این روزها همه از فیلتر شدن شدن تلگرام صحبت می‌کنند. موضوعی که دیگر بیش از یک شایعه است. حتی رئیس جمهور هم پیش از ترک تهران و سفر به ترکیه، در دیدار نوروزی با وزرا و استانداران و مقامات دولتی به فیلتر شدن تلگرام واکنش نشان داد و بر جایگزین شدن راه‌های دیگری به جز «فیلتر» تاکید کرد.

این روزها همه از  فیلتر شدن شدن تلگرام صحبت می‌کنند. موضوعی که دیگر بیش از یک شایعه است.  حتی رئیس جمهور هم پیش از ترک تهران و سفر به ترکیه، در دیدار نوروزی با وزرا و استانداران و مقامات دولتی  به  فیلتر شدن   تلگرام واکنش نشان داد و بر جایگزین شدن راه‌های دیگری به جز «فیلتر» تاکید کرد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، اظهارات رئیس دولت حالا نشان می‌دهد که  خبرهای فیلترینگ این پیام رسان مجازی در روزهای آینده بهاری، رنگ و بوی واقعیت خواهد گرفت و گویا باید منتظر ماند تا در بهار طبیعت این پیام رسان خارجی، روزهای پایانی‌اش بدون فیلتر را سپری کند.
موضوع فیلتر تلگرام فقط به این روزها بر نمی‌گردد. در دولت یازدهم هم خبرهایی از برخی فشارها برای فیلترینگ این پیام رسان خارجی مخابره می‌شد اما روحانی و تیم اش،  تمام قد در برابر فشارها و ضرب الاجل‌ها ایستادند تا دولت دوم اشان اتفاقا به مدد قدرت همین  فضای مجازی شکل بگیرد.
اما داستان این روزهای فیلترینگ تلگرام از جنس دیگری است. گویا تصمیم برای محدود شدن،این بار محکم تر و جدی تر از گذشته است.
تلگرام پیش از این، البته یک بار به صورت کوتاه مدت، فیلتر شدن را در ایران تجربه کرده است. دی ماه 96  بود که پس از ناآرامی‌هایی که در سطح کشور در خصوص اعتراض به مسائل اقتصادی پدید آمد، دو شبکه اجتماعی «تلگرام» و «اینستاگرام» برای چند هفته فیلتر شدند،  اما در نهایت آنطور که اعلام شد  با دستور مستقیم حسن روحانی، فیلتر ابتدا از شبکه اجتماعی «اینستاگرام» و بعد از آن، از «تلگرام» برداشته شد.
حال، البته در کنار طرح موضوع فیلترینگ، «تقویت پیام رسان‌ها‌ی داخلی» هم به عنوان آلترناتیو مطرح است. پیام رسانی مثل سروش، که چندان شهرتی میان عموم کاربران ایرانی تلگرام ندارد.
هرچند این «ناشناسی»،  تنها مشکل «سروش» نیست. انتشار اخباری در خصوص هک شدن یا ایراد امنیتی این پیام رسان داخلی هم،  سبب شد تا نگرانی‌ها‌ نسبت به این ابزار جدید ارتباطی بیشتر شود.
موضوع به آنجا بر می‌گردد که در روزهای اخیر یکی از کاربران فضای مجازی مشکلی را درباره پیام‌رسان سروش گزارش کرده بود که براساس آن کابران می‌توانستند به شماره موبایل ادمین کانال‌ها دسترسی پیدا کنند.
این نگرانی‌ها‌ سبب شد تا مدیر پیام‌رسان سروش  سریع وارد عمل شود و از  رفع این ایراد خبر دهد.  سید میثم سیدصالحی، مدیر پیام‌رسان سروش در توییتر خود درباره ایراد گزارش شده از پیام‌رسان سروش نوشت: «نمایش شماره ادمین کانال، به معنای هک شدن نیست؛ اما در فرهنگ کاربران عزیز ایرانی، یک ‎ایراد مهم است که بابت آن از همه ‎پوزش می‌طلبیم.»
با تمام این تفاسیر، بسیاری از کارشناسان معتقدند با توجه به اثرات مثبت تلگرام نسبت به خطراتش، تقویت پیام‌رسان‌های داخلی در کنار پیام رسان‌های خارجی، بهترین راه حل به جای استفاده از ابزار فیلتر است.
 
