به همت محیط زیستی ترین دولت ایران (دولت یازدهم)، تهران خود را برای برگزاری اجلاس جهانی گرد وغبار، آماده می کند که در آن سران و وزرای خارجه 53 کشور شرکت خواهند داشت. در چنین موقعیت بسیار خوبی که با استفاده از روابط صحیح و منطقی برای گفتمان در خصوص مشکلات زیست محیطی (علی الخصوص خشکسالی و احیای تالابهای خشک شده به عنوان اصلی ترین کانون های گرد وغبار) فراهم آمده است، خوب است مسئله ی سدسازی های ترکیه بر روی رودخانه های دجله و فرات نیز مورد بررسی قرار گیرد.
به همت محیط زیستی ترین دولت ایران (دولت یازدهم)، تهران خود را برای برگزاری اجلاس جهانی گرد وغبار، آماده می کند که در آن سران و وزرای خارجه 53 کشور شرکت خواهند داشت. در چنین موقعیت بسیار خوبی که با استفاده از روابط صحیح و منطقی برای گفتمان در خصوص مشکلات زیست محیطی (علی الخصوص خشکسالی و احیای تالابهای خشک شده به عنوان اصلی ترین کانون های گرد وغبار) فراهم آمده است، خوب است مسئله ی سدسازی های ترکیه بر روی رودخانه های دجله و فرات نیز مورد بررسی قرار گیرد.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، ترکیه با ادعای اینکه سرشاخه دجله و فرات در سرزمین خودش قرار دارد، اقدام به سدسازی های کرده که فجایع انسانی و زیست محیطی بسیاری را به دنبال خواهد داشت. به گفته ی مهندس درویش مدیرکل مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست : ترکیه در قالب طرح گاپ 80 میلیون مترمکعب حقابه کشورهای همسایه را دزدیده است.
گاپ، یکی از عوامل غبار آلود شدن خوزستان
گاپ یکی از بزرگترین پروژه های عمرانی در خاورمیانه است که طی سالهای گذشته، در جنوب شرق ترکیه اجرا شده است. این طرح بزرگ که شامل احداث 22 سد بر روی دجله و فرات است و فقط یکی از آنها به نام سد آتاتورک به اندازه ی کل سد های ایران آب را نگهداری و حفظ می کند، قسمت های بزرگی از چندین کشور را تحت تاثیر قرار داده و زندگی میلیون ها انسان را می تواند با تهدید بزرگ بی آبی روبه رو کند. این پروژه به اصطلاح عمرانی و در حقیقت ضد انسانی، محیط زیست چند کشور یعنی، ایران، سوریه و عراق را به چالش بزرگی کشیده است.
خشکسالی مسئول اصلی پدیده ی گرد و غبار است که روز به روز در حال گسترش می باشد و سلامت انسانها، حیوانات و درختان بسیاری را به خطر انداخته و مسبب بیماریهای تنفسی است که شهروندان را مبتلا و مستعد به بیماریهایی وخیم تر همچون سرطان می کند. زیستبوم ارزشمند قسمتهای غربی و مرکزی کشور، از جمله بلوطهای زاگرس و گونه های مختلف پرندگان با وجود ریزگردها دچار افت کیفیت زیستی شده اند و در معرض نابودی قرار دارند.
در عین حالی که سد سازی ها در کشورمان مسبب خشک شدن تالابهای بسیاری شد، اما ساخت و ساز سدهای گاپ نیز بر قسمت هایی از ایران که از آب های دجله و فرات استفاده می کردند عملکرد تالاب هورالعظیم را دچار اختلال کرد و به خشک شدن آن انجامید. بررسی عکسهای هوایی به وسیله ابزارهای دورسنجی (RS) موید این موضوع است که شروع خشکسالی از بین النهرین است که به خوزستان نیز رسیده است. حقابه ای که سهم ایران، سوریه و عراق است توسط ترکیه به یغما می¬رود. ترکیه ای که سهمی از منابع نفتی ندارد آب را همچون نفت به گرو کشی گرفته است تا بلکه از طریق انباشت و فروش آب، به ثروت قابل توجهی دست پیدا کند، غافل از اینکه آب، نفت نیست. آب بسیار حیاتی تر از نفت است. نفت صرفا می تواند از لحاظ اقتصادی برای تولید سوخت و کالاهایی که از نظر زیر بنای حیاتی به پای آب نمی رسند ارزشمند باشد، اما در برابر نیازهای زیستی هرگز نمی تواند به اندازه ی آب برای انسان ضرورتی داشته باشد چرا که انسان بیشتر از چند روز بدون آب دوام نمی¬آورد یا زمین های زراعی اش برای تولید غذا هرگز بدون آب به ثمر نمی نشیند. مطالبه خودخواهانه ی دولت ترکیه از آبهایی که هزاران سال است باعث باروری و زندگی در سه کشور دیگر شده یک مطالبه ی به حق نیست که باید برای خساراتی که بدون مطالعه و در نظر گرفتن حیات انسانهای دیگر به بار آورده است در برابر مجامع بین المللی برای آن پاسخگو باشد.
