از بالای شهر تا پایین شهر پیدا می شوند و بسته به خدماتی که برای قاچاق انسان به مسافران می دهند، قیمتشان متفاوت است. قاچاقچیان پایین شهری مسافران خود را از مرز با پای پیاده عبور می دهند و قاچاقچیان بالای شهری برای خود دفتر دستکی دارند و مسافران را با هواپیما جابجا می کنند.

از بالای شهر تا پایین شهر پیدا می شوند و بسته به خدماتی که برای قاچاق انسان به مسافران می دهند، قیمتشان متفاوت است. قاچاقچیان پایین شهری مسافران خود را از مرز با پای پیاده عبور می دهند و قاچاقچیان بالای شهری برای خود دفتر دستکی دارند و مسافران را با هواپیما جابجا می کنند.

از افغان ها تا تعدادی از آژانس های مسافراتی تهران در زمینه قاچاق انسان فعالیت می کنند و در هفته چندین نفر را بدون داشتن مدارک لازم به خارج از کشور می فرستند.

پس از سرگردانی تعدادی از جوانان ایرانی در پشت مرزهای اروپا و مشکلاتی که برای آنان و خانواده هایشان به وجود آمده است، برآن شدیم تا گزارشی را از مسیر سفر این افراد و راه هایی که قاچاقچیان به واسطه آن کسب در آمد می کنند، تهیه کنیم. بر اساس مشاهدات ما تعدادی از آژانس های مسافرتی تهران در قبال دریافت مبالغی هنگفت با درست کردن ویزاهای شینگن جعلی افراد را به کشورهای اروپایی می فرستند تا در کشور مقصد اعلام پناهندگی کنند.

برای پی بردن به شیوه کار این آژانس های مسافرتي خبرنگار "مردم سالاری" در قالب یک مسافر به سراغ تعدادی از آنها رفته تا با شيوه كارشان اشنا شويم.

قاچاق انسان در آژانس مسافرتي

به واسطه مدیر یکی از آژانس های مسافراتی میدان ونک با خانمی، در یکی از آژانس های مسافراتی کرج آشنا شدیم که بدون نیاز به مدارک، در قبال دریافت 30 میلیون تومان برای افراد ویزای شینگن می گیرد.

این خانم در رابطه با شیوه کارش می گوید: از طریق ویزای شینگن مسافر را به فرانسه یا بلژیک می فرستیم تا از آنجا به صورت غیر قانونی وارد انگلستان شود و اعلام پناهندگی کند.

وی توضیح داد: انگلستان جزو کشورهای پیمان شینگن نیست به همین دلیل فرد می تواند با پاره کردن مدارک به صورت غیر قانونی وارد آن کشور شود و اعلام پناهندگی کند.

ادعای ارتباط با سفارتخانه ایتالیا

فردی که قصد سفر به کشورهای محدوده شینگن را دارد، باید مدارکی همچون سند مالکیت یا حساب بانکی معتبر، بیمه نامه، گواهی اشتغال به کار، رزرو بلیط هواپیما و هتل و دعوت نامه از کشور مقصد را به سفارت یکی از کشورهای عضو پیمان شینگن ارائه دهد، با این حال قاچاقاچیان انسان این مدارک را به صورت جعلی برای افراد درست می کنند.

 این خانم قاچاقچی که مدعی داشتن ارتباطی مخفی با سفارتخانه ایتالیا است، می گوید: مدارکی همچون پرینت حساب بانکی را با استفاده از کانال های خود در بانک و دیگر مراکز درست می کنیم و هماهنگی های لازم را نیز با افراد خود در سفارتخانه انجام می دهیم تا با ویزای شینگن مسافر موافقت شود.

 جعل مدارك براي سفارت لهستان

در اين بين افرادي نيز هستند كه كارشان فقط جعل مدارك به منظور ارائه به سفارتخانه ها است و تضمینی به منظور قبولی ویزای شینگن نمی دهند.

شخصی به نام پریسا يكي از اين افراد است كه برای آژانسی مسافرتي در خيابان بهشتي تهران کار می کند. اين خانم مي گويد: ٥ ميليون تومان مي گيرم و مدارك جعلی برای سفارت لهستان را به شما مي دهم و با بقيه موضوع هم كاري ندارم.   وي مدعي است كه در سفارتخانه ها موضوع استعلام مدارك آنچنان جدي گرفته نمي شود و به راحتي مي توان از مدارك جعلي استفاده كرد.

