پيکان صدرنشين ليگ دسته اول، پس از دوري کوتاه مدتي از ليگ برتر، دوباره به سطح اول فوتبال ايران بازگشت. در سالهاي قبل از سال 1345 که تيم شاهين تهران فعال بود، محمود خيامي‌(مديرعامل وقت ايران ناسيونال) يکي از هوادارهاي اين تيم بود که بعد از منحل شدن تيم شاهين، وي تصميم گرفت با بودجه خود اين تيم را اداره کند اما بازيکنان شاهين به تيم پرسپوليس رفتند و محمد خيامي ‌با قائم مقامي‌و رضا افشار که از مديران ورزش آن دوران بودند پيشنهاد ايجاد باشگاه را مطرح کرد و باشگاه پيکان در سال 1346 بنيانگذاري شد.

در سال 1348 اين تيم قهرمان ليگ فوتبال تهران شد. در سال 1349 به دليل اختلاف ميان مديران باشگاه و بازيکنان منحل شد و اغلب بازيکنان به تيم پرسپوليس بازگشتند. در دهه 50 ميلادي باشگاه ورزشي پيکان بدون تيم فوتبال بود تا اين که سهميه باشگاه پرسپوليس را در آن سال خريد و به جاي تيم پرسپوليس بازي کرد. پرسپوليس تمامي ‌بازيکنانش را به مدت يک سال به صورت قرضي به پيکان داد و در همان سال پيکان قهرمان آن دوره از رقابت‌ها شد. در سال 1352 پيکان توانست به عنوان قهرماني در ليگ تخت جمشيد دست پيدا کند.

سرمربي پيکان در آن سال الن راجرز بود که در سال بعد به تيم فوتبال پرسپوليس پيوست. پس از انقلاب اسلامي، باشگاه پيکان تا سال 1379 هيچ تيم فوتبالي نداشت اما بعد از 30 سال با خريدن سهام باشگاه فوتبال بهمن اين تيم دوباره به دسته اول بازگشت. در آن زمان اعضاي تيم بهمن حفظ شدند اما مربيان تغيير کردند. اين تيم در سال 1387 به شهر قزوين منتقل شد و بازي‌هاي آن از ليگ هشتم در ورزشگاه شهيد رجائي قزوين انجام گرفت اما هيچگاه مردم قزوين اين تيم را از خود نمي‌دانستند و به همين دليل اين تيم در سال 1390 مجدداً به تهران بازگشت. زماني که پيکان در تهران بود، بازي‌هايش را در ورزشگاه خانگي خود با نام ورزشگاه ايران‌خودرو انجام مي‌داد. پس از انتقال به قزوين، آنان بازي‌هايشان را در ورزشگاه شهيد رجائي برگزار کردند. هم‌اکنون پس از بازگشت به تهران در ورزشگاه 25 هزار نفراي شهداي شهر قدس) بازي‌هايشان را انجام مي‌دهند.

پيکان با مربيگري عليرضا مرزبان به ليگ برتر صعود کرد اما مديران باشگاه ترجيح دادند با مجيد جلالي توافق کنند تا او در ليگ برتر هدايت اين تيم را بر عهده داشته باشد. جلالي در سال‌هاي اخير عملکرد ضعيفي داشته و در اين فصل نيز پس از اختلاف با مديران باشگاه در هفته‌هاي پاياني ليگ برکنار شد. جلالي، علي‌رغم دو سال حضور در سايپا، موفقيتي با اين تيم کسب نکرد و اکنون بايد منتظر ماند و ديد که پيکان با جلالي مي‌تواند موفقيتي در ليگ برتر کسب کند يا به همان مسيري مي‌رود که رقيب خودروساز آن سايپا رفت.

پيکان در اين فصل بازيکنان سرشناسي همچون اميرحسين فشنگچي، سعيد دقيقي، مهدي اميرآبادي، کاظم برجلو و ... را در اختيار داشت. پيکان در اين فصل با 18 برد از 38 بازي، بيشترين برد را در ليگ دسته اول داشت و با 4 باخت، کم شکست ترين تيم بود. پيکان با 29 گل خورده دومين خط دفاعي برتر ليگ دسته يکم بود.

