترامپ تدارک دیده است. ترامپ در ماجرای حملات محدود به سوریه و دعوت از پوتین به کاخ سفید هم نشان داده است که بیش از هر موضوعی دنبال معامله است. دور از ذهن نمی‌توان داشت که مسئله برجام در سفر احتمالی رئیس‌جمهوری روسیه به آمریکا مطرح شود. عربستان و اسرائیل به شکل باورنکردنی علیه برجام متحد شده‌اند، در شرایط پیش رو اختلاف و منازعه درباره اقدام ترامپ تنها نقشه جنگ طلبان را تسهیل خواهد کرد.
گزارش : علی ودایع