نشست دوره‌اي شوراي امنيت سازمان ملل درباره قطعنامه 2231 اين شورا در خصوص ايران و بررسي پانزدهمين گزارش آنتونيو گوترش دبيرکل سازمان ملل متحد درباره اجراي اين قطعنامه و برجام، به دليل حضور نماينده اوکراين با جدال ميان نمايندگان آمريکا، انگليس و روسيه برگزار شد.

گروه سياسي -محمدرضاحقی: نشست دوره‌اي شوراي امنيت سازمان ملل درباره قطعنامه 2231 اين شورا در خصوص ايران و بررسي پانزدهمين گزارش آنتونيو گوترش دبيرکل سازمان ملل متحد درباره اجراي اين قطعنامه و برجام، به دليل حضور نماينده اوکراين با جدال ميان نمايندگان آمريکا، انگليس و روسيه برگزار شد.
انگليس که رياست دوره اي شوراي امنيت را برعهده دارد، از پيش از برگزاري نشست دوره اي و شش ماهه شوراي امنيت درباره اجراي قطعنامه 2231 و برجام، براي حضور نماينده اوکراين در اين نشست بسيار تلاش کرد که در آغاز اين نشست با مخالفت شديد روسيه مواجه شد اما با همراهي نماينده آمريکا از حضور نماينده اوکراين دفاع کردند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،نشست بررسي روند اجراي قطعنامه 2231 درباره ايران، در همان آغاز به صحنه جدال ميان انگليس و روسيه تبديل شد که لندن به گفته ايران و روسيه، در اقدامي غيرسازنده و براي منحرف کردن افکار عمومي از بدعهدي غرب نسبت به اجراي برجام، نماينده اوکراين را  با همراهي واشنگتن دعوت کرد.
واسيلي نبنزيا سفير و نماينده روسيه در اين هنگام خطاب به باربارا وودوارد سفير انگليس با اعتراض به دعوت از سفير و نماينده اوکراين در سازمان ملل گفت: چرا شما از اوکراين براي شرکت دعوت کرده ايد درحالي که اوکراين عضو برجام نيست؟
باربارا وود وارد سفير انگليس در پاسخ به سفير روسيه گفت: پس از آنکه اوکراين درخواست خود را براي شرکت در اين جلسه اعلام کرد، ما اين درخواست را با تمام اعضا در ميان گذاشتيم و پس از موافقت اکثريت اعضاي شوراي امنيت، با حضور اين کشور موافقت کرديم.
سفير روسيه در پاسخ گفت: تصميم رئيس شوراي امنيت براي دعوت از يک کشور غيرعضو برجام جهت  شرکت در جلسه شوراي امنيت با موضوع قطعنامه 2231 هدفدار است. جلسات پيرامون اين قطعنامه در گذشته تنها با حضور اعضاي شوراي امنيت و همچنين اعضاي برجام انجام مي شد.
نبنزيا تصريح کرد: برجام يک دستاورد مشترک شوراي امنيت بود که در سال 2018 پس از خروج يکجانبه يکي از اعضا (آمريکا) به خطر افتاد . انگليس به عنوان رئيس دوره اي شوراي امنيت قصد دارد همه موضوعات اين شورا را به اوکراين مرتبط کند. درنهايت ما با شوراي امنيتي مواجه خواهيم شد که به جاي رسيدگي به برجام کاملا سياسي شده است.
رابرت وود سفير و معاون نمايندگي آمريکا در سازمان ملل نيز در اين نشست  از اعضاي شوراي امنيت خواست تا در راي گيري خود به اوکراين اجازه دهند در جلسه شوراي امنيت با موضوع قطعنامه 2231 صحبت کند.
