اسکات ریتر، بازرس سابق تسلیحاتی سازمان ملل در امور عراق، اظهارات ترامپ در مورد برجام و التیماتوم 4 ماهه وی برای «تغییر برجام یا خروج آمریکا از آن» را یک «بلوف پوچ» توصیف کرده است و در تحلیلی نوشته است که نه اروپاییها و نه کنگره آمریکا، به درخواست ترامپ، تغییری در توافق هستهای ایجاد نخواهند کرد.
به گزارش گروه بینالملل مردم سالاری آنلاین، اسکات ریتر در یادداشتی که در پایگاه اینترنتی «انرژی اینتلیجنس» منتشر شده، نوشته است: بر هم زدن توافق هستهای ایران، بخش محوری سیاست خارجی و امنیتی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا بوده است. با این حال، با گذشت یک سال از ریاست جمهوری ترامپ و علیرغم تهدیدات مکرر وی مبنی بر خروج یکجانبه آمریکا در صورت عدم تغییر برجام، وی قادر نبوده برنامه منسجمی برای نابودی این توافق، تدارک ببیند.
اسکات ریترر پیش از حمله نظامی آمریکا به عراق از سیاستهای دولت جورج بوش نسبت به سوء استفاده از برنامه بازرسی تأسیسات نظامی عراق، به شدت انتقاد کرد. وی صراحتاً پیش از حمله آمریکا به عراق عنوان کرد که بغداد سلاحهای کشتار جمعی در اختیار ندارد و بدین ترتیب در آن دوران به مهمترین شخصیت امنیتی منتقد جنگ عراق تبدیل شد.
اسکات ریتر گفته است که سایر امضاکنندگان توافق هستهای به هیچ وجه از اقدامات ترامپ حمایت نمیکنند و حتی انگلیس که بیشترین نزدیکی به آمریکا را دارد حاضر نیست تضعیف توافق هستهای را بپذیرد. وی در مورد کنگره آمریکا نیز گفته است که موضع تندروانه ترامپ، حامی چندانی در کنگره آمریکا ندارد و این کنگره نمیتوانند تغییرات درخواستی ترامپ را در قانون بازنگری توافق هستهای ایران موسوم به «اینارا» (INARA) بگنجاند.
ترامپ درخواست کرده که ایران باید در قالب توافق هستهای، بازرسی از تمام تأسیسات نظامی خود را بپذیرد، بر برنامه غنیسازی خود محدودیتهای بیشتری را بپذیرد، با لغو بندهای موسوم به «سانسِت» یا «غروب» در توافق هستهای، این محدودیتها برای برنامه هستهای ایران دائمی شود، و علاوه بر این، برنامه موشکی ایران نیز به توافق هستهای اضافه شده و ذیل آن بگنجد. ترامپ تهدید کرده که در صورتی که این خواستههای چهارگانه در «فرصت چهار ماهه» با همکاری کنگره آمریکا و سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان، مورد پذیرش قرار نگیرد، آمریکا به صورت یکجانبه از برجام خارج شده و تمام تحریمهای تعلیقشده را مجدداً باز میگرداند.
ریتر نوشته است که ایران صراحتاً با درخواست آمریکا برای مذاکره مجدد در مورد برجام مخالفت کرده و دو کشور روسیه و چنین نیز مخالفت خود را با این درخواست ابراز کردهاند. در پاسخ به این شرایط آمریکا سعی کرد زمینه مشترکی را با اروپا پیدا کند و به این ترتیب به ایران فشار بیاورد. اما نزدیکترین متحد اروپایی آمریکا، یعنی انگلیس نیز در مورد دست زدن به هر اقدامی که منجر به تضعیف توافق هستهای شود، تردید دارد.
ریتر میگوید این وضعیت باعث شده تا کنگره آمریکا تنها مسیر ممکنی باشد که ترامپ میتواند به منظور رسیدن به خواستههای خود روی آن حساب باز کند. اما با تعطیلی اخیر دولت آمریکا، شانس بسیار اندکی وجود دارد که کنگره در این دوره 120 روزه، «اقدام قانونی معناداری» در پاسخ به خواستههای ترامپ انجام دهد. هم مجلس نمایندگان و هم سنای آمریکا در حال حاضر به صحنه اختلافات دو حزب دموکرات و جمهوریخواه تبدیل شدهاند. حتی اگر جمهوریخواهان پیشنویس طرحی که خواستههای ترامپ را برآورده میکند، ارائه دهند، بعید است که تعداد کافی از نمایندگان و سناتورهای دموکرات به آن رأی دهند و در این شرایط چنین طرحی نمیتواند تصویب شده و به قانون تبدیل شود.
این کارشناس آمریکایی معتقد است که ترامپ اهرمهای مورد نیاز برای فشار به ایران یا سایر امضاکنندگان توافق هستهای را دست ندارد. او میگوید رانه و محرک اصلی در موضع برجامی ترامپ، مسائل واقعی امنیت ملی آمریکا نیست، بلکه ضرورتهای سیاست داخلی آمریکا است که به وسیله ترامپ و سایر تندروهای جمهوریخواه ایجاد شده است. وقتی موعد به اصطلاح اولتیماتومِ ترامپ فرا برسد، اگر وی بخواهد خروج آمریکا از توافق هستهای را اعلام کند، این امر باعث میشود تا تبعات ژئوپلیتیک این خروج برای دولت ترامپ، بیشتر از چیزهایی باشد که وی در سیاست داخلی آمریکا از این اقدام به دست میآورد.
انتخابات میاندورهای کنگره آمریکا نیز نزدیک است و در هر دو مجلس، مجلس نمایندگان و سنا، دموکراتها زنگ خطر را برای جمهوریخواهان به صدا درآوردهاند. این امر باعث خواهد شد تا جمهوریخواهان کنگره در حمایت از هر اقدام یکجانبهای که به لحاظ سیاسی آنها را تضعیف میکند، احتیاط به خرج دهند.
ریتر میگوید همه طرفین ماجرا چون میدانند که ترامپ بلوف میزند، احتمالاً از وی خواهند خواست تا دست خود را رو کند و نهایتاً با فرا رسیدن موعد 120 روزه، ترامپ چارهای ندارد جز این که «تهدیدات توخالی» خود را دوباره تکرار کند و «موعد بیمعنی» دیگری را برای خروج آمریکا از برجام اعلام نماید. «به نظر میرسد استراتژی ترامپ در مورد توافق هستهای ایران، این است که قوطی را در جاده شوت کند و منتظر بماند تا شرایط به اندازه کافی تغییر کرده و به وی اجازه مذاکره مجدد در مورد توافق هستهای را بدهد. اما تا زمانی که ایران به توافق هستهای پایبند است، هیچ شانسی برای این مذاکره مجدد وجود نخواهد داشت».