مردم سالاری آنلاين - مقابله با سه چالش فراروی برجام

مروری بر پنجمین گزارش سه ماهه وزارت امور خارجه از اجرای برجام

وزارت امور خارجه در پنجمین گزارش خود از اجرای برجام به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس آخرین تحولات در حوزه رفع تحریم ها و فعالیت های هسته ای را تشریح و اعلام کرد در 3 ماه گذشته با تدابیر لازم، با 3 چالش فراروی برجام مقابله کرده است.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، بر اساس پنجمین گزارش سه ماهه وزارت امور خارجه کشورمان که روز شنبه به مجلس شورای اسلامی ارایه شد اعلام شده است که "پروژه مدرن‌سازی راکتور آب سنگین اراک طبق برنامه ادامه دارد. بازطراحی مفهومی راکتور توسط متخصصین کشورمان به پایان رسیده و هم‌زمان قرارداد مشاوره‌ بازطراحی با چین مذاکره و در روز 24 فروردین 1396 با ملحوظ شدن کلیه ملاحظات سازمان انرژی اتمی ایران نهائی و در پکن امضا شد." این گزارش می‌افزاید: مذاکره بر سر تعیین نوع سوخت راکتور مذکور با طرف چینی در حال انجام است و در اسفند 1395 متخصصان دو کشور به صورت متقابل از مراکز سوخت یکدیگر بازدید کردند. طراحی مراحل بعدی پروژه توسط متخصصان داخلی بر اساس جدول زمان‌بندی و پیش‌بینی شده در حال انجام است.
ماشین IR-6 و IR-8 آینده صنعت غنی‌سازی ایران را رقم خواهند زد
هم‌چنین یکی از مهم‌ترین تحولات سه ماهه گذشته که در این گزارش نیز به آن اشاره شده است موضوع گازدهی به سانتریفیوژ IR-8 است. این گزارش تاکید دارد که "شروع گازدهی به سانتریفیوژ راهبردی IR-8 در بهمن ماه 1395 بود. این ماشین پیشرفته و قدرتمند با توانی حداقل بیست برابر سانتریفیوژهای موجود IR-1، نقطه عطفی در تحقیق و توسعه غنی‌سازی در ایران است. دو ماشین IR-6 و IR-8 که اکنون هر دو تحت آزمایش با گاز اورانیوم(UF6) قرار دارند، آینده صنعت غنی‌سازی در ایران را رقم خواهند زد و طبق برنامه طراحی شده توسط سازمان انرژی اتمی کشورمان، پس از اتمام مراحل پیچیده تحقیق و توسعه، به مرحله تولید صنعتی خواهند رسید." از دیگر تحولات مهم در سه ماهه گذشته بر اساس گزارش وزارت امور خارجه، "خرید حدود 137 تن کیک زرد از روسیه است. خرید این محموله که با تائید کانال خرید برجام صورت گرفت، اهمیت زیادی از حیث افزایش ذخایر راهبردی مواد خامِ مورد نیاز برای تداوم و گسترش برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان دارد. بدین ترتیب مجموع کیک زرد وارد شده در فضای پسابرجام (پس از روز توافق تاکنون)، به حدود 360 تن بالغ گردیده است که در کل سال‌های پس از انقلاب اسلامی بی‌سابقه است." هم‌چنین در این گزارش به این موضوع اشاره شده است که هم‌زمان با ورود محموله 137 تنی کیک زرد از روسیه، بخشی از اورانیوم غنی‌شده 20 درصدی که در روسیه به امانت گذاشته شده بود با اعلام نیاز از سوی سازمان انرژی اتمی به منظور تولید صفحات سوخت برای رآکتور تحقیقاتی تهران براساس مفاد برجام به کشور بازگردانده شد.
