مردم سالاری آنلاين - هشدار به روزنامه نگاران عصر اطلاعات

چگونه اشتباه یک روزنامه محلی ایران ، باز تاب جهانی پیدا می کند؟

خبرگزاری فارس روز 24 آبان 1395 ، در خبری با عنوان:"گاف نشریه منسوب به معاونت مطبوعاتی جهانی شد"، به مطلبی اشاره می کند که براساس آن روزنامه خبرجنوب ،هیلاری کلینتون را برنده انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، اعلام کرده است.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، چاپ این مطلب در ر وزنامه خبر جنوب، توجه یک هفته نامه آمریکایی بنام " NEWYORK OBSERVER" را برانگیخته و گزارش کرده:"کلینتون ترامپ را شکست داد! خوب مثل اینکه از نظر یک روزنامه ایرانی چنین بوده است."
خبر خبرگزاری فارس متعاقبآ مورد استقبال شمار کثیری پایگاه خبری از جمله رجانیوز، 24 خبر، 598 ، قطره،بی باک،پرسیار، خبردان،رادیکال خبر و غیره قرار گرفت و باز نشر شد.
"KEN KURSON" سردبیر هفته نامه فوق، خود نویسنده مطلب به شمار می رود که در تاریخ جمعه 11 نوامبر 2016 ، (21 آبان 1395)،انتشار پیدا کرده است.
هفته نامه یاد شده از سپتامبر 1987 ، منتشر می شود و از ژوئیه 2006 ، در مالکیت "JARED KUSHNER"
داماد و مشاور کارزار انتخاباتی"دونالد ترامپ" رئیس جمهوری منتخب آمریکا، قرار دارد
نویسنده مطلب مربوط به روزنامه خبر جنوب، در هفته نامه آبزرور، که همانگونه اشاره رفت سردبیر آن نیز هست از ژانویه 2013 ، در آن فعالیت می کند
باید توجه کرد نشریه "نیویورک آبزرور" که در وب سایت خود فقط از نام "آبزرور" استفاده می کند را نباید با قدیمی ترین هفته نامه دنیا یعنی "آبزرور" که روزهای یکشنبه، از سال 1791، در بریتانیا، منتشر می شود و در مالکیت بنگاه رسانه ای "گاردین" قرار دارد، به اشتباه گرفت.
همچنین "نیویورک آبزرور"نام یک هفته نامه مذهبی نیز است که در سال 1823، تآسیس شد، ضمن آنکه نشریات نسبتآ قابل توجهی با پیش وند یا پسوند اضافی و حتی بدون هیچگونه پیش وند یا پس وندی با نام "آبزرور"در گوشه و کنار دیگر دنیا و در کشورهایی از قبیل"آنتیگوآ و باربودا"، "اوگاندا"،"بنگلادش"،"عمان"،"ساموآ" و ... همراه با یک نشریه الکترونیک به نام "THE OBSERVER ONLINE" در نیوجرسی آمریکا،بدون هیچ وابستگی به نشریه داماد دونالد ترامپ، منتشر می شوند.
شاخص"ALEXA" که به نوعی اهمیت وب سایت ها را بر حسب کم و کیف بازدیدکنندگان آنها، مشخص می کند،وب سایت نشریه آبزرور متعلق به داماد دونالد ترامپ را در رده جهانی 5097 و رده 1069 در آمریکا، بر می شمرد.
موارد مشابه در اعلام اشتباه پیروزی کلینتون:
هفته نامه نیویورک آبزرور آمریکا و خبرگزاری فارس در ایران، در حالی اشتباه هفته نامه خبر جنوب را برجسته سازی رسانه ای کرده اند که در همین ایام، اشتباهات رسانه ای مشابهی، در خود آمریکا اتفاق افتاد.
همچنین می توان وقوع اشتباه مشابهی را در تاریخ انتخابات گذشته آمریکا، شاهد بود.
بارزترین اشتباه رخ داده مربوط به اعلام اشتباه پیروزی کلینتون بجای ترامپ، در انتخابات اخیر ریاست جمهوری آمریکا را باید در هفته نامه"نیوزویک"،سراغ گرفت که حتی 125000 نسخه نشریه خود را توزیع کرد و با مشخص شدن نتیجه واقعی و پیروزی ترامپ، برای جمع آوری نشریات توزیع شده، فراخوان داد.
آن شماره "نیوزویک" روی جلد خود عکس هیلاری کلینتون را در حال لبخند به نمایش می گذاشت که عنوان "خانم رئیس جمهوری: سفر تاریخی هیلاری کلینتون به کاخ سفید"،داشت.
فارغ از هفته نامه نیوزویک،یک شبکه تلویزیونی محلی وابسته به شبکه "NBC" بنام "WRCB TV"واقع در شهر "چاتانوگا" در ایالت "تنسی"نیز، به اشتباه ، کلینتون را برنده اعلام کرد.
شبکه فوق در حالیکه شمارش آرا در ایالت های مختلف مانند تگزاس،فلوریدا،پنسیلوانیا و ... از پیروزی ترامپ حکایت می کرد، کلینتون را پیشتاز می دانست!