ماشين‌سازي تبريز، تيمي‌که همواره زير سايه تراکتورسازي قرار داشت، به عنوان تيم دوم ليگ دسته يک، به ليگ برتر بازگشت. در اواخر سال 1347 گروهي از بازيکنان شهر تبريز اقدام به تأسيس تيم فوتبالي کردند تا بتوانند در شهر خود به فوتبال ادامه دهند. نام اين تيم به دليل آن که اکثر بازيکنان تيم از کارگران کارخانه ماشين‌سازي بودند به همين نام برگزيده شد. در اين سال کارخانه ماشين‌سازي با همکاري کشور چکسلواکي در محله قراملک تبريز در حال ساخت بود. در اين دو سال که کارخانه در حال ساخت بود، بيشتر هزينه‌هاي تيم توسط خود بازيکنان تأمين مي‌شد و تيم فعاليت خود را به صورت آماتوري ادامه مي‌داد.

در سال 1349، کارخانه ماشين‌سازي تبريز، تأسيس شد و گروه صنعتي ماشين‌سازي تبريز براي تقويت بنيه جسماني و ايجاد شور و نشاط و حفظ تندرستي و سلامتي کارگران اقدام به تأسيس «باشگاه فرهنگي ورزشي ماشين‌سازي تبريز» کرد. از اين سال به بعد تيم فوتبال ماشين‌سازي زير نظر کارخانه ماشين‌سازي به حيات خود ادامه داد و اين کارخانه توانست تيم فوتبال ماشين‌سازي را به صورت نيمه حرفه‌اي درآورده و به عنوان حامي‌اين تيم شناخته شود. اين تيم بلافاصله در ظرف مدت کوتاهي پس از تأسيس با پشت سر گذاشتن تيم‌هاي ديگر تبريز نام خود را بر سر زبان‌ها انداخت و بسياري از بازيکنان مشهور آن دوران به اين تيم پيوستند. در چنين اوضاعي که برخي از بازيکنان آن زمان نتوانسته بودند به ماشين‌سازي ملحق شوند، پس از يک سال با رايزني‌هاي مختلف با مديران کارخانه تراکتورسازي، باشگاه فوتبال تراکتورسازي تبريز را راه‌اندازي کردند تا به رقيبي جدي، هم به لحاظ ورزشي و هم از نظر اقتصادي براي ماشين‌سازي تبديل شود.

ماشين‌سازي براي اولين بار در مسابقات کشوري جام منطقه‌اي ايران 1350 شرکت کرد و در آن مسابقات پس از شکست از تيم تاج تهران به مقام سوم منطقه «آ» مسابقات دست پيدا کرد و از حضور در مرحله نهايي بازماند. اين تيم بلافاصله توانست در ظرف مدت کوتاهي پس از تأسيس با پشت سر گذاشتن تيم تراکتورسازي به مسابقات قهرماني کشور موسوم به جام تخت جمشيد که در سال 1352 تأسيس شده بود راه يابد. در اين سال ماشين‌سازي که اولين سال حضور خود را در سطح اول فوتبال ايران تجربه مي‌کرد، نتوانست در مقابل تيم‌هاي تهراني دوام بياورد و با کسب نتايج ضعيف و 8 امتياز به ليگ دسته دوم سقوط کرد و دو سال بعد هم نتوانست به ليگ تخت جمشيد صعود کند. در سال دوم بود که ماشين‌سازي توانست با کسب نتايج خوب و پس از پيروزي بر تيم آرشام کرمان در فينال ليگ دسته دوم، به ليگ تخت جمشيد صعود کند. سال 1355 اوج حضور اين باشگاه در ليگ سراسري بود. ماشين با تجربه‌اي که در اولين حضور کسب کرده بود و با حضور بازيکناني چون احد شيخ لاري، حسن صادقيان، رضا آذري، کاظم سيدعليخاني، سعيد پهلوان، غلامحسين باغ آبادي، حسين طباطبايي، عباس اسدزاده، کيومرث پورفضل، حسن رباني، احد زارعي، قدرت فرهادخواه، قدرت صالح، حسن خان‌فام، ولي حاتمي، علي مودت و مجيد مهدي‌فر توانستند در ليگ با قدرت ظاهر شده و در مقابل تيم‌هاي تهراني درخشيده و عنوان نهم را با کسب 22 امتياز به خود اختصاص دهند. در سال بعد هم به بازي‌هاي خوب خود ادامه دادند و عنوان دهم را به دست آوردند. اما در سال 1357 در حالي که تيم ماشين‌سازي در رده هفتم قرار داشت ليگ به دليل وقوع انقلاب تعطيل شد. با وقوع انقلاب اين باشگاه هم به علت در‌هم‌ريختگي اوضاع کشور کمي‌از روزهاي اوج خود فاصله گرفت. بعد از فروکش کردن اوضاع نابسامان کشور در بين سال‌هاي 1357 تا 1359 اين تيم توانست در ليگ و جام حذفي تبريز به مقام قهرماني برسد. در حالي که تمام تيم‌ها اميد به برگزاري ليگ سراسري داشتند اما با شروع جنگ ايران و عراق، اين اميد به يأس تبديل شد و تا ده سال بعد هم تحقق نيافت.

