درانتخابات،کاندیدایی موفق تر است که جامعه رای دهندگان را بخش بندی کرده و رای دهندگان هدف خود را با دقت از میان بخش های مختلف جامعه انتخاب کند. در این صورت رای دهندگان مشخص پیام هایی مشخص دریافت خواهند کرد و از نفوذ تاثیرگذاران بر جامعه رای دهنده نیز برای بسیج آراء به بهترین نحو استفاده خواهد شد، در مقابل اما کاندیدایی که همه را مخاطب خود قرار دهد،در حقیقت هیچ مخاطب هدفی ندارد و نمی توان به پیروزی او امید داشت.

درانتخابات،کاندیدایی موفق تر است که جامعه رای دهندگان را بخش بندی کرده و رای دهندگان هدف خود را با دقت از میان بخش های مختلف جامعه انتخاب کند. در این صورت رای دهندگان مشخص پیام هایی مشخص دریافت خواهند کرد و از نفوذ تاثیرگذاران بر جامعه رای دهنده نیز برای بسیج آراء به بهترین نحو استفاده خواهد شد، در مقابل اما کاندیدایی که همه را مخاطب خود قرار دهد،در حقیقت هیچ مخاطب هدفی ندارد و نمی توان به پیروزی او امید داشت.
بخش بندی رای دهندگان می تواند با معیارهای مختلفی انجام شود. یکی از این معیارها بخش بندی های قومی،مذهبی است. نوعی بخش بندی که کاندیداها را با جامعه ای از رای دهندگان که وجه اشتراکشان تفاوت و تمایزات مذهبی با دیگر رای دهندگان است مواجه می کند. در ایران اهل سنت یکی از بخش های رای دهندگان غیر شیعه به شمار می آیند، جامعه ای که از پراکندگی جغرافیایی، تنوع قومی و فرهنگی متنوعی برخوردار است، اما حول محور «مذهب»، جامعه ای واحد را در میان رای دهندگان تشکیل می دهند.
رای دهندگان اهل سنت در انتخابات ریاست جمهوری هر چند در سالهای 76 و80 رای خود را به سبد آرای رئیس دولت اصلاحات ریختند، اما به علت استقبال و مشارکت یکپارچه کشور در حمایت از این کاندیدا رای شان نمود و برجستگی خاصی در جامعه پیدا نکرد. در انتخابات سال 1384 رای استان های اهل سنت نشین در دور اول به سبد آقایان معین و کروبی ریخته شد و در دور بعد علیرغم آنکه استان های اهل سنت نشین در سال 72 رای چندان بالایی به مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی نداده بودند، اما در این مرحله اکثریت آرای خود را به سبد ایشان ریختند و آقای احمدی نژاد عدم کسب حتی 1000 رای را در حوزه های انتخابیه اهل سنت نشین تجربه کرد.
درانتخابات سال 1388 رای یکپارچه کلیه مناطق سنی نشین و شهروندان سنی به میرحسین موسوی سبب شد، تا رای و نگاه سیاسی شهروندان اهل سنت به رقابت های انتخابات ریاست جمهوری برجسته شود. پس از این رای یکپارچه و نمایش نتیجه آن توسط رسانه های داخلی و خارجی،علمای اهل سنت به ویژه شخص مولانا عبدالحمید اسماعیل زهی در کنار سایر کنشگران سیاسی اهل سنت به نقش آرای یکپارچه اهل سنت و وزن آن در مناسبات و ساخت سیاسی قدرت انتخابی ایران بیش از پیش پی بردند، بر همین اساس این تجربه آموخته شده در انتخابات 88 با اجرایی بهتر و موفق تر در سال 1392 با حمایت از دکتر حسن روحانی به نمایش گذاشته شد.





ریختن آرای اهل سنت به صورت یکپارچه در سبد دکتر روحانی در سال 92 سبب شد تا بیشترین درصد آرای آقای روحانی از استان های با اکثریت شهروندان سنی شامل
- سیستان و بلوچستان با 73.30 درصد آراء
- کردستان با 70.85 درصد آراء
- آذربایجان غربی با 67.09 درصد آراء
باشد.