ويزاهاي شينگن چيني

برخي ديگر از قاچاقچيان انسان نیز هستند که ويزاي شينگن را در پاسپورت ها جعل مي كنند و مسافران دیگر نیازی به مراجعه به سفارت ندارند.

میلاد يكي از اين قاچاقچيان است كه اكثر قرارهايش را در بنز شخصي يا در يكي از آژانس هاي مسافرتي خيابان مطهري تهران می گذارد. شيوه كار اين قاچاقچي انسان به اين شكل است كه پاسپورت افراد و ٢ قطعه عكس از آنها تحويل مي گيرد و پس از گذشت چند روز ويزاي كشور مقصد را در آن جعل مي كند.

به گفته میلاد، در اين روش كه بسته به كشور مقصد از ٣٨ تا ٨٥ ميليون تومان هزينه دارد، فرد پس از رسيدن به كشور مقصد توسط پليس دستگیر می شود و اعلام پناهندگي مي كند.  او در رابطه با شيوه كارش می گوید: وسايلي كه براي جعل ويزاي شينگن استفاده مي كنيم از چين وارد شده اند و به اندازه اي دقیق هستند كه در كشور مقصد نيز تشخیص داده نمي شوند.  این قاچاقچی که مدعی داشتن دوستانی در دیگر کشورها است می گوید: شاید برای اینکه مسافر را به مقصد برسانیم، لازم باشد از چند کشور عبورش دهیم و در هر کشور مدارک جدیدی برای او درست کنیم.

جعل پاسپورت

میلاد مدعي است كه مي تواند در قبال دريافت ١٥ ميليون تومان پاسپورت جعلي نيز تهيه كند. او می گوید: پاسپورت ها 2 نوع شباهتی و جعلی هستند؛ در نوع شباهتي پاسپورت واقعي فردي كه شباهت به مسافر داشته باشد خريداري و مسافر با گريم به عكس روي پاسپورت شبيه مي شود.

اين قاچاقچي انسان می افزايد: در روش دوم پاسپورت جعلي چاپ مي شود اما در اين روش احتمال لو رفتن در زمان عبور از گيت هاي فرودگاه وجود دارد.

قاچاقچيان انسان در فرانسه

افرادی كه از طريق ویزای شینگن راهي اروپا مي شوند بايد، به واسطه يك قاچاقچي ديگر از فرانسه یا بلژیک وارد انگلستان شوند.  نديم که اصالتا کرد عراق است در شهری بندری به نام کالاییس در مرز فرانسه و انگلستان به قاچاق انسان می پردازد.  پس از جستجویی چند هفته ای شماره او را پیدا کردیم و با او تماس گرفتيم تا با هزينه ها و راه هاي كه مسافران را جابجا مي كنند آشنا شویم.

نديم مي گويد: داعش راه های سفر را گران کرده است؛ پيش از انفجار تروريستي در فرانسه فرستادن مسافر به انگلستان ساده بود، هر نفر را تنها با هزار يورو راهي مي كرديم، اما الان كنترل پليس فرانسه خيلي بيشتر شده است.

نديم مسافران خود را در قبال دریافت سه هزار پوند، شبانه در يكي از كاميون هايي كه به مقصد انگلستان  مي روند جاي مي دهد. او می گوید: پلیس فرانسه به تازگی از سگ برای پیدا کرده افراد داخل کامیون ها استفاده می کند، اما ما هم شیوه هایی خاص خود را داریم تا بوی مسافر برای سگ ها قابل تشخیص نباشد. این قاچاقچی انسان مدعی است که مسافران خود را با هماهنگی راننده های کامیون و تحت حمایت دوستانش که مسلح هستند راهی انگلستان می کند.

گرفتن پناهندگي

افرادي كه به واسطه قاچاقچيان انسان به اروپا مي روند براي ماندن و زندگي در اروپا نياز به ارائه دلايل لازم براي پناهندگي دارند.

عبدالله يكي ديگر از قاچاقچيان انسان در تهران است كه برای افراد مدارك لازم به منظور اخذ پناهندگي را تهیه می کند.  او توضيح مي دهد: زماني كه به اروپا مي رسيد ٢ سوال از شما می پرسند، اول اينكه چطور به اينجا رسيده ايد و دوم اينكه چرا مي خواهيد پناهنده شوید.