خرید 950 تن کیک زرد از قزاقستان از موضوعات در دستور کار کمیسیون مشترک برجام
در تحولات کانال خرید برجام این گزارش اشاره کرده است که "روند فعالیت کانال خرید برجام به شکلی مستمر ادامه داشته است و در چند ماه گذشته تعداد 6 درخواست برای صدور اقلام مورد نیاز صنایع کشور (که تا قبل از برجام، فروش آنها به ایران به موجب قطعنامه‌های شورای امنیت و تحریم‌های اتحادیه اروپایی مطلقا ممنوع بود) به تصویب رسیده است. این درخواست‌ها علاوه بر کیک زرد که پیش از این ذکر شد، مربوط به اقلام و کالاهایی با فن‌آوری پیشرفته مورد نیاز در صنایع معدنی، داروسازی، فولاد و خودروسازی بوده است. در این مدت تعداد دیگری از درخواست‌های واصله از شرکت‌های ایرانی در کارگروه کانال خرید برجام به ثبت رسیده و در دست بررسی است. شایان ذکر است سازمان انرژی اتمی کشورمان به منظور آینده‌نگری در تامین مواد اولیه، به دنبال خرید حدود 950 تن کیک زرد از قزاقستان در دوره‌ای سه‌ساله اسا که هنوز موافقت کلیه کشورهای طرفِ کانال خرید در خصوص آن اخذ نشده است. این موضوع هم‌چنان در مرحله رایزنی و مذاکره است و در نشست آتی کمیسیون مشترک برجام نیز مطرح و پیگیری خواهد شد. علی‌اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی اخیرا درباره خرید اورانیوم از قزاقستان و ممانعت انگلیس از انجام این تفاهم، گفته بود: ما در فرانکفورت چند ماه قبل تفاهم کردیم که این میزان را خریداری کنیم اما به انتخابات در آمریکا برخورد کردیم و انگلیس با وجود موافقت اولیه در لحظه آخر مخالفت کرد و بهانه‌شان این است که می‌گویند ایران نیاز ندارد، اما این چیزی نیست که ما آن را قبول داشته باشیم. یک راکتور هزار مگاواتی حدود ۲۰۰ تن اورانیوم برای تولید سوختش نیاز دارد؛ بنابراین ذخایر اورانیوم ما علاوه بر ۵۵۰ و ۳۶۰ تن چندان قابل توجه نیست که بگوییم این مقدار کافی است. رییس سازمان انرژی اتمی هم‌چنین در جمع خبرنگاران در حاشیه دیدار با معاون نخست‌وزیر مجارستان، مخالفت انگلیس با خرید ۹۵۰ تن کیک زرد که به معلق شدن این قرارداد انجامیده است را از مصادیق "بدعهدی" این کشور عنوان کرد و گفت: این درخواست و مطالبه ایران به طور جدی در دست پیگیری است و آقای عراقچی این موضوع را به عنوان مسوول در کمیسیون مشترک برجام از سوی ایران دنبال خواهند کرد. بر اساس این گزارش، نشست بعدی کمیسیون مشترک برجام در تاریخ 5 اردیبهشت 1396 در شهر وین برگزار خواهد شد. بر اساس برجام، کمیسیون مشترک هر سه ماه یک‌بار با حضور جمهوری اسلامی ایران و نمایندگان اتحادیه اروپایی و کشورهای 1+5 به منظور بررسی روند اجرای برجام و بحث و تبادل نظر در مورد مشکلات و موانع احتمالی، تشکیل جلسه می‌دهد. نشست قبلی کمیسیون مشترک برجام در تاریخ 21 دی 1395 برگزار شده بود.