برگزاری جلسه ویژه درباره تلگرام با آقای وزیر
روزهای پایانی تلگرام بدون فیلتر، با جلسات متعددی برای این پیام رسان همراه است. در کنار جلسات شورای عالی فضای مجازی، مجلسی‌ها‌ هم در حال بررسی زوایای مختلف این موضوع هستند. بر این اساس اولین جلسه  مجلسی‌ها‌ در سال جدید برای تلگرام، هفته آینده با حضور  وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار می‌شود. جلسه ویژه‌ای که با حضور اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و اقتصادی به صورت مشترک برگزار خواهد شد تا به  بررسی وضعیت تلگرام  بپردازند.
در این خصوص سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دوشنبه ۲۰ فروردین ساعت ۱۰ تا ۱۲ نشست مشترکی را با کمیسیون اقتصادی با عنوان بررسی تهدیدهای اقتصادی شبکه تلگرام و ضرورت تامین امنیت اطلاعات شخصی افراد در شبکه‌های پیام‌رسان داخلی برگزار می‌کند.
به گفته وی، این جلسه با حضور محمدجواد آذری جهرمی؛ وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و فیروزآبادی؛ دبیر مرکز عالی فضای مجازی برگزار خواهد شد و در آن سیاست‌ها و راهبردهای برخورد با تلگرام و تهدیدها و فرصت‌های این شبکه مجازی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
نقوی حسینی تاکید کرد که شرایط رهایی تلگرام مورد تایید هیچ کسی نیست، البته مسدود کردن فضای مجازی مورد تایید نیست، هدف آن است که تلگرام به نحوی مدیریت شود که بتوان از فرصت‌های آن استفاده شده و جلوی تهدیدها گرفته شود.
 
در صورت فیلتر تلگرام،  روحانی باید پاسخگو باشد
در این میان واکنش‌ها‌ به فیلترینگ تلگرام همچنان ادامه دارد. محمودصادقی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، در گفت‎وگو با رویداد۲۴، با اشاره به مباحث اخیر پیرامون فیلترینگ تلگرام و نقش رئیس‌جمهور در این موضوع، گفت: آقای روحانی در سخنانی که  در دیدار نوروزی با برخی از وزرا، استانداران و مسئولین داشتند، صراحتا مقصودشان این بود که تلویحا با فیلترینگ مخالف هستند و عنوان کردند که انحصار باید برداشته شود. معتقدم منظور ایشان این بوده است که پیام رسان‌های داخلی باید تقویت شوند و واقعا هم حرف به جایی است که ما به جای برخورد سلبی و بستن پیام رسان‌ها، پیام رسان داخلی را یک فضای رقابتی تقویت کنیم.
 این نماینده مجلس با بیان اینکه در صورت فیلتر تلگرام روحانی باید پاسخگو باشد، گفت: طبیعتا هرکسی که مسئولیت بیشتری دارد باید بیشتر پاسخگو باشد و آنطور که ما در جریان هستیم آقای روحانی بیشتر از همه دارای مسولیت است.
 یک عضو دیگر شورای مرکزی فراکسیون امید هم  در واکنش به انتشار اخباری درباره فیلترینگ تلگرام با تاکید بر لزوم تقویت پیام رسان‌های داخلی در کنار پیام رسان‌های خارجی گفت: نباید برخی از تصمیمات منجر به هجوم مردم به سمت پیام‌رسان‌های خارجی شود.
ابوالفضل سروش در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: انتشار اخبار ضد و نقیض درباره بسته شدن تلگرام تا پایان فروردین ماه می‌تواند آرامش روانی جامعه را تحت تاثیر قرار دهد؛ آن‌هم در شرایطی که  این خبر تاکنون از سوی مراجع مسئول مطرح نشده است.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه نمی‌توان با رویکرد بسته در برابر علم و تکنولوژی روز ایستاد، افزود: به اعتقاد بسیاری از کارشناسان زیان فیلتر تلگرام به مراتب بیش از سود ظاهری آن است.

تهدید به فیلتر تلگرام در روسیه
موضوع فیلتر تلگرام البته فقط مختص ایران نیست. روسیه هم این روزها تلگرام را تهدید به فیلتر کرده است. فایننشیال تایمز، با گذشت چند هفته از اولتیماتوم دولت روسیه به تلگرام برای تحویل دادن سیستم رمزنگاری پیام‌های این نرم‌افزار پیام‌ رسان تلگرام برای دومین بار درخواست دولت روسیه را رد کرد.
بنا به اعلام روسکومنادزور،‌سازمان نظارت بر ارتباطات روسیه، تلگرام دو هفته وقت داشت تا سیستم رمزنگاری پیام‌های خود را به سازمان اطلاعات این کشور بدهد و در غیر این صورت در معرض فیلتر شدن قرار می‌گیرد.
البته دیمیتری دینز، وکیل تلگرام گفته است که  تلگرام نمی‌تواند از نظر فنی سیستم رمزنگار پیام‌های این نرم‌افزار را در اختیار دولت روسیه قرار دهد چرا که در گفت‌وگوهای متداول در تلگرام چت‌ها در سرورهایی ذخیره شده و در یک جای مشخص قرار ندارند.
بدین ترتیب تاکنون تلگرام تمام درخواست‌های دولت روسیه برای همکاری در این زمینه را رد کرده است و پاول دوروف بنیانگذار تلگرام نیز ماه گذشته گفت که این شرکت همچنان پایبند آزادی و حریم خصوصی کاربران خود است.
گزارش : مهدی عباسی