ماشين‌سازي تبريز در بدو تأسيس با پيراهن قرمز در رقابت‌هاي جام تخت جمشيد حضور پيدا مي‌کرد. بعد از چند سال که کارخانه تراکتورسازي نيز تيم تراکتورسازي را با پيراهن‌هاي قرمز رنگ روانه رقابت‌هاي کشوري کرد، مديران گروه ورزشي ماشين‌سازي نيز در حرکتي نمادين رنگ پيراهن ورزشي تيم خود را در ابتدا به رنگ آبي و سپس زرد و بعدها براي هميشه به رنگ سبز تغيير دادند.

در سال 1368 و پس از پايان جنگ ايران و عراق، فدراسيون فوتبال ايران تصميم به راه‌اندازي ليگي به نام جام قدس کرد که ماشين‌سازي در آن ليگ به عنوان نماينده تبريز همراه با تراکتورسازي شرکت کرده و توانست در گروه دوم به عنوان ششم دست پيدا کند. از مربيان اين تيم در اين دهه مي‌توان به حسين فکري اشاره کرد. در سال 1369 ليگ سراسري ايران موسوم به جام آزادگان راه‌اندازي شد؛ اما از اين سال‌ها به بعد نوبت تراکتورسازي بود که در سايه حمايت بيشتر مسئولين استان آذربايجان شرقي در فوتبال کشور عرض اندام کند. در چهار سال ابتدايي تيم ماشين‌سازي در ليگ آزادگان حضور نداشت، تا اينکه در ليگ آزادگان 1373 با هدايت ناصر حجازي در گروه خود به مقام سوم رسيد. در سال 1374 نيز به عنوان بهترين تيم شهرستاني در حضور شهرداري تبريز و تراکتورسازي که به دست دوم سقوط کرد، دست يافت. در سال 1375 در حالي که تيم همشهري‌اش شهرداري به ليگ دسته دوم سقوط کرده بود، به عنوان هشتم رسيد. درسال 1376 در حالي که اين تيم به شدت از مشکلات مالي رنج مي‌برد، به ليگ دسته دوم سقوط کرد.