9.3 میلیارد دلار از منابع ارزی کشور آزاد شد
بر اساس پنجمین گزارش سه ماهه وزارت امور خارجه به مجلس درباره اجرای برجام، تحولات و گشایش‌های وسیع و قابل توجهی در حوزه مالی و بانکی در سال اول اجرای برجام رخ داده است که موجب خروج قطعی نظام بانکی و مالی از مرحله بحرانی و بن‌بست دوران تحریم شده است. در گزارش وزارت خارجه که روز گذشته منتشر شده آمده است: بر اساس آخرین اطلاعات دریافتی از بانک مرکزی، از تاریخ اجرای برجام تا پایان سال 1395، شبکه بانکی کشور 704 رابطه کارگزاری با 249 بانک دنیا ایجاد نموده است. در این مدت 99936 فقره گشایش اعتبارات اسنادی و ارائه خدمات تجاری در قالب 17861 فقره گشایش اعتبار اسنادی، 1866 فقره ثبت سفارش برات اسنادی و 80209 فقره حواله ارزی صادر شده است که ارزش دلاری خدمات تجاری مذکور بیش از 38 میلیارد دلار بوده و شامل 17.74 میلیارد دلار گشایش اعتبار اسنادی، 3.96 میلیارد دلار برات اسنادی و 16.62 میلیارد دلار حواله ارزی است. در چارچوب آزادسازی دارایی‌های کشور، علاوه بر آزادسازی 12 میلیارد دلار از وجوه مسدود شده کشورمان در فاصله زمانی برنامه اقدام مشترک (توافق موقت ژنو) تا انعقاد برجام، از تاریخ اجرایی شدن برجام تا پایان سال 1395، بالغ بر25.7 میلیارد دلار از منابع ارزی کشور آزاد شده است که آزادسازی9.3 میلیارد دلار از این مبلغ مربوط به سه‌ماهه اخیر می‌باشد. شایان ذکر است انتقال وجوه حاصل از فروش نفت و سایر درآمدهای صادراتی در اروپا و آسیا، از طریق حساب های افتتاح شده نزد بانک‌های مرکزی و نیز حساب‌های موجود نزد تعدادی از بانک‌های تجاری خریداران نفت در اروپا و آسیا استمرار دارد. هم‌چنین در حوزه نفت و گاز درآمد کشور از محل صادرات نفت خام و میعانات گازی در سال 1395، بالغ بر 34 میلیارد دلار بوده است. مبالغ حاصل از صادرات نفت خام، از طریق بانک‌های مختلف بین‌المللی دریافت می‌شود. این گزارش با اشاره به تحولات در حوزه حمل و نقل ضمن بیان این‌که کلیه تحریم‌هایی که مرتبط با موضوع هسته‌ای بر حوزه حمل‌ونقل وضع شده بودند برطرف شده و گزارشی مبنی بر وجود مانع عمده‌ای مرتبط با برجام در این حوزه، دریافت نشده است خاطرنشان کرده که "در ماه‌های اسفند 13955 و فروردین 1396 دومین و سومین فروند از هواپیماهای ایرباس که از نوع پیشرفته A330 هستند تحویل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) شده و عملیاتی شدند و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 1396، حداقل 4 فروند دیگر از هواپیماهای ایرباس و حداقل یک فروند هواپیمای بوئینگ تحویل هما شود. هم‌چنین قرارداد نهایی خرید 20 فروند هواپیمای ATR72-600 بین هما و شرکت سازنده امضاء شد و قرار است 4 فروند از این هواپیماها در یک ماه آینده و تعدادی دیگر تا پایان سال 2017 تحویل شود. علاوه بر موارد ذکر شده، در یک ماه اخیر مذاکرات شرکت هواپیمایی آسمان با شرکت بوئینگ به تفاهم نهایی منتهی شد که بر اساس آن قرار است تعداد 30 فروند هواپیمای بوئینگ 737 مکس اس (قابل افزایش تا 60 فروند) که از جدیدترین و مدرن‌ترین تولیدات شرکت بوئینگ است، به تدریج و از سال 2019 به هواپیمایی آسمان تحویل شود. بر اساس این گزارش، متعاقب مذاکرات و پیگیری‌های مستمر حقوقی و سیاسی "شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی صنعت نفت"، "شرکت نکا نوین"‌، و "شرکت تجاری وست‌سان" به موجب فرآیند مرور اداری، از فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا خارج شدند. این شرکت‌ها در حالی از فهرست تحریم‌های اروپا خارج شده‌اند که قرار بوده است 8 سال بعد از روز توافق برجام، از فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا خارج شوند. علاوه بر این نام اشخاص حقوقی ایرانی از فهرست اشخاص تحت کنترل و مراقبت سازمان کنترل صادرات بریتانیا حذف شد و مقررات مربوط به صادرات تجهیزات پزشکی و اقلام کشاورزی به ایران نیز از سوی آمریکا اصلاح شد.