زمانی جشنواره فیلم فجر مهمترین جشنواره سینمایی و جشن بزرگ سینمای ایران بود که در آن بزرگترین هنرمندان و کارگردانان سینمای ایران حضور می یافتند. اما هر سال شاهد غیبت تعداد بیشتری از کارگردانان موفق سینمای ایران در این جشنواره مهم سینمایی هستیم.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، ایجاد محدودیتهای فراوان و ممیزی های گسترده روی فیلمها و اعمال فشارهای پیدا و پنهان بر کارگردانان نامدار سینما موجب شده بسیاری از آنها عطای ساخت فیلم را به لقای آن ببخشند و تمایلی برای شرکت در جشنواره فیلم فجر نداشته باشند. البته این امر صرفا امسال و در جشنواره سی و یکم فیلم فجر رخ نداده و روند نزول تعداد کارگردانان مطرح حاضر در جشنواره، از چند سال پیش شروع شده است؛ اما به نظر می رسد این سیر نزولی امسال به نقطه اوج خود رسیده است. هر چند از حضور کارگردانان جوان و با استعداد در جشنواره باید استقبال کرد و همین کارگردانان جوان هستند که تبدیل به افتخاراتی ملی همچون اصغر فرهادی می شوند اما واقعیت آن است که جشنواره صرفا با حضور تمام پتانسیلهای موجود در سینمای ایران شکل واقعی یک جشنواره را به خود می گیرد. هر چند برخی از غایبان جشنواره امسال به دلیل عدم اتمام مراحل فنی فیلم خود به جشنواره نرسیده اند اما باید بررسی کرد که چرا هر سال از تعداد کارگردانان نامدار سینمای ایران که در جشنواره فیلم فجر حضور دارند کاسته می شود و با ریشه یابی این عوامل، زمینه آشتی مجدد این کارگردانان نامدار را با سینما و به تبع آن جشنواره فیلم فجر فراهم ساخت.
باسابقه ترین کارگردانان حاضر در جشنواره سی و یکم
اگر از کارگردانان نامدار سینمای ایران بخواهیم سخن بگوییم در بین اسامی حاضران در جشنواره سی و یکم فیلم فجر تنها نام دو کارگردان با سابقه در بین حاضران به چشم می خورد. پوران درخشنده فارغ التحصیل سینما با گرایش کارگردانی از مدرسه عالی تلویزیون و سینما و دارای لوح افتخار درجه یک هنری معادل دکتری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و خالق آثار به یاد ماندنی همچون رابطه و پرنده کوچک خوشبختی در دهه ۱۳۶۰ و فیلم‌های جذابی همچون خواب های دنباله دار، بچه‌های ابدی، رویای خیس و شمعی در باد در سالهای اخیر، امسال با فیلم "هیس...دخترها فریاد نمی زنند" در جشنواره حاضر است تا بار دیگر به سینمای اجتماعی مورد علاقه خود ادای دین دیگری کرده باشد. او از باسابقه ترین کارگردانان حاضر در جشنواره است که با وفاداری به شیوه مورد علاقه خود در فیلمسازی در جشنواره حضور یافته است. فیلم جدید درخشنده تاکنون یکی از پرمخاطب ترین فیلمها از نظر مردم و منتقدان بوده است.
داریوش مهرجویی از دیگر کارگردانان مطرح حاضر در جشنواره است که فیلم "چه خوبه که برگشتی" را به جشنواره معرفی کرده که اگرچه بازیگران نامداری دارد اما از سینمای مورد علاقه مهرجویی و فیلمهایی به یادماندنی همچون لیلا، سارا، پری، هامون، بانو، درخت گلابی و سنتوری فاصله زیادی دارد. مهرجویی پیش از این هم فیلم نارنجی پوش را ساخت ومتهم به سفارشی کار کردن شد و به همین دلیل در پاسخ به منتقدان، به فشارهای فراوانی که به دلیل ساخت فیلم سنتوری به او وارد شده بود اشاره کرد و به صراحت گفت که دیگر فیلمی که برایش چالش ایجاد کند نخواهد ساخت. فیلم "چه خوبه که برگشتی" هم مانند "نارنجی پوش" با فضای آشنای فیلمهای مهرجویی فاصله دارد و به همین دلیل می توان گفت که اگرچه مهرجویی در جشنواره امسال حاضر است اما سینمای مهرجویی در جشنواره غیبت دارد.
علیرضا داوودنژاد و مجتبی راعی را هم در رده ای پایین تر از درخشنده و مهرجویی می توان جزو مهمترین کارگردانان حاضر در جشنواره سی و یکم دانست که به ترتیب با فیلمهای "کلاس هنرپیشگی" و " ترنج" در جشنواره حاضر شده اند اما به غیر از این چهار نفر، دیگر نمی توان کارگردانی با این میزان تجربه را در جشنواره امسال پیدا کرد؛ هر چند که از کنار نام کارگردانان خوبی همچون ناصر شهبازی، علی قوی تن، بهرام توکلی و ... هم نمی توان به سادگی گذشت.
