مردم سالاری آنلاين - سهم ایران از افزایش قیمت کالاها در سال 2017

افزایش درآمدهای نفتی، رونق بورس و التهابات بازار سکه

پرونده بازار کالاها در سال 2017 رسماً بسته شد: سال 2017 سال مثبتی برای قیمت اکثر کالاها و مواد خام، از مس گرفته تا نفت بود. از ایران گرفته تا روسیه، عربستان سعودی و شیلی که شدیداً اقتصادشان به صادرات این مواد خام وابسته است، از افزایش قیمت‌ها سود بردند و حالا آن‌ها امیدوارند که این روند در سال 2018 نیز ادامه داشته باشد.
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، قیمت نفت برنت در سال 2017 بیش از 17 درصد افزایش یافت. این شاخص که کار خود را در 2017 در کانال 56 دلاری آغاز کرده بود، در آخرین روز کاری سال، کار خود را در کانال 66 دلاری به پایان برد.
درآمد نفتی کشورهای نفت‌خیز در سال 2017 در نتیجه روند مثبت قیمت‌ها افزایش یافت و به نوعی می‌توان گفت که این کشورها حالا دیگر روزهای سخت خود را پشت سر گذاشته‌اند. قیمت نفت در اوایل سال 2016، حتی به زیر 30 دلار به ازای هر بشکه نیز رسید و قیمت‌ها تا سطح سال 2002 کاهش یافتند! اما با توافق اوپک و غیراوپک برای کاهش روزانه 1.8 میلیون بشکه‌ای تولید نفت در اواخر سال 2016، روند قیمت‌ها در بازار نفت معکوس و احیای قیمت‌ها آغاز شد.
نکته مثبت بازار نفت در سال 2017 این بود که همکاری 24 کشور عضو اوپک و غیرعضواوپک در این سال نیز ادامه داشت و باز در اواخر 2017، این کشورها متعهد شدند که به اجرای توافق نفتی در سال 2018 هم ادامه دهند. حتی ایران و عربستان که به دلیل ماجرایی‌جویی دولت سعودی، اختلافات منطقه‌ای‌شان به بالاترین حد رسیده، اختلافات سیاسی را در اوپک کنار گذاشتند و حداقل در بازار نفت، راه همکاری را بر تقابل ترجیح دادند.
افزایش قیمت نفت در درجه نخست تأثیرات خود را در افزایش درآمدهای دولت‌های متکی به نفت نشان می‌دهد. قیمت نفت خام سنگین ایران که بخش اعظم سبد صادرات نفت کشور را تشکیل می‌دهد در 11 ماه نخست 2016، بنا به آمارهای اوپک، به طور متوسط 38 دلار و 52 سنت به ازای هر بشکه بود که در 11 ماه نخست سال 2017، به 50 دلار و 81 سنت رسید. در کنار این، به طور متوسط صادرات نفت ایران نیز در سال 2017 نسبت به سال 2016 افزایش یافت و این بدان معناست که درآمدهای نفتی ایران در 11 ماه نخست سال 2017، حداقل 32 درصد افزایش یافته است. برای دولت این میزان از افزایش درآمد فضای مطمئنی را ایجاد می‌کند تا بتواند سرمایه‌گذاری‌های خود را در بخش‌های مختلف اقتصادی، افزایش دهد.
علی‌رغم افزایش قیمت نفت، دولت‌های متکی به نفت در خاور میانه یا قیمت سوخت‌هایی نظیر بنزین و گازوئیل را افزایش داده‌اند یا قصد دارند چینن کاری انجام دهند. امارات متحده عربی قیمت بنزین را افزایش داده و احتمالاً عربستان نیز به زودی این کار را انجام دهد. ایران نیز قصد دارد در سال 97، قیمت بنزین را افزایش دهد. هدف این دولت‌ها این است که با نزدیک کردن قیمت سوخت به قیمت جهانی، درآمدهای بیشتری برای فعالیت‌های خود کسب کنند.
در کنار افزایش قیمت نفت، در سال 2017 قیمت فلزات مهمی چون مس که نقشی اساسی در اقتصاد دنیا دارد نیز افزایش یافت. قیمت مس در سال 2017، 30 درصد افزایش یافت که رقم قابل توجهی محسوب می‌شود. در اوایل سال 2016، قیمت مس تا 4300 دلار به ازای هر تن سقوط کرده بود اما در پایان سال 2017 قیمت مس به کانال 7200 دلاری صعود کرد تا رسماً بازار این فلز مهم که در صنعت برق نقشی اساسی دارد از رکود خارج شود. قیمت مس در پایان سال 2017 به بالاترین میزان در 4 سال گذشته رسید.
قیمت طلا هم در سال 2017 در بازارهای جهانی 11 درصد افزایش یافت. این دومین سالی بود که قیمت طلا به طور پیاپی افزایش می‌یافت. در ماه ژانویه (نخستین ماه سال میلادی) قیمت طلا ممکن است باز هم افزایش یابد، چرا که به طور معمول تقاضای چین برای این فلز گران‌بها در ژانویه بالا می‌رود. در صورتی که باز هم شاهد افزایش قیمت طلا در بازارهای جهانی باشیم، احتمالاً التهاب بازار سکه در ایران بیشتر هم خواهد شد. تاکنون حراج سکه توسط بانک مرکزی نتوانسته تب بازار سکه را بخواباند و باید دید در ادامه چه تدبیری برای مهار این بازار در ایران اندیشیده می‌شود.
افزایش قیمت کالاها در بازار جهانی یکی از دلایل رونق مجدد بازار بورس در ایران است. بازار بورس ایران پس از حدود 4 سال رکود، مجدداً در ماه‌های اخیر روی رونق به خود دیده است و حتی شاخص کل برای مقطعی تا کانال 98 هزار واحدی هم بالا رفت. در افزایش شاخص بورس، شرکت‌های نفتی، پالایشی و پتروشیمی و همچنین نمادهای گروه فلزات اساسی، نقش مهمی داشتند و قیمت سهام این شرکت‌ها نیز تا حد زیادی در اثر افزایش قیمت‌ها در بازار جهانی بالا رفت.
در مجموع افزایش قیمت کالاها برای ایران اثرات متناقضی در پی داشت که به جز التهاب در بازار طلا و سکه، سایر اثرات یعنی افزایش درآمدهای نفتی و رونق مجدد بورس، مثبت بودند.