در بررسی شهرهایی که دکتر حسن روحانی بیشترین درصد آراء( نه تعداد آراء) را در آنها کسب کرده است، در میان ده شهر اول نام هیچ شهر با اکثریت شیعه نشین به چشم نمی خورد و ما شاهد حضور ده شهر مهرستان، سرباز، قصر قند، میرجاوه، چابهار، سیب و سوران، نیک شهر، خاش، مراوه تپه و سراوان به عنوان شهرهایی با ساختار جمعیتی سنی نشین هستیم. روند پراکندگی این شهرها و میزان آرای دکتر روحانی در این شهرها روشن کننده ابعاد حمایت اهل سنت از دکتر روحانی است.
روحانی با شناخت دقیق از جامعه اهل سنت و بیان بخشی از خواست ها و دغدغه های آنان در بیانیه شماره 3 در جریان رقابت های انتخاباتی سال 1392 که به «بیانیه اقوام،مذاهب و ادیان» معروف شد، زمینه های سازماندهی و جذب این آراء را فراهم کرد و پس از پیروزی با درک پیام رای اهل سنت نسبت به برقراری ارتباط ویژه و نزدیک با جامعه رای دهندگان اهل سنت از طریق دعوت از مولانا عبدالحمید اسماعیل زهی در مراسم تحلیف رئیس جمهور به عنوان نخستین حرکت پس از پیروزی در انتخابات اقدام نمود، حضور روحانی متنفذ اهل سنت که مرجع فکری، مذهبی و سیاسی بخش عمده ای از اهل سنت با تاکید بر شرق کشور است،در سطح مناسبات پیامی تولید کرد که سبب تغییر جایگاه ذهنی علمای اهل سنت در جامعه اهل سنت و نیز در میان مسئولان و شهروندان عادی کشورمان شد.
برگزاری نشست رئیس جمهور با علمای اهل سنت و سخنرانی علمای منتفذ مناطق مختلف برای اولین بار در حضور رئیس جمهور انتظار ذهنی علمای رای آفرین اهل سنت را از نقششان برآورده ساخته است،آنها در نظام و ساختار سیاسی رسمی کشور شناخته شدند و مورد توجه قرار گرفتند. از دیگر سو دولت نیز در تمام مناطقی که می توانسته است از اهل سنت در مناصب شهرستانی و استانی استفاده کند، این ظرفیت را به صورت بالفعل در آورده است و در این میان انتصاب اولین سفیر اهل سنت در دولت دکتر روحانی نیز دستاورد ویژه ای است.
همین رای یکپارچه که حداکثر 6.5 میلیون و حداقل 3 تا 4 میلیون برآورد می شود و نقش آن در پیروزی سال 1392 روحانی، سبب شده است تا رقبای روحانی در انتخابات سال 1396 برقراری ارتباط با اهل سنت را به صورت ویژه در دستور کار خود قرار دهند، تا بلکه بتوانند یکی از هم پیمانان استراتژیک روحانی را در سطح کلی دچار انشقاق یا سردرگمی کنند.
رایزنی و دیدار های ویژه یکی از رقبای آقای روحانی در تهران با تعدادی از علمای اهل سنت، انتشار بیانیه های حمایتی و حتی انتشار خبر جعلی حمایت مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی از این کاندیدا در این راستا ارزیابی می گردد، اقداماتی که نمی توان تاثیر آن را بر روی عموم رای دهندگان و پرسش هایی تامل برانگیز انکار کرد، اما مطمئنا در جامعه رای دهندگان اهل سنت به علت بایکوت این دسته پیام ها و اخبار از سوی رسانه های غیر رسمی رایج در میان آنها مطمئنا از برد و تاثیر چندانی برخوردار نخواهد بود.
مطمئنا تجربه دور دوم انتخابات 84که در 88 و 92 تکرار شد،و رفتارهای رقبا باعث شد این بار در انتخابات سال 1396،روحانیون منتفذ و تاثیرگذار اهل سنت تاکتیکی دیگر را بکار بندند تا بتوانند در برابر رقبا و روحانی کنشی قابل تامل انجام دهند.
شورای راهبردی اهل سنت ایران که برابر بیانیه منتشر شده توسط کانال تلگرامی آن شورا با نظر مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی تشکیل شده است، با انتشار بیانه ای در رسانه ها رسما حمایت خود را از دکتر روحانی اعلام کرد. علاوه بر این در نشست «اهل سنت برای ایران» که با حضور اسحاق جهانگیری در جمع شرکت کنندگانی از اهل سنت ساکن تهران برگزار شد، نماینده امام جمعه اهل سنت زاهدان مولوی مراد زهی با قرائت بیانیه شورای راهبردی گفت «اهل سنت با توصیه مولوی عبدالحمید و سایر بزرگان اهل سنت از دکتر روحانی حمایت می کنند» تا اهل سنت این بار هم یکپارچه و منسجم تر از سال 92 آرای خود را به نفع روحانی به صندوق بیاندازند.
علمای اهل سنت این بار هم با شناخت درست قدرت رای و استفاده از تجمیع آراء فرصتی برای مقابله با مارپیچ سکوت و فعالیت های رقبا پدید آوردند تا با حمایت علنی و میدانی خود از روحانی بار دیگر بر پیوند استراتژیک و نقش کلیدی این بخش از رای دهندگان در پیروزی و تدوام پیروزی روحانی تاکید کنند،فرصتی که ضمن فراهم ساختن مشارکت حداکثری در چارچوب قانون برای کشور،آورده اش برای جامعه اهل سنت ابراز حضور سازنده و برای ایران حضور همه ی اقوام، مذاهب و عقاید در پناه نظام انتخاباتی قانونی را فراهم کرده است.
رقبای روحانی در این میان به علت عدم شناخت صحیح از ساختار جامعه اهل سنت، با رفتارهای انتخاباتی خود رای دهندگان این جامعه را در برابر تاکتیک انتخاباتی اتخاذ شده، به مواضعی سلبی در برابر این کاندیداها وادار می کنند. بررسی آرای روحانی و قالیباف در انتخابات سال 92 در استان خراسان رضوی حاکی از آن است که روحانی در این استان نیز با وجود آنکه در اکثر حوزه های انتخابیه پیروز انتخابات بوده است، اما در حوزه های انتخابیه خواف ، تربت جام و تایباد که اکثریت نسبی رای دهندگان به اهل سنت تعلق دارند، دارای رای بالاتر از میانگین استان بوده است.

این گونه است که می توان گفت روحانی و اهل سنت، در جریان انتخابات همدیگر را یافته و با هم، پیمانی استراتژیک بسته اند، پیمانی که ناشی از توجه کاندیدا و دقت نظر رای دهنده است،در میان رقبایی که همه مردم را مخاطب خود قرار داده اند و با تقسیم بندی های 96 و 4 درصدی یا محور قرار دادن دارندگان کارت ملی به عنوان مخاطبان هدف خود می خواهند برای پیروزی تلاش کنند، روحانی در عین درک تفاوت های مذهبی،دینی، فرهنگی و... تلاش می کند این جامعه را به صورت بخش بندی شده تکمیل کننده هم برای ایران با خود همراه کند.

بهروز شیخ رودی
کارشناس بازاریابی و تبلیغات سیاسی