با راه‌اندازي ليگ برتر در سال 1382، نام ليگ دسته دوم به ليگ آزادگان تغيير کرد و نحوه برگزاري ليگ هم که تا آن زمان به صورت تک گروهي بود به بصورت دو گروهي درآمد. در سال 1382 ماشين کار خود را با قدرت آغاز کرد و با آوردن ناصر حجازي اسطوره باشگاه استقلال به عنوان سرمربي عزم خود را براي صعود جزم کرد؛ اما اين تيم باز هم به علت مشکلات مالي از صعود به ليگ برتر بازماند. اين تيم در ساليان اخير در جدول رتبه‌هاي چهارم تا هشتم را به خود اختصاص مي‌داد. از دلايل صعود نکردن اين تيم در اين سال‌ها مي‌توان به توجه بيش از حد مسئولين استان به تيم تراکتورسازي و از طرف ديگر حمايت نکردن کارخانه ماشين‌سازي از اين باشگاه عنوان کرد.

اين مشکلات در فصل 1387–1386 به بيش‌ترين حد خود طي ساليان اخير رسيد و اين تيم را با مشکلات مالي بسياري مواجه کرد و عاقبت در پايان فصل در حالي که اين تيم در دو بازي پاياني به سه امتياز نياز داشت تا در ليگ 1 باقي بماند، نتوانست در مقابل تيم‌هاي سپاهان نوين و اتکاي تهران برد را از آن خود کند و به ليگ دسته دوم سقوط کرد. مشکلات بي‌پايان تيم ماشين‌سازي در ليگ آزادگان 92–91 به اوج خود رسيد و تيم با تغيير و تحولات بسيار و تعويض 5 سرمربي براي دومين بار به ليگ دسته دوم سقوط کرد. ماشين‌سازي ليگ دسته دوم را هم بسيار بد شروع و خاتمه داد به طوري که با قرار گرفتن در رده نازل يازدهم و تنها به دليل پيروزي برابر پيام صنعت آمل در پلي آف از سقوط به ليگ دسته سوم نجات پيدا کرد. در تابستان 93 شهرداري تبريز با توجه به وضعيت اسفناک تيم و در جهت حمايت از اين تيم مالکيت اين تيم را بر عهده گرفت و با انتخاب عيسي اکبرزاده به عنوان مدير عامل و غلامرضا باغ‌آبادي به عنوان سرمربي، سروساماني به اين تيم بخشيد. طبق مصوبه اعضاي شوراي اسلامي‌شهر تبريز با انحلال باشگاه فوتبال شهرداري تبريز، ديرينه‌ترين تيم فوتبال شمال‌غرب کشور ماشين‌سازي تبريز جايگزين تيم فوتبال شهرداري شده و تحت حمايت شوراي اسلامي‌شهر و سازمان ورزش شهرداري تبريز در سري رقابت‌هاي ليگ دسته 1 حضور يافت. در خرداد 1394 عيسي اکبرزاده، مديرعامل باشگاه اعلام کرد با عقد قراردادي 2 ساله هدايت ماشين‌سازي تبريز را براي حضور در ليگ دسته 1 به نادر دست‌نشان سپرده است. پس از پايان يافتن نيم فصل نخست رقابت‌هاي جام آزادگان و قرار گرفتن سبزجامگان فوتبال آذربايجان در رتبه پنجم ليگ دسته يک، در ديماه 1394 اعضاي هيئت مديره باشگاه حکم برکناري دست نشان و مديرعامل اين باشگاه را صادر کرده و رسول خطيبي را به عنوان سرمربي تيم برگزيدند. سرانجام تيم فوتبال ماشين‌سازي با هدايت خطيبي در 21 ارديبهشت 1395 با برتري 3 بر 0 در برابر مس رفسنجان يک هفته مانده به پايان رقابت‌هاي جام آزادگان، پس از 19 سال دوري از رده نخست فوتبال کشور، به ليگ برتر خليج فارس راه يافت.

در بيشتر بازي‌هاي ليگ آزادگان 95–1394، از ورزشگاه باغشمال به عنوان ورزشگاه خانگي اين تيم استفاده مي‌شد؛ اما در هفته‌هاي آخر اين ليگ به علت استقبال تماشاگران، تصميم گرفته شد از ورزشگاه يادگار امام به عنوان ورزشگاه خانگي اين باشگاه استفاده شود. ورزشگاه مرزداران نيز به آکادمي ‌باشگاه ماشين‌سازي اختصاص يافته است. ماشين‌سازي تبريز با 53 گل زده بهترين خط حمله ليگ دسته يکم را کسب کرد اما خط دفاعي اين تيم چندان قدرتمند نبود و با 36 گل خورده، هفتمين خط دفاع مناسب ليگ را در اختيار گرفت. ماشين‌سازي در ليگ برتر فصل جديد، همراه با تراکتورسازي و گسترش صنعت، سه نماينده تبريز در ليگ برتر هستند که رقابتي جدي خواهند داشت.

