هنوز تب و تاب بحثها در مورد امضاءفروشی مهندسان ناظر در ساختو سازهای کشور نخوابیده بود که بهیکباره زلزله مهیب غرب کشور به کشته شدن صدها تن و مجروح شدن هزاران نفر منجر شد. ساختمانهای بسیاری در استان کرمانشاه فرو ریختند؛ تصاویر ویران شدن تعدادی از این ساختمانها که از قضا مدت زیادی هم از عمر آنها نمیگذشت، به گونهای است که گویی داعش در نقطهای نظیر موصل یا رقه به آنها حمله کرده است. واقعاً اگر خبر وقوع زمینلرزه 7.3 ریشتری را از ذهنمان پاک کنیم، با نگاه کردن به برخی از تصاویر نمیتوان تشخیص داد که بر اثر سالها گلولهباران به این روز افتادهاند یا در اثر زلزله.
هنوز تب و تاب بحثها در مورد امضاءفروشی مهندسان ناظر در ساختو سازهای کشور نخوابیده بود که بهیکباره زلزله مهیب غرب کشور به کشته شدن صدها تن و مجروح شدن هزاران نفر منجر شد. ساختمانهای بسیاری در استان کرمانشاه فرو ریختند؛ تصاویر ویران شدن تعدادی از این ساختمانها که از قضا مدت زیادی هم از عمر آنها نمیگذشت، به گونهای است که گویی داعش در نقطهای نظیر موصل یا رقه به آنها حمله کرده است. واقعاً اگر خبر وقوع زمینلرزه 7.3 ریشتری را از ذهنمان پاک کنیم، با نگاه کردن به برخی از تصاویر نمیتوان تشخیص داد که بر اثر سالها گلولهباران به این روز افتادهاند یا در اثر زلزله.
به گزارش مردمسالاری آنلاین، در روزهای گذشته به درستی انتقادات بسیاری به شیوه ساخت مسکن مهر در استان کرمانشاه وارد شده است. مسکن مهر که مدت زیادی نیز از عمر آن نمیگذرد در استان کرمانشاه و شهر سرپل ذهاب آزمون بسیار بدی پس داد و زلزله خساراتهای زیادی به آن وارد کرد. اما مسأله تنها به پروژههای مسکن مهر محدود نمیشود: استاندار کرمانشاه گفته است که 12 هزار مسکن شهری و 5 هزار مسکن روستایی در زلزله ویران شدهاند! این آمار نجومی، کیفیت ساخت و سازها در کشور را نشان میدهد. اما علاوه بر منازل، به مدارس و حتی بیمارستانها هم خسارت زیادی وارد شده است. به عنوان نمونه بیمارستان سرپل ذهاب در اثر زلزله تخریب شد و امروز (چهارشنبه 24 آبان) رئیس کل دادگستری استان کرمانشاه اعلام کرد که پیمانکار این بیمارستان دستگیر شده است. زلزله به ساختمانهایی که باید بالاترین استاندارد ایمنی در آنها رعایت شود هم خسارات زیادی وارد کرده است و این امر نشان میدهد که باید در صنعت ساخت و ساز کشور، به صورت اساسی بازنگری شود.
مسأله صرفاً واحدهای مسکن مهر نیست. زلزله و خساراتهای متعاقب آن به صورت عملی نشان داد که حرف بعضی از اعضای هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی در مورد ابعاد امضافروشی در بین مهندسین ناظر ساختمانها مطابق با واقعیت نبوده است. به عنوان مثال بیژن خطیبی عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی استان تهران در دهم آبان در یک گفتگوی تلویزیونی تنها قبول کرده بود که ممکن است «یک دهم درصد» امضافروشی در بین مهندسان ناظر صورت گرفته باشد و گفته بود: نیاید تخلف ایجاد شده را به حساب کل نظام مهندسی گذاشت. اما اگر ساختمانسازی در کشور مطابق استانداردها انجام میگیرد و همه استانداردها رعایت میشود و تنها «یکدهم درصد» تخلف وجود دارد، چرا نتیجه کار ساختمانهایی میشود که زلزله آنها را اینچنین ویران میکند؟ زلزله به طور واقعی نشان داد که ابعاد فساد در صنعت ساخت و ساز کشور گستردهتر از چیزی است که ادعا میشود. در اوایل آبان، ایرج رهبر نایب رئیس انجمن انبوهسازان استان تهران با اذعان به شایع بودن تخلف امضافروشی، گفته بود: بررسیها نشان میدهد که حتی بعضاً با فروش امضای مهندسان متوفی ساخت و ساز صورت میگیرد.
زلزله نشان داد که علاوه بر مردم، ارگانهای دولتی نیز نتوانستهاند بر پیمانکاران و سازندگان ساختمانها نظارت دقیقی داشته باشند و ماحصل کار، احداث ساختمانهایی نظیر بیمارستان سرپل ذهاب شده است. این زمزمه مدتها در محافل عمومی شنیده میشد که «بساز و فروشها» کار ساختمانسازی را با کمترین کیفیت انجام میدهند و احتمالاً بسیاری از ساختمانها در آینده، بلای جان ساکنان آنها خواهد شد. شاید از بین کسانی که چنین حرفهایی میزدند کمتر کسی گمان میکرد که آن روز به این زودی فرا برسد. اما زلزله کرمانشاه و ویرانی تعداد زیادی از منازل ساخته شده (حتی منازل ساختهشده در سالهای اخیر) نشان دهد که در کلیه مراحل ساختمانسازی در کشور، از اجرا گرفته تا نظارت و تحویل کار، ضعفهای اساسی وجود دارد.
فساد در ساختمانسازی و گرفتن رشوه توسط مهندسانی که طبق قانون وظیفه آنها نظارت بر حُسن انجام کار است، یک فساد معمولی و عادی نیست. هرگونه کوتاهی از سازندگان و مهندسان ناظر به نوعی بازی کردن با جان انسانهایی است که قرار است در ساختمانهای ساخته شده یا تأییدشده توسط این شرکتها یا افراد، زندگی کنند. امضافروشی و تحویل کار با کیفیتِ پایین در صنعت ساختمان تنها یک فساد کاری ساده نیست، وجدانفروشی نیز است؛ شاید در تفسیرهای انسانگرایانه فلسفی، «معاونت در قتل» هم باشد. زلزله به تنهایی نمیتوانست این میزان تلفات در پی داشته باشد، اگر ساختمانها اینگونه بیکیفیت ساخته نمیشدند. به نظر میرسد اکنون زمان پاکسازی صنعت ساختمان کشور باشد. زلزله کرمانشاه نشان داد که فساد در صنعت ساختمان به راحتی میتواند به مرگ ساکنان بیگناه ساختمانها منجر شود.