این قاچاقچی می افزاید: در بخش اول بايد ثابت كنيد که به صورت غير قانوني از مرز عبور کرده اید و و در بخش دوم بايد مداركي را ارائه کنید كه نشان دهد جان شما در ايران در معرض خطر است و تحت تعقيب قضايي قرار داريد.

اين قاچاقچي انسان که برای کارش هزار دلار تا 2 هزار پوند می گیرد، مدعی است كه به اندازه يك وكيل بين المللي اطلاعات دارد و براي تهيه "كيس هاي پناهدگي" (مدارک لازم) در جريان ريز قوانين سازمان ملل و اتحاديه اروپا قرار دارد.  به گفته عبدالله کشورهای اروپایی با پناهندگی کسانی که دین خود را تغییر می دهند به خوبی موافقت می کنند به همین دلیل تهیه مدارک برای اثبات تغییر دین افراد ساده ترین راه است.

قاچان زميني انسان

علاوه بر روش هاي هوايي و جعل مدارک، برخي از قاچاقچيان نيز در تهران فعاليت مي كنند كه مسافران خود را از راه زمینی به كشورهاي اروپايي مي فرستند.  اين قاچاقچيان كه عمدتا افرادي بي نام و نشان و برخي افغان هاي مقيم تهران هستند مسافران خود را ابتدا به تركيه  و سپس ديگر كشورهاي اروپايي مي فرستند.  در اين روش افرادی ابتدا به ترکیه و سپس با استفاده از قاچاقچیان به ترتیب به یونان، مقدونیه، صربستان، کرواسی، اتریش و آلمان می روند.

پس از جستجویی هاي طولاني توانستيم يكي از افغان هاي مقيم تهران به نام سيروس را پيدا كنيم كه كارش قاچاق انسان است.

سیروس مدعی است، در هرکدام از کشورهای طول مسیر دوستانی دارد که مسافر را به واسطه آنها به مقصد می رساند. او با بیان اینکه مسافر برای عبور از هر مرز باید هزار دلار پرداخت کند، می گوید: تا زمانی که مسافر به مقصد برسد کل پول سفر در یکی از صرافی های تهران به امانت گذاشته خواهد شد.

به گفته این قاچاقچی انسان سخت ترین مرز برای جابجایی مسافران ابتدا مرز ترکیه و یونان و پس از آن مرز یونان و مقدونیه است. سیروس می گوید: عبور از مرز ترکیه و یونان از راه دریا و با استفاده از قایق های بادی انجام می شود اما اگر مسافر برای حفظ امنیت خود پول بیشتری پرداخت کند با قایق چوبی او را به یونان می بریم که احتمال غرق شدنش کمتر است.

عبور از مرز ایران و ترکیه

حال اگر فردی که می خواهد از کشور خارج شود، پاسپورت نداشته باشد باید مرز ایران و ترکیه را نیز به صورت غیر قانونی طی کند.

علی یکی از قاچاقچیانی ساکن ارومیه است که افراد را بدون پاسپورت و در قبال دریافت 2 میلیون تومان از مرز عبور می دهد. او در رابطه با شیوه کارش توضیح می دهد: مسافر را از ارومیه به یکی از روستاهای مرز ایران و ترکیه می بریم تا به صورت شبانه از کوه راهی ترکیه شود.

این قاچاقچی انسان می گوید: مقداری از مسیر را در ایران با ماشین های 2 دیفرانسیل طی می کنیم، سپس مسافران باید حدود 2 ساعت پیاده روی کند تا وارد خاک ترکیه شود، از آن طرف مرز نیز ماشینی در انتظار است تا مسافر را به شهر وان منتقل کند؛ مسافران اگر پول بیشتری بدهند به جای پیاده روی با اسب یا قاطر از مرز عبور می کنند. علی پس از ورود مسافران به شهر وان برای آنان برگه تردد یا پاسپورت جعلی درست می کند و با دریافت 200 هزار تومان بلیط سفر به شهر استانبول را برای آنها می گیرد.

کابوسی به نام اروپا

مسافران فریب خورده ای که سرنوشت خود و گاها خانواده هایشان را به دست قاچاچیان انسان می سپارند در آن سوی مرزها با مشکلات بسیاری روبه رو می شوند و حتی علاوه بر سرمایه، جان خود را نیز از دست می دهند.