غایبان بزرگ جشنواره سی و یکم (به ترتیب حروف الفبا)
بهروز افخمی: او پس از ساخت فیلمهای فرزند صبح ( درباره زندگی امام خمینی که دچار چالشهای فراوانی شد) و سن پترزبورگ، از سال ۸۸ تاکنون فیلمی نساخته و به ساخت سریال سفارشی عملیات ۱۲۵ برای شبکه پنج سیما مشغول است که قطعا دردسر کمتری دارد!
رخشان بنی اعتماد: کارگردان سینمای اجتماعی ایران پس از ساخت فیلم خون بازی در سال ۸۵ که دو سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی و بهترین فیلنامه را از جشنواره فجر برایش به ارمغان آورد دیگر فیلمی جدی نساخته و از غایبان مهم جشنواره سی و یکم محسوب می شود.
بهرام بیضایی: چهره بزرگ سینما و تئاتر ایران، طی دو دهه گذشته تنها دو فیلم ساخته: "سگ کشی" در سال ۸۰ و "وقتی همه خوابیم" در سال ۸۷. بیضایی مدتی است که ایران را ترک کرده و به دلیل ممیزی های فراوان، تمایلی برای ساخت فیلم یا اجرای نمایش در ایران ندارد.
کیومرث پوراحمد: فیلم "اتوبوس شب" او در سال ۸۵ از فیلمهای خوب و به یادماندنی سینمای ایران بود اما پس از آن دیگر شاهد ساخت فیلمی توسط او نبوده ایم.
ناصر تقوایی: این کارگردان صاحب سبک سینمای ایران پس از ساخت فیلم به یادماندنی کاغذ بی خط در سال ۱۳۸۰، فیلمهای "چای تلخ" و "زنگی و رومی" را ساخت که هر دو به دلایلی ناتمام ماند تا او هم فعلا عطای ساخت فیلم را به لقایش ببخشد. کارگردان سریال معروف دایی جان ناپلئون، از غایبان سالهای اخیر جشنواره فیلم فجر است.
فریدون جیرانی: مجری سابق برنامه تلویزیونی هفت هم برای رساندن فیلم خود به جشنواره دچار مشکل شد تا فیلم جدید او به نام "داستان عوضی" به جشنواره نرسد. جیرانی با فیلم پرحاشیه "من مادر هستم" یکی از موفق ترین کارگردانان سینمای ایران در اکران امسال بود.
ابراهیم حاتمی کیا:حاتمی کیا هم مانند جیرانی قرار بود در جشنواره حاضر باشد اما فیلم حاتمی کیا به نام "چ" به جشنواره نرسید؛ با این وجود او از کارگردانانی است که وقت خود را در جشنواره سپری می کند و حضور فعالی در جشنواره امسال دارد.
احمدرضا درویش: درویش هنوز پروژه عظیم "رستاخیز" را به پایان نرسانده تا او هم جزو غایبان نامدار جشنواره امسال باشد. او صاحب آثاری به یادماندنی همچون کیمیا، متولد ماه مهر و سرزمین خورشید و برنده ۷ سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم فجر به خاطر فیلم دوئل است.
اصغر فرهادی: او تنها کارگردان ایرانی محسوب می شود که برنده جایزه اسکار شده است. البته فرهادی با سینما قهر نکرده اما پس از فیلم جدایی نادر از سیمین در سال ۸۹، دیگر فیلمی نساخته تا او را هم به فهرست غایبان جشنواره فیلم امسال اضافه کنیم.
مسعود کیمیایی: کارگردان صاحب سبک سینمای ایران و خالق آثار ماندگاری همچون قیصر، پس از ساخت فیلم جرم در سال ۸۹ دیگر فیلمی نساخته و غایب بزرگ جشنواره امسال است.
مجید مجیدی: برنده چهار سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی در دوره‌های مختلف جشنواره فیلم فجر از غایبان بزرگ جشنواره امسال است که پس از ساخت فیلم آواز گنجشکها در سال ۸۶ دیگر فیلمی نساخته است. او از سال گذشته ساخت فیلم محمد (ص) را آغاز کرده که هنوز به اتمام نرسیده است.
تهمینه میلانی: او را به عنوان کارگردانی فمینیست می شناسند اما واقعیت آن است که بنی اعتماد از کارگردانان صاحب سبک سینمای ایران است که جای خالی او هم در جشنواره امسال احساس می شود. او که آخرین فیلمش با نام "یکی از ما دو نفر" با ممیزی هایی حتی در اسم روبرو شد (اسم قبلی فیلم پرنسیب بود) پس از اکران آن ترجیح داد تا فعلا استراحت کند و علیرغم اعلام ساخت فیلم "شیر یا خط"، به سراغ ساخت فیلم جدیدی برای عرضه در جشنواره امسال نرود.