گروه بين‌الملل - مهدي يزدي: بالاخره سرنوشت انتخابات رياست جمهوري برزيل مشخص شد. «لوئيس ايناسيو لولا داسيلوا» با اختلاف ميلي‌متري در دور دوم انتخابات توانست رقيب خود «ژاير بولسونارو» را شکست دهد. حالا چپ گرايان پس از يک دهه در برزيل طعم پيروزي را مزه مي‌کنند.
به گزارش رویترز ، داسيلوا در دور دوم انتخابات موفق شد با کسب 50.8 درصد آرا در برابر 49.2 رقيب خود ، بار ديگر رئيس جمهور برزيل شود.
به گزارش مردم سالاری آنلاین،داسيلوا توانست 60 ميليون و 341 هزار و 198 رأي به دست آورد و در مقابل بولسونارو تنها توانست 58 ميليون و 203 هزار و 620 رأي کسب کند و از مقام رياست جمهوري برزگ ترين کشور قاره آمريکايي جنوبي باز ماند. حدود 5 ميليون و 700 و 188 رأي نيز آراي باطله در اين انتخابات بوده است.
مي‌توان گفت که اين فشرده‌ترين انتخابات و نزديک‌ترين فاصله بين دو نامزد نهايي رياست‌جمهوري از زمان بازگشت برزيل به دموکراسي پس از حاکميت يک سيستم ديکتاتوري نظامي طي سال‌هاي 1964 تا 1985 در اين کشور محسوب مي‌شود.
پيروزي در دوقطبي سخت
چپ و راست
داسيلوا 77 ساله، سومين دوره رياست جمهوري چهار ساله خود را آغاز خواهد کرد. وي در بين سال‌هاي 2003 و 2011 نيز رئيس جمهوري برزيل بوده است. او براي انتخابات سال 2018 نيز نامزد شد، اما به خاطر آن که به اتهام فساد و پولشويي متهم بود، نتوانست وارد انتخابات شود و به خاطر فساد به زندان افتاد.
لولا داسيلوا در واقع پيروز نهايي «قطبي‌ترين» انتخابات تاريخ مدرن اين کشور بزرگ آمريکاي جنوبي شد که به رغم رقابت بسيار نزديک و فشرده ميان دو کارزار انتخاباتي، بدون هرگونه خشونت به انجام رسيد. پس از اعلام نتايج، بولسونارو سکوت پيشه کرد و برخي از متحدانش علنا شکست بولسونارو را پذيرفتند. لولا طي يک سخنراني اظهار کرد که اين کشور غيرمتحد را متحد خواهد کرد و در عين حال خواستار همکاري بين‌المللي جهت حفظ جنگل‌هاي باراني آمازون شد.
او همچنين در مقر کارزارش با اشاره به مردم کشورش تصريح کرد: «من نه تنها براي افرادي که به من راي دادند بلکه براي 215 ميليون برزيلي حکومت خواهم کرد. دو برزيل وجود ندارد. ما يک کشور هستيم، يک مردم و يک ملت.»
لولا داسيلوا، 19 سال پيش توانست برزيل را به عنوان کشوري که در يک بحران اقتصادي پيچيده با بدهي عمومي بالا، کاهش ارزش پول و کاهش توليد ناخالص داخلي، بيکاري، فقر و نابرابري غوطه‌ور بود، احيا کند. اکنون داسيلوا، سه سال پس از ترک زنداني که 580 روز را در آن گذراند، خود را به عالي‌ترين جايگاه پهناورترين کشور آمريکاي لاتين رسانده است. نکته حائز اهميت اينکه داسيلوا اگر چه گوي سبقت را از بولسونارو رييس جمهور مستقر ربود اما اختلاف کمتر از دو درصدي او با رقيبش، يک نشانه آماري از جامعه‌اي دو قطبي است. به اين ترتيب، هر آنچه باعث مي‌شود تا پيروزي داسيلوا را تاريخي تلقي کرد، به همان ميزان از دشوار بودن مسير پيش‌روي اين سياستمدار چپگرا خبر مي‌دهد.
موج چپ
تحولات سياسي برزيل، پهناورترين کشور حوزه آمريکاي لاتين و چهارمين اقتصاد بزرگ دنيا که بيش از 30 ميليون نفر از شهروندانش زير خط فقر زندگي مي‌کنند، همواره از سوي رسانه‌ها و اغلب کشورهاي جهان از نزديک دنبال مي‌شود.
لولا داسيلوا را مي‌توان برجسته‌ترين شخصيت چپگراي تاريخ معاصر آمريکاي لاتين دانست. بزرگترين اقتصاد آمريکاي لاتين از يکم ژانويه 2023 به دست رهبري چپگرا خواهد افتاد و پازل حکمراني چپگرايان در پنج قدرت اقتصادي برتر منطقه (برزيل، مکزيک، آرژانتين، شيلي و کلمبيا) کامل خواهد شد. بر اساس برآوردهاي بانک جهاني، توليد ناخالص داخلي اين کشور آمريکاي جنوبي در حدود 1.608 ميليارد دلار در نوسان است و فاصله او با دومين اقتصاد منطقه (مکزيک با 1.293 ميليارد دلار) چشمگير است.
نتايج آخرين انتخابات آمريکاي لاتين نشان مي‌دهد که