گزارش دیگری از مورد مشابهی حاکیست، موتور جستجوی گوگل هنگام ارائه پیوند خبری برای اعلام نتایج نهایی انتخابات، از یک وب سایت خبری جعلی و ارقامی غیر واقعی ، یاد می کند
این وب سایت جعلی "USASUPREME.COM" نام دارد و خبر جعلی آن متعاقبآ ازسوی 70 سایت خبری باز نشر می شود.
همچنین وب سایت فاکس نیوز در جریان رقابت های اولیه (پرایمری)میان انتخاب نامزد جمهوری خواهان، در ایالت "نیوهمپشایر" ،اشتباهآ ترامپ را برنده اعلام کرد.
در کنار آنچه گفته شد، موارد کمرنگ تری هم وجود داشته است که یکی به طور تصادفی دروغ گو خطاب کردن ترامپ در توئیتر رسمی ارتش آمریکا در اواخر سپتامبر 2016 و بازنشر گسترده آن در فیس بوک و دیگری به نزدیک بودن خانم کلینتون در همسر خود دانستن ترامپ ، در جریان یک سخنرانی در جمع اعضای انجمن ملی رورنامه نگاران سیاه پوست و اسپانیایی زبان،در ماه اوت 2016 ، بر می گردد. در مورد دوم تمامی حضار به خنده افتادند!
موردی دیگر در رابطه با سخنگوی کارزار انتخاباتی ترامپ، خانم"HOPE HICKS" است که درخواست اشتباهی خود را برای دریافت اطلاعاتی مربوط به معامله شکست خورده ملک"WHITEWATER"، در دهه های 1970 و 1980 ، توسط بیل و هیلاری کلینتون و دوستانشان، به جای مشاور ترامپ، یعنی آقای "MICHAEL CAPUTO" برای خبرنگار نشریه "POLITICO"، آقای "MARC CAPUTO" ، ارسال می کند!
مصداق هایی که به میان آمدند در تاریخ معاصر قرار داشتند ولی در تاریخ گذشته انتخابات ریاست جمهوری آمریکا هم، دست کم یک مورد به چشم می خورد.
موردی که از آن سخن رفت در سال 1948 و رقابت انتخاباتی بین "HARRY TRUMAN" دمکرات و "THOMAS DEWEY" جمهوری خواه بود که پیروزی "ترومن" را همراه آورد ولی روزنامه "CHICAGO DAILY TRIBUNE" ، در آن زمان،به اشتباه "دیویی" را برنده اعلام کرد!
نتیجه گیری:
آنچه که در یک روزنامه محلی با شمارگانی محدود در ایران، به اشتباه روی داد، البته در هر صورت یک اشتباه به حساب می آید که در کار پر شتاب انتشار یک روزنامه، چندان غیر معمول نیست.
روزنامه خبر جنوب همانگونه که گفته شد، نشریه ای محلی است که هم به لحاظ شمارگان و هم به لحاظ گستره توزیع، محدودیت دارد.
البته در این میان، پیشرفت های به عمل آمده در حوزه آی تی، این امکان را فراهم کرده تا بلافاصله پس از بارگذاری نسخه اینترنتی، دسترسی فوری توسط همه کاربران اینترنت در همه جای دنیا به محتوای آن فراهم شود و نیز با استفاده از موتور های جستجو و مشخص کردن نام ترامپ، کلینتون و ...بتوان به موضع رسانه ها در گوشه و کنار جهان در قبال نتیجه انتخابات پی برد.
اشتباه روزنامه خبر جنوب در ایران در حالی صورت می گیرد که به یقین اثر بخشی کمتری از اشتباه هفته نامه نیوزویک آمریکا با شمارگان بالا، گستره توزیع جهانی و اعتبار بین المللی قابل توجه و چند رسانه دیگر آمریکایی، دارد.
نکته مهم در این زمینه، نوشتار نشریه آمریکایی نیویورک آبزرور، متعلق به داماد ترامپ، رئیس جمهوری منتخب آمریکا است که به طعنه می گوید از نظر یک روزنامه ایرانی کلینتون برنده انتخابات به شمار می رود.
داماد ترامپ یا ظاهرآ اطلاع نداشته و یا به عمد خواسته فقط یک روزنامه در ایران را مقصر بداند و از رسانه های آمریکایی که اشتباه مشابهی را رقم زدند، صحبتی به میان نیاورد! البته تاریخ را هم به یاد نیاورد که مورد مشابه ای در گذشته وجود داشته است!
موردی که از آن سخن رفت در شرایطی روی داده است که ضعف روابط عمومی حاکم بر دولت، مانع از تحقق یک حرکت واکنشی علمی شده و ترجیح داده تا با سکوت موضوع را دنبال کند.
واکنش روابط عمومی علمی و مناسبی که می شد به کار گرفت استفاده از ظرفیت های ارتباطی در دسترس اعم از رسانه ای، ارتباطات میان فردی و غیره در سطح داخلی و استفاده از ظرفیت های ارتباطی گسترده دیپلماسی رسانه ای، در سطح بین المللی و حتی بهره گیری از ظرفیت های تعاملی خود نشریه داماد ترامپ مانند ستون نظر، نامه به سردبیر، گذاشتن نظر(کامنت) در نسخه الکترونیک و غیره، بوده است.
سعید-محمدجعفری
پژوهشگر و مدرس ارتباطات بین الملل کاربردی