هومن یکی از ایرانیانی است که از راه زمینی توسط قاچاقچیان انسان به مرز یونان و مقدونیه رسیده است و در کمپ های موقت زندگی می کند. او که به همراه 2 نفر از دوستانش راهی مسافرتی تلخ شده است، می گوید: "آدم پران ها" (قاچاقچیان) گفته بودند که ما را حداکثر 2 هفته به آلمان می رسانند، اما تمام پول ما را بردند و ما را در یونان رها کردند. هومن می گوید: اینجا در چادرهایی با کمترین امکانات زندگی می کنیم و حتی برای تامین خوراک نیز با مشکل جدی روبه رو هستیم.

او عنوان می کند: ما خیلی خوش شانس بودیم که به یونان رسیدیم؛ با قایقی بادی که حدود 60 نفر سوارش شده بودند به آب زدیم تا به یونان برسیم اما وسط راه، موج، قایق را غرق کرد و تعدادی از مسافرها نیز با ملیت های مختلف که اکثر زن و بچه بودند نیز به همراه قایق غرق شدند؛ پس از چند ساعتی سرگردانی در روی آب در نهایت گارد ساحلی یونان ما را نجات داد.

هومن در حالی که بغض کرده است می گوید: هرچقدر پول داشتیم جمع کردیم و مقداری نیز قرض گرفتیم تا به خیال خودمان به سمت زندگی بهتر برویم، نمی دانستیم که رویای اروپا برایمان کابوس می شود.

نهال 24 ساله که همراه برادر 21 ساله و همسر 26 ساله اش از طریق قاچاقچیان انسان به المان رسیده است، می گوید: یک ماه را در بدترین شرایط زندگی سر کردیم تا به آلمان رسیدیم. در این مدت حتی نتوانستیم غذای خوبی برای خوردن پیدا کنیم و اکنون نیز در کمپ های آلمان به شدت با مشکل روبه رو هستیم.

او می گوید که در طول مسیر بارها مورد تهاجم قاچاقچیان انسان قرار گرفته اند و یک بار نیز تمام داراییشان را دزد برده است. نهال عنوان می کند: زمانی که می خواستیم برای رسیدن به یونان سوار قایق شویم، قاچاقچی ها قصد آزار من را داشتند، برادر و همسرم با آنها درگیر شدند اما قاچاقچی ها اسلحه داشتند و تعدادشان هم زیاد بود، در نهایت برادر و همسرم کتک خوردند و من نیز  آزار دیدم. او می گوید: به دلیل سختی ها و آذارهایی که در مسیر دیدیم از نظر روانی به شدت دچار مشکل شدیم و  روی برگشتن به خانه را نداریم.

فرهاد نیز یکی دیگر از افراد فریب خورده است که پسر و عروسش را به واسطه قاچاقچیان  به اروپا فرستاده است. او می گوید: برای پسر و عروسم ویزای شینگن را جعل کردند و آنها را به اتریش فرستادند، اما پس از ورود به فرودگاه، پلیس به دلیل جعل مدارک آنها را بازداشت کرد.

فرهاد می افزاید: پس از اینکه آزاد شدند، مقداری از دارایی های خود را فروختم تا دوباره با کمک قاچاقچی ها آن ها به فرانسه و پس از آن به انگستان بفرستم اما حدود سه ماه است که در پشت مرز فرانسه و انگلستان گیر کرده اند و شرایط خوبی ندارند. او با بیان اینکه از 2 هفته پیش پسر و عروسش هیچ تماسی با آنها نگرفته اند، می گوید: به شدت نگران حال فرزندانمان هستیم و نمی توانیم به پلیس هم چیزی بگویم چون خودمان هم با جعل مدارک در کار خلاف شریکیم.

امثال این افراد بسیارند که فریب قاچاقچیان انسان را می خورند و در خارج از سرزمینشان با مشکلات بسیاری روبه رو می شوند.

فعالیت قاچاقچیان انسان در داخل کشور علاوه بر فراهم کردن زمینه فرار برخی از مجرمان، جوانان بسیاری را نیز با رویای زندگی بهتر راهی ناکجا آباد می کنند.

از این رو نیاز است که دستگاه های امنیتی و انتظامی کشور در برخورد با قاچاقیان انسان قاطعیت بیشتری به خرج دهند تا این افراد جوانان را با وعده های پوشالی به سفرهای بی بازگشت نفرستند.

گزارش : سامان رحمتیان