تيم باسابقه و پرطرفدار صنعت نفت آبادان، به عنوان تيم سوم به ليگ برتر صعود کرد تا تعداد نمايندگان خوزستان در ليگ برتر با وجود حذف استقلال اهواز، در همان سه نماينده حفظ شود.

صنعت نفت آبادان يکي از تيم‌هاي ريشه دار فوتبال ايران است که با صعود به ليگ برتر، نفت را صاحب دو نماينده در ليگ برتر کرده است. هرچند مجموعه نفت، توان حفظ تيم قديمي‌نفت تهران را ندارد و احتمال واگذاري اين باشگاه نيز مطرح شده است. اما صنعت نفت آبادان که از شهري فوتبال خيز با سابقه اي طولاني به ليگ برتر بازگشته، از پتانسيل لازم براي شگفتي ساز شدن در ليگ برتر برخوردار است؛ مشروط به آنکه از تجربيات گذشته درس بگيرد. ضمن اينکه استقلال خوزستان هم که سال گذشته در پلي آف ليگ برتر، خود را در ليگ حفظ کرد، اين فصل قهرمان شد تا نشان دهد فوتبال در خوزستان ريشه دار است و تيم‌هاي خوزستاني مي‌توانند در سطح اول فوتبال ايران بدرخشند. بويژه وقتي صحبت از آبادان باشد که يگانه شهر ايران است که در آن تيم‌هاي استقلال و پرسپوليس طرفداري ندارند و همه تنها طرفدار نفت آبادان هستند.

44 سال از تاسيس باشگاه صنعت نفت آبادان سپري مي‌شود. باشگاهي که زير مجموعه شرکت پالايش نفت آبادان و برندي جدانشدني از شهر آبادان است. در بسياري از مغازه‌هاي شهر آبادان، پوستر اين تيم و تيم برزيل و شعار «آبادان برزيلته» ديده مي‌شود تا به همگان نشان دهد آبادان را فقط با نام صنعت نفت بايد شناخت؛ چه پالايشگاه قديمي‌نفت آبادان باشد و چه تيم فوتبال وابسته به اين پالايشگاه باشد. اين باشگاه داراي تيم دومي‌ به سبک باشگاه‌هاي اسپانيا با نام صنعت نفت نوين است که هم‌اکنون در ليگ دسته دوم به فعاليت مي‌پردازد و هدف آن پشتوانه سازي براي تيم اصلي باشگاه، تيم فوتبال نفت آبادان است.

فوتبال در ايران با نفت، پيوندي ديرينه دارد بطوريکه نخستين تيم فوتبال در ايران در مسجدسليمان، نخستين شهر نفتخيز ايران تشکيل شد. در اواخر سال 1351 مسؤلان وقت فدراسيون فوتبال کشور به فکر برگزاري يک دوره مسابقات ليگ باشگاه‌ها، با نام جام تخت جمشيد افتادند که پيشنهاد حضور نماينده‌اي از شهر آبادان با توجه به پشتوانه قوي و سابقه درخشان اين شهر در رقابتهاي کشوري باعث شد تا کارگزاران وزارت نفت، آبادان را صاحب نماينده‌اي در اولين دوره رقابتهاي باشگاهي کنند. بر همين اساس در اين سال تعدادي از بهترين بازيکنان باشگاه‌هاي آبادان جذب تيم صنعت نفت شدند و نفت آبادان آرام آرام به تيم محبوب مردم جنوب تبديل شد.

