راهپیمایی اربعین، بی شک بزرگترین «گردهمایی مذهبی سالیانه » در دنیا است ؛ مراسمی که در سالهای اخیر فقط از ایران، بیش از دو میلیون نفر در این مراسم حضور پیدا می کنند. اگر چه برای مردم ایران ، شرکت در این مراسم سابقه زیادی ندارد اما قدمت این مراسم ، قدمتی به اندازه تاریخ شیعه است.

راهپیمایی اربعین، بی شک بزرگترین «گردهمایی مذهبی سالیانه » در دنیا است ؛ مراسمی که در سالهای اخیر فقط از ایران، بیش از دو میلیون نفر در این مراسم حضور پیدا می کنند. اگر چه برای مردم ایران ، شرکت در این مراسم سابقه زیادی ندارد اما قدمت این مراسم ، قدمتی به اندازه تاریخ شیعه است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، به نظر می رسد شکل گیری این راهپیمایی ، برگرفته از حضور مجدد اهل بیت امام حسین (ع) در کربلا است . می دانیم که بعد از شهادت امام حسین (ع) و یارانش ، اهل بیت به عنوان اسیر ، ابتدا به کوفه و سپس به شام (دمشق فعلی )فرستادند ؛ و از سوی دیگر  پیکر مطهر امام و یارانش در غیاب اهل بیت ، در روز دوازدهم محرم توسط اعضای قبیله بنی اسد به خاک سپرده شد .خطبه های امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) در ایام اسارت باعث شد که فضای تبلیغاتی شکل گرفته توسط عوامل بنی امیه بهم بریزد و یزید ، ناچار شد اجازه پایان اسارت و مراجعت اهل بیت به مدینه را بدهد. اهل بیت در راه بازگشت به مدینه ، شهر محل سکونت خاندان پیامبر ، به کربلا رفتند و گویا هنگامی که به کربلا رسیدند ، چهلمین روز شهادت امام و یارانش ، یعنی بیستم صفر بوده است .
راهپیمایی به سمت کربلا به قصد حضور در اربعین و عزاداری در این روز ، یادآور این حضور تاریخی و به نوعی همراهی و همدردی با اهل بیت بوده است . بنا بر روایات تاریخی ،  راهپیمایی اربعین از زمان امامان معصوم(ع) در بین شیعیان رایج شده است. سید محمدعلی قاضی طباطبایی در کتاب «درباره اولین  اربعین سیدالشهداء»  راهپیمایی اربعین را سیره مستمرشیعه از زمان ائمه خوانده و تصریح کرده که شیعیان در زمان بنی‌امیه و بنی‌عباس نیز به این حرکت پایبند بوده‌اند.
گفته شده است پس از دوره شیخ انصاری ، مرجع عام شیعه در قرن سیزدهم قمری ،  این سنت کمرنگ شده بود اما  محدث نوری شاگرد شیخ انصاری آن را  احیا کرد.در کتاب «ادب الطف و شعراء الحسین » که دقیقا 50 سال قبل منتشر شده است ، گزارشی از راهپیمایی و مراسم اربعین آمده و شرکت کنندگان در این مراسم در زمان نگارش کتاب ، بیش از یک میلیون نفر تخمین زده شده است.
با قدرت گرفتن حزب بعث در عراق ، این حزب با برگزاری مراسم راهپیمایی اربعین مخالفت کرد و گاه با راهپیمایی‌کنندگان با خشونت رفتار می‌شد. جالب اینجا است که زمان قدرت گرفتن حزب بعث در عراق دقیقا همان سالی است که کتاب «ادب الطف و شعراء الحسین »منتشر شده است . به این ترتیب می توان گفت که حزب بعث بخصوص حکومت صدام ، مهمترین مانع در برگزاری این مراسم تاریخی – مذهبی بود. با این حال در همان دوران علمای عراق بر برگزاری این مراسم تا جایی که ممکن بود ، اصرار داشتند.
چهارده سال پیش با سرنگونی رژیم بعث و فرار صدام ، یکبار دیگر این مراسم احیا شد و از آن سال به بعد هر ساله جمعیت بیشتری نسبت به سال قبل در آن شرکت می‌کنند.
گفتنی است زائران عراقی از شهرهای خود به سمت کربلا حرکت می‌کنند. اما اکثر زائران ایرانی مسیر نجف تا کربلا را برای پیاده‌روی انتخاب می‌کنند. مسافت پیاده‌روی میان دو شهر حدود ۸۰ کیلومتر است. تعداد ۱۴۵۲ ستون در مسیر نجف به کربلا وجود دارد که فاصله بین هر ستون ۵۰ متر است و برای پیاده‌روی کل مسیر  در حدود ۲۰ تا ۲۵ ساعت  زمان لازم است.