بعد از گذشت 9ماه از دوران وزرات «رضا فرجي دانا»، نمايندگان مجلس تصميم به استيضاح اين وزير دولت روحاني گرفتند تا اولين استيضاح دولت روحاني رقم بخورد. اين استيضاح که به ابتکار گروهي از اصولگرايان مجلس با پنجاه امضا تنظيم شده بود و «الياس نادران» نماينده تهران که از طراحان استيضاح بود آن را به هيئت‌رئيسه مجلس ارائه کرد. فرجي دانا پس از کسب راي اعتماد از مجلس، طي حکمي، جعفر ميلي منفرد را به عنوان معاون آموزشي، جعفر توفيقي را به عنوان مشاور ارشد، وزرات علوم، تحقيقات و فناوري منصوب کرد.انتصاب جعفر ميلي‌منفرد و جعفر توفيقي، با واکنش منفي برخي از نمايندگان مجلس روبرو شد و 82 نماينده مجلس دراين مورد تذکر کتبي دادند. چند روز بعد، 150 نفر از نمايندگان مجلس در نامه‌اي به رئيس‌جمهور، از او درخواست کردند در برخي انتصابات وزرات علوم مداخله کند و خواستار تجديدنظر در بعضي از اين انتصابات شدند و نهايتا فرجي دانا را به بهانه اين انتصابات استيضاح کردند. پس از استيضاح فرجي دانا، رئيس‌جمهور، نيلي احمد آبادي و دانش آشتياني را به مجلس معرفي کرد که باز هم با عدم اعتماد مجلس مواجه شدند و بالاخره گزينه پنجم روحاني يعني دکتر فرهادي راهي وزرات علوم شد.

وزرات ورزش و جوانان نيز از سنگ اندازي‌هاي مجلس نهم در امان نماند. مسعود سلطاني‌فر نخستين وزير پيشنهادي روحاني براي پست وزرات ورزش و جوانان بود که از مجلس راي اعتماد نگرفت. پس از آن رئيس‌جمهور صالحي اميري و سجادي رابراي تصدي اين وزرات مناسب مي‌دانست که اين افراد نيز با سد مجلس مواجه شدند و هريک به بهانه‌اي از پيوستن به کابينه بازماندند. پس از مطرح شدن سه گزينه، بالاخره محمود گودرزي، گزينه چهارم روحاني براي تصدي وزرات ورزش و جوانان موفق به کسب راي اعتماد مجلس شد.

ماجراي مجلس نهم و دولت روحاني تنها به راي اعتماد محدود نشد و با تذکر‌هاي پي‌در‌پي ادامه يافت. به طوري که به گفته معاون پارلماني رئيس‌جمهور تنها با گذشت 5 ماه دولت، 320 سوال و تذکر از مجلس دريافت کرد که در نوع خود بي سابقه است. در ادامه نيز وزراي نيرو، نفت، راه و شهرسازي، آموزش و پرورش و ورزش و جوانان تهديد به استيضاح شدند.

اما شرايط در مجلس دهم متفاوت است. با روانه شدن اميد به خانه‌ملت، به نظر مي‌رسد موقعيت تازه‌اي براي دولت روحاني ايجاد شده است. حال که بيش‌از 43 درصد کرسي‌هاي مجلس در اختيار اصلاح‌طلبان ، 29 درصد در اختيار نمايندگان مستقل و تنها 26 درصد در اختيار اصولگرايان است‌، روحاني مي‌تواند شروع تازه‌اي را تجربه کند. با توجه به آرايش سياسي جديد در پارلمان ايران و پاسخ کوبنده مردم به جناح تماميت‌خواه، رئيس قوه مجريه که همراهي قوه مقننه را از اين به بعد با خود دارد، مي‌تواند با خيالي آسوده کابينه خود را مورد ارزيابي قرار دهد و تصميمات جدي در اين زمينه اتخاذ کند. در اين زمينه نظر برخي از صاحب نظران را جويا شديم:

کمال‌الدين پير موذن در گفت‌و‌گو با فریادگر در اين زمينه گفت: باتوجه به مشکلات، سنگ اندازي‌ها و دام گستري‌هايي که مجلس نهم در راه دولت تدبير و اميد در همه زمينه‌ها از جمله استيضاح وزرا، راي عدم اعتماد به برخي افراد کابينه داشت جلوي ورود برخي افراد خوشفکر و توانمند به کابينه دولت گرفته شد، کساني مانند دکتر سجادي، صالحي اميري، دکتر نيلي، فرجي دانا و... با کارشکني‌هاي مجلس از ورود به کابينه روحاني بازماندند. در شرايط فعلي با توجه به آراي مثبت تهراني‌هاي حق طلب و به تاسي از آن ساير شهرها به ليست اميد، دولت بايستي وضع کنوني را درک کند. صداي مردم بايد هم در دولت و هم در مجلس شنيده شود و تغييرات متناسب با خواست مردم رخ دهد. باتوجه به اينکه برخي از نمايندگان فعلي گزينه‌هاي چندم رئيس‌جمهور در تصدي پست‌ها بودند، در صورت لزوم بايد تغييرات لازم رخ دهد. تيم نزديک به رئيس‌جهمور بايد شرايط فعلي را درک کند و رئيس جمهور بايد به راي مردم بها بدهد و نشان دهد که پيام مردم را شنيده است. توانمندتر کردن کابينه دولت در صورت لزوم گامي‌موثر در راه افزايش کارآمدي دولت است که بي‌شک تاثير مثبتي در انتخابات آينده نيز خواهد داشت.

حشمت‌الله فلاحت پيشه، منتخب مجلس دهم نيز در گفت و گو با فریادگر از لزوم ارزيابي وزراي فعلي سخن گفت: اعتقادم بر اين است که هرگونه تغيير پيش از ارزيابي به ضرر دولت است. در ابتدا بايد ارزيابي دقيقي از وضعيت و توانمندي وزراي فعلي صورت گيرد و پس از آن در صورت لزوم تغيير رخ دهد. اينکه به دليل کارشکني‌هاي مجلس برخي از وزراي فعلي، گزينه‌هاي چندم روحاني هستند، دليلي بر ناکارآمدي اين افراد نيست. اگر دولت بدون برنامه‌ريزي و ارزيابي دقيق دست به تغيير بزند بي‌شک متضرر خواهد شد. چراکه هر تغييري موجب انقطاع در کارها مي‌شود. پس از شروع به کار مجلس دهم نيز بي‌شک نمايندگان اين ارزيابي را انجام خواهند داد و به رئيس جمهور مشاوره لازم را خواهند داد.

محسن مهرعليزاده، فعال سياسي اصلاح‌طلب نيز در گفت‌و‌گو با تسنيم درباره آرايش نيروهاي سياسي در مجلس دهم شوراي اسلامي، گفت: مسئله قابل توجه اين است که به نظر مي‌رسد روحيه‌ تعامل و همکاري در مجلس دهم نسبت به گذشته بهتر و بيشتر باشد و از سوي اين مجلس حالت ‌تقابل و مخالفت هميشگي با دولت از بين مي‌رود.اصلاح‌طلبان و اصولگرايان مجلس دهم روحيه متعادل و تعاملي دارند و اهل تندروي نيستند، ما نيز چنين مجلسي را مي‌خواهيم.

معاون رئيس دولت هشتم خاطرنشان کرد: در مجلس بايد افکار مختلف حضور داشته باشد تا نظرات گوناگون و کارشناسي به‌دور از تندروي‌هايي که موجب فرسايش انرژي مي‌شود از بين برود. خوشبختانه مجلس جديد فارغ از اينکه چه ترکيبي خواهد داشت اين ويژگي‌ها را دارد.

وي درباره احتمال تغييرات کابينه دولت گفت: فکر مي‌کنم بايد اين اتفاق بيفتد و براي اينکه آقاي روحاني بتواند در مقابل اعتمادي که مردم به دولت داشتند و کنار آن ايستاده‌اند و دولت را در مجلس همراهي کردند، پاسخگو باشد، از اين پس وي بايد نسبت به تکميل کابينه و انطباق بيشتر عملکرد دولت با خواست مردم اقدام کند.

مهرعليزاده درباره برخي گمانه‌زني‌ها براي تغيير وزير ورزش و جوانان گفت: من در اين باره اطلاعي ندارم، اما آن چيز که در افکار عمومي‌ مطرح مي‌شود مربوط به چند نفر از وزرا و استانداران است که تاکنون قطعي نشده، البته بايد رئيس‌جمهور در اين باره تصميم بگيرد.

معاون پارلماني رئيس جمهور نيز احتمال تغيير در کابينه را تنها گمانه زني رسانه‌ها دانست و تصريح کرد دولت هر تصميمي‌داشته باشد اعلام خواهد کرد.

به نظر مي‌رسد حسن روحاني بايد وضعيت کابينه خود را به طور دقيق ارزيابي کند و در عين حال از فرصت پيش آمده براي افزايش توانمندي و کارآمدي دولت خود استفاده کند. اما اصلاح کابينه به معناي ناکارآمدي وزراي فعلي نيست، مسئله افزايش توان دولت است که تاثير مستقيم بر وضعيت کشور در ابعاد گوناگون دارد.
گزارش : سحر مهرابی