ترکیه عزم خود را جزم کرده تا با خشک کردن بین النهرین (میانرودان)، تمدن هایی را که هزاران سال حول این رودخانه ها پدید آمده اند به نفع خود نابود کرده و نسل کشی بزرگی به راه بیاندازد که می توان آن را جزء فجایع عمده علیه انسانها به شمار آورد. بحران سدسازی ایلیسو و آتاتورک کارایی زمین ها را از بین خواهد برد و میلیون ها تن از انسان ها در دام این حرص و طمع از پا در می آیند. استدلال این کشور برای این خودخواهی محض مبنی بر این است که سرچشمه ی دجله و فرات از قلمروهای کوهستانی داخل کشورش (فرات: از کوهستانهای شرق آناتولی و دجله : از دامنه های جنوبی رشته کوه توروس در شرق) است و این اقدام ابدا غاصبانه نیست اما در واقعیت، ترکیه، کشورهای ایران،عراق و سوریه را از حقابه هایشان محروم می کند. بر اساس قوانین و همچنین کمیسیون بی المللی سدهای بزرگ (ICOLD) که شامل 96 کشور و از جمله ایران است، هیچ دولتی اجازه ندارد که وضع طبیعی سرزمین خود را به زیان وضع طبیعی سرزمین دولت همسایه تغییر دهد. بر همین اساس، اقدامات خطرناک و ضد انسانی ترکیه باید از لحاظ کیفری مورد بررسی قرار گیرد زیرا به هیچ عنوان مطابق با معیارها و استانداردهای زیست محیطی در مقیاس جهانی و بی المللی نیست. اصولا حاکمیت مطلق یک کشور بر روی رودخانه، توسط اندیشمندان حقوق بی الملل و اندیشمندان رد شده است. جمع آوری آبها به چنین شیوه ای که منجر به آب فروشی به کشورهای دیگر خواهد شد زیانهایی را متوجه میانرودان خواهد کرد که با هیچ پولی قابل جبران نیست. صادرات و فروش آبهای متعلق به چهار کشور، به کشورهایی که در ازای دریافت آب حاضر به پرداخت پول زیادی هستند، یک سرقت در ابعاد بزرگ است که منجر به فجایعی با ابعاد ویرانگر خواهد شد.
سد آتاتورک که در شهر بوزوا در استان شانلی اورفا و با هدف آبیاری و تولید برق بر روی رود فرات ساخته شد شروع روند خطرناکی در برداشت آب بود که در ابتدا زراعت سوریه را نابود کرد و باعث تسریع در شکل گرفتن جنگ در این کشور شد. در بحران نابودی زمین های کشاورزی خیلی از افراد محروم در سوریه که حالا دیگر بیکار شده بودند به گروههای تکفیری همچون داعش پیوستند. تا به اینجای کار، غصب آب توسط ترکیه، به نیرومند تر شدن گروه داعش کمک بسیار زیادی کرده است. به مرور و با گذشت اندک زمانی، سدسازی بدون ملاحظات زیست محیطی با تبعات گسترده و جهانی می تواند منجر به جنگ های ویرانگر شود، جنگ هایی که بعدها دیگر بر سر مسایل عقیدتی، اقتصادی و مالی نخواهد بود بلکه بخاطر آب است.
در مجموع با ذکر تمام مسایل مطرح شده، در حال حاضر احیا کردن مناطقی که تبدیل به کانونهای بحرانی برای تولید ریزگردها شده اند مهمترین مسئله برای ایران است که با حساس کردن افکار عمومی نسبت به این موضوع باید در صدر توجهات محیط زیست کشور قرار گیرد. بکار گرفتن هنر دیپلماسی و درخواست های شهروندان بصورت کاملا مسالمت آمیز و مدنی برای موفقیت در خصوص احقاق این حق مسلم ضروری است .
کمپین، چه خواسته ای دارد؟
اکنون و در چنین شرایطی پویش زاگرس مهربان، با جمع آوری امضا از تمام اقشار مردم در قالب اعتراض به سدسازی های ترکیه و نجات میانرودان، سعی در جلب افکار عمومی و مجامع بین المللی برای جلوگیری از خشک شدن دجله و فرات و طبعا مرگ میانرودان کرده است. مهندس درویش، مدیر کل دفتر مشارکت های مردمی سازمان محیط زیست در کانال تلگرامی خود از تمام کسانی که دغدغه ی محیط زیست را دارند و همچنین افرادی که جزء فعالین محیط زیست نیستند اما نسبت به کشورشان عشق می¬ورزند دعوت کرده است تا در این کمپین شرکت نموده و امضاها به همراه متن اعتراض کمپین مبنی بر ممانعت از ادامه ی ساخت و ساز ها و بهره برداری از سدهای ترکیه، به مراجع بین المللی تقدیم شود .