وي ادعا کرد: ايران و روسيه هر دو تعهدات خود تحت قطعنامه 2231 را نقض کرده اند. آنها بدون کسب تاييد اوليه از شوراي امنيت اقدام به ارسال  پهپاد کرده اند. پهپادهاي ايراني تاثير مستقيم بر اوکراين دارد. روسيه در چند هفته گذشته از پهپادهاي ايراني براي هدف قرار دادن تاسيسات غيرنظامي اوکراين استفاده کرده است. مخالفت با سخنراني اوکراين در اين جلسه وجداني نيست زيرا اين کشور با تاثير مخرب استفاده از پهپادهاي ايراني مواجه است.
در راي گيري انجام شده براي حضور اوکراين در جلسه شوراي امنيت با موضوع قطعنامه 2231، ابتدا سفير انگليس تعداد آراي را بدين شرح اعلام کرد که  11 عضو شوراي امنيت راي مثبت، 2 کشور راي مخالف و  يک کشور راي ممتنع داده اند. باربارا وودوارد سپس آرا را اصلاح کرد و گفت 12 عضو شوراي امنيت به حضور اوکراين راي مثبت داده اند.
روسيه و چين در راي گيري براي حضور اوکراين در نشست شوراي امنيت درباره قطعنامه 2231 راي منفي دادند و کشور موزامبيک عضو غيردائم شوراي امنيت راي ممتنع اما حضور نماينده کي يف با 12 راي مثبت و فشارهاي آمريکا و انگليس بر ديگر اعضاي شورا و همصدايي متحدان غربي تصويب شد.
پس از اعلام راي گيري، نماينده روسيه  همچنان در اعتراض به حضور اوکراين گفت: دليل حضور اوکراين در اين جلسه راي مثبت کشورهايي است که همسو با آمريکا هستند. آمريکا دليل بحران کنوني در برجام است. در صورتي که در رسيدگي به برجام در اين جلسه شوراي امنيت، مسئوليت آن برعهده انگليس به عنوان رئيس شوراي امنيت خواهد بود. انگليس براي پيشبرد سياست‌هاي ملي خود به صورت آشکار روند شوراي امنيت را نقض مي کند. امروز جهان بار ديگر شاهد رويکرد دوگانه غرب است. کشورهاي غربي از جمله انگليس و آمريکا حاضرند به خاطر اهداف سياسي خود تمام دستاوردهاي ديپلماسي چندجانبه را قرباني کنند.
گزارش دبيرکل سازمان ملل
مطابق قطعنامه 2231، هر شش ماه يکبار گزارش دبيرکل سازمان ملل در نشست عادي شوراي امنيت سازمان ملل ارائه مي شود که چهاردهمين گزارش دبير کل سازمان ملل درخصوص اجراي قطعنامه 2231 و برجام 19 دسامبر (28 آذرماه) برگزار شد. و امروز 15 تيرماه (6 جولاي/ژوئيه) نشست دوره اي جديد براي بررسي پانزدهمين گزارش دبير کل سازمان ملل درباره اين قطعنامه برگزار شده است. به گزارش ايرنا، در پانزدهمين گزارش آنتونيو گوترش دبيرکل سازمان ملل به شوراي امنيت در خصوص قطعنامه 2231 که يک روز پيش از تشکيل نشست شوراي امنيت براي بررسي اين گزارش بطور رسمي منتشر گرديد و ايرنا نيز آن را منتشر کرد، و «رزماري دي کارلو» معاون سياسي دبيرکل، اين گزارش را ارائه کرد.
در اين گزارش آمده است: برنامه جامع اقدام مشترک يا برجام که توسط چين، فرانسه، آلمان، روسيه، انگليس، آمريکا و اتحاديه اروپا با جمهوري اسلامي ايران در 14 جولاي 2015 منعقد شد و شوراي امنيت در قطعنامه 2231 (2015) در 20 ژوئيه 2015 آن را تاييد کرد، نتيجه مذاکرات فشرده در طول چندين سال براي دستيابي به اهداف مشترک منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي و امنيت منطقه اي بود، به نحوي که منافع اقتصادي ملموسي را براي مردم ايران به ارمغان آورد. هشت سال از امضاي اين توافق گذشته است و من همچنان متقاعد هستم که توافق بهترين گزينه موجود براي تضمين ماهيت منحصراً صلح آميز برنامه هسته‌اي ايران است.