در آن سالها مسابقات با کمترين امکانات ولي در سطح ايده‌آلي برگزار مي‌شد و نماينده فوتبال آبادان توانست با ارايه بازيهاي قابل قبولي يکي از تيم‌هاي مطرح کشور شود. اين تيم سالها با پيراهن باشگاه‌هاي کشورهاي آمريکاي جنوبي و گاهي اوقات باشگاه‌هاي انگلستان که آن زمان در صنعت نفت ايران حضور داشت بازي‌هاي خود را انجام مي‌داد. اما از اواخر سال 1355 با روي کار آمدن کادر مديريت جديد و مربيگري منوچهر ساليا به پيشنهاد پرويز دهداري رنگ لباس تيم صنعت نفت رسماً به زرد برزيلي تغيير يافت. از همان سال صنعت نفت با نام «برزيل ايران» شهرت يافت.

صنعت نفت هرچند تاکنون به مقام قهرماني در فوتبال ايران نرسيده و بهترين مقامهاي کسب شده توسط آن مقام پنجم ليگ تخت جمشيد در سال 1353 و مقام چهارم کشور در فصل 72-71 ليگ بوده، اما با اين حال يکي از پرطرفدارترين تيم‌هاي باشگاهي در ايران محسوب مي‌شود. اولين سرمربي اين تيم‌هاري گيم انگليسي بود که از بدو تاسيس اين تيم در بهمن 1351سرمربي آن شد و تا آذر 1354 سرمربي اين تيم باقي ماند. مربيان نامداري در طول سالهاي فعاليت اين باشگاه در آن مربيگري کرده‌اند که از آن جمله مي‌توان به بيژن ذوالفقارنسب، غلامحسين پيرواني، فريدون معيني، پرويز مظلومي، منصور پورحيدري، ابراهيم قاسمپور، و ده‌ها مربي خارجي اشاره کرد که معروفترين آنها آلفردو کاسيميرو پرتغالي و بايرام دورديف ترکمنستاني و البته‌هاري گيم انگليسي بودند و سرانجام اين تيم با مربيگري نادر دست نشان در فصل جاري به ليگ برتر صعود کرد.

صنعت نفت آبادان در ساير رده‌هاي سني نيز حضور بسيار فعالي دارد که مي‌توانند بازيکنان آن تيم‌ها پشتوانه خوبي براي تيم اصلي باشند. به عنوان مثال تيم صنعت نفت نوين آبادان در ليگ دسته دوم، در گروه خود فقط با 5 امتياز اختلاف نسبت به صدرنشين، پنجم شد، در ليگ برتر اميد کشور چهارم شده، در ليگ برتر جوانان کشور سوم شده، در ليگ برتر نوجوانان در گروه خود سوم و در ليگ برتر نونهالان کشور در گروه خود سوم شده است و اين بدين معناست که اين باشگاه نفتي آبادان، که از ابتدا بر پايه نظم حاکم بر صنعت نفت کشور شکل گرفته، در تمام رده‌هاي سني فعال است و مي‌تواند آينده اي درخشان داشته باشد.

حال، علاقمندان اين باشگاه اميدوارند صنعت نفت در فصل جديد، در ليگ برتر هم حضوري درخشان داشته باشد و با درخشش و شگفتي‌سازي، خاطره تلخ دوره‌هايي را که با حضوري کمرنگ در ليگ برتر پس از چند فصل به ليگ دسته يک سقوط کرده از ذهن هوادارانشان پاک کند.

صنعت نفت آبادان در اين فصل از ليگ دسته اول، با 51 گل زده دومين خط حمله برتر ليگ را داشت اما در خط دفاع چندان توانمند نبود که اين اشکال را بايد در ليگ برتر جبران کند. سرمربي اين تيم نادر دست نشان است که در نيمه‌هاي ليگ دسته اول، به خاطر اينکه ماشين‌سازي را نتوانسته بود به رده‌اي بالاتر از پنجم برساند از آن تيم برکنار شد اما صنعت نفت آبادان را به ليگ برتر رساند.