در بندهاي اوليه گزارش دبيرکل سازمان ملل متحد که در 22 بند آورده شده، آمده است: تداوم عدم پيشرفت در جهت بازگشت به اجراي کامل و مؤثر برجام و قطعنامه 2231، عليرغم تاکيد مجدد همه شرکت کنندگان و آمريکا در دسامبر 2022 مبني بر اينکه اين تنها گزينه قابل اجرا است، نااميد کننده است. متاسفانه، مذاکرات پيرامون بازگشت به برجام همچنان به بن بست رسيده است و اين امر چشم انداز بازگشت به اجراي کامل برنامه را محدود مي کند. با اين وجود، من خوشبين هستم که شرکت کنندگان در اين طرح و آمريکا همچنان متعهد به راه حل ديپلماتيک هستند. صلح و امنيت پايدار براي همه کشورهاي عضو تنها از طريق گفتگو و همکاري امکان پذير است.
در بند ديگري از پانزدهمين گزارش دبيرکل سازمان ملل متحد آمده است: آژانس بين‌المللي انرژي اتمي همچنان به ايفاي نقش ضروري در نظارت و راستي آزمايي کليه فعاليت‌هاي مرتبط با هسته‌اي در جمهوري اسلامي ايران ادامه مي دهد. من از نشست‌هاي سطح بالا و بيانيه مشترک بين آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و جمهوري اسلامي ايران در مارس 2023، مبني بر»تسريع در حل مسائل پادماني باقيمانده» و تمايل جمهوري اسلامي ايران به « همکاري با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي براي تسريع در حل مسائل پادمان‌ي باقي‌مانده» استقبال مي‌کنم.
در ادامه اين گزارش آمده است: آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در آخرين گزارش خود اشاره کرد که دوربين‌هاي نظارتي را در تاسيسات توليد قطعات سانتريفيوژ نصب کرده است. اين آژانس در ارتباط با اورانيوم- 235 کشف شده در يک مکان با 83.7 درصد گزارش داد که اطلاعات ارائه شده توسط جمهوري اسلامي ايران با توضيح آن در مورد منشاء اين ذرات مغايرت ندارد و وجود اين مواد را اعلام کرده است و آژانس «در اين مرحله هيچ سوال ديگري در مورد اين موضوع ندارد.»
آژانس همچنين خاطرنشان کرد که از فوريه 2021 تاکنون قادر به راستي آزمايي کل ذخاير اورانيوم غني شده در جمهوري اسلامي ايران نبوده ، اما تخمين زده است که تا 13 مه 2023، کل ذخاير اورانيوم غني شده ايران حدود 4744.5 کيلوگرم بوده است که فراتر از حد مجاز 202.8 کيلوگرم است. اين مقدار شامل 509.7 کيلوگرم اورانيم U-235 غني شده با خلوص 20 درصد و 116.1 کيلوگرم اورانيوم U-235 غني شده با خلوص 60 درصد است.
جوسازي عليه برنامه موشکي ايران
در يکي از بندهاي اين گزارش آمده است: نماينده دائم اسرائيل در سازمان ملل در مورد آزمايش موشک فضايي قائم 100 که توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در تاريخ 4 مارس 2023 انجام شد ادعا کرد که اين آزمايش مغاير با بند 3 پيوست ب قطعنامه 2231 (2015) است زيرا موشک فضايي از فناوري‌هايي استفاده مي کند که «عملاً مشابه موشک‌هاي بالستيک هستند که قادر به حمل سلاح هسته‌اي مي باشند.»
نمايندگان دائم اسرائيل، فرانسه، آلمان و انگليس در نامه‌هاي 30 و 31 مه 2023 خطاب به رئيس شوراي امنيت و دبيرکل سازمان ملل ادعا کردند که بر اساس گزارش رسانه‌هاي ايران و وزارت دفاع و ارتش نيروي جمهوري اسلامي ايران در 25 ماه مه 2023, اين کشور يک موشک بالستيک جديد (موسوم به «خرمشهر-4» يا «خيبر») را با برد ادعايي 2000 کيلومتر و کلاهک جنگي 1500 کيلوگرمي آزمايش کرد.
نمايندگان دائم فرانسه، آلمان و انگليس طي نامه‌اي به تاريخ 12 ژوئن خطاب به رئيس شوراي امنيت اعلام کردند که بر اساس گزارش رسانه‌ها، جمهوري اسلامي ايران در تاريخ 6 ژوئن 2023 از موشک بالستيک «فتاح» با برد ادعايي 1400 کيلومتر رونمايي کرد. نمايندگان دائمي اين کشورها، اين موشک‌ها را به‌عنوان سيستم‌هاي رژيم کنترل فناوري موشکي طبقه يک دسته بندي کردند و اينگونه نتيجه گيري کردند که اين موشک‌ها ذاتاً قادر به حمل سلاح هسته‌اي هستند و بنابراين مشمول بند 3 ضميمه B قطعنامه 2231 (2015) مي‌شوند.
در بند ديگري از گزارش گوترش به پاسخ جمهوري اسلامي ايران اشاره شده و آمده است: نماينده دائم جمهوري اسلامي ايران موضع کشور خود را در نامه به دبيرکل تکرار کرد و گفت برنامه‌هاي موشکي و فضايي ايران، از جمله پرتاب موشک‌هاي بالستيک يا پرتاب‌کننده‌هاي فضايي، در چارچوب «حقوق مشروع ايران و تطابق کامل از قوانين بين‌المللي» است و «خارج از حيطه اختيارات و صلاحيت قطعنامه 2231 شوراي امنيت (2015) و ضمايم آن است.»
گوترش در بند 17 گزارش خود پيرامون ادعاهاي انتقال پهپاد از ايران به روسيه آورده است: انگليس مدعي شده که بر اساس مقايسه لاشه پهپاد‌هاي ايراني که در ساير حملات در خاورميانه به دست آمده با لاشه پهپاد‌ها در اوکراين، مشخص شده است که پهپاد‌هاي مورد استفاده در اين کشور به ترتيب از نوع شاهد-131 و شاهد-136 بوده اند. به ادعاي اين کشور اين پهپادها توسط جمهوري اسلامي ايران برخلاف قطعنامه 2231 (2015) به روسيه منتقل شدند.
دبيرکل سازمان ملل در بند 19 پانزدهمين گزارش خود آمده است: دبيرخانه به بررسي اطلاعات موجود در مورد انتقال ادعايي پهپادها ادامه مي دهد. هر گونه نتيجه در زمان مقتضي به شوراي امنيت گزارش خواهد شد.
نمايندگي ايران در سازمان ملل بلافاصله در همان روز در واکنش به ادعاهاي پهپادي و ضد ايراني آمريکا، اوکراين و سه کشور اروپايي گفت که اين اقدام، «يک نمايش سياسي براي بدنام کردن ايران در جنگ اوکراين است.» و به دنبال تاثيرگذاري بر گزارش دوره اي شش ماهه آنتونيو گوترش دبيرکل سازمان ملل در اجراي قطعنامه 2231 شوراي امنيت هستند.
نمايندگي جمهوري اسلامي ايران نزد سازمان ملل متحد افزود: سخنان سفير آمريکا در محل رسانه اي شوراي امنيت سازمان ملل (Stakeout) از طرف آمريکا، آلباني، فرانسه، انگليس و اوکراين، يک نمايش سياسي براي بدنام کردن ايران در جنگ اوکراين است.
بيانيه تند و تيز اروپا
فرانسه، بريتانيا و آلمان روز پنج‌شنبه پس از نشست شوراي امنيت سازمان ملل براي بررسي قطعنامه 2231 در بيانيه‌اي مشترک عنوان کردند که «ايران براي چهار سال تعهدات هسته‌اي خود ذيل برنامه جامع اقدام مشترک را نقض کرده و برنامه هسته‌اي اين کشور به سطح خطرناکي رسيده است».
سه کشور با اشاره به گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي عنوان کردند ذرات اورانيوم با غناي 83.7 درصد در تاسيسات فردو يافت شده است.
اين کشورها عنوان کردند که غني‌سازي تا چنين سطحي «تحولي بسيار خطرناک و مغاير با برجام و حتي سطح اعلام شده از سوي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي» است.
تروئيکاي اروپايي مدعي شدند که ايران به دانش مهم و غيرقابل بازگشتي دست يافته که برجام سعي داشته آن را محدود کند.
سه کشور اروپايي ادعا کردند که ايران هيچ‌گونه توجيه غيرنظامي معتبري براي اقدامات خود ندارد. آن‌ها مدعي شدند که اين اقدامات، تنها ايران را به توانايي‌هاي ساخت تسليحات نزديک مي‌کند.
آلمان، بريتانيا و فرانسه در اين بيانيه عنوان کردند که ايران به ارتقاء و توسعه موشک‌هاي بالستيک که توانايي حمل تسليحات هسته‌اي را دارند، ادامه مي‌دهد.
سه کشور همچنين مدعي شدند که ايران با ارائه سلاح به بازيکنان غيردولتي امنيت منطقه را به خطر مي‌اندازد. آن‌ها مدعي شدند که اين اقدام ايران، نقض قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل محسوب مي‌شود.
در بخش ديگري از بيانيه نيز تروئيکاي اروپايي بار ديگر ادعاي ارسال پهپاد به روسيه جهت استفاده عليه اوکراين را تکرار کردند. اين سه کشور عنوان کردند از آنجايي که نه ايران و نه روسيه اجازه چنين تبادلاتي را نگرفته‌اند، هر دو کشور قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل را نقض کرده‌اند.
سه کشور اروپايي در ادامه «بي‌توجهي ايران به تعهدات ذيل اين قطعنامه (2231) را محکوم کردند» و ايران خواستند تا فورا به اين کار خود پايان دهد. تروئيکاي اروپايي از دبيرکل سازمان ملل خواستند تا شواهد درخصوص ارسال تسليحات، مواد، تجهيزات، کالاها و فناوري‌ها و ديگر خدمات کنترل شده توسط قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل از سوي ايران را بررسي کند.
آلمان، بريتانيا و فرانسه در ادامه تعهد خود مبني بر عدم دستيابي ايران به تسليحات هسته‌اي را تکرار کردند.
سه کشور اروپايي در انتهاي اين بيانيه عزم خود مبني بر دستيابي به راه‌حل ديپلماتيک درخصوص بحران هسته‌اي ايران را ابراز کردند و ايران خواستند تا فورا در فعاليت‌هاي خود تنش‌زدايي کند.
ادعاي تلاش ايران براي دستيابي به تسليحات هسته‌اي در حالي تکرار مي‌شود که مقامات ايران عليرغم تاکيد بر توانمندي‌ها و پيشرفت‌هاي ايران در زمينه فعاليت‌هاي هسته‌اي، گفته‌اند که توليد و بکارگيري تسليحات هسته‌اي جايي در دکترين دفاعي ايران ندارد. آژانس بين‌المللي اتمي نيز تاکنون ادعاهاي غرب و رژيم صهيونيستي مبني بر وجود اهداف نظامي در برنامه هسته‌اي ايران را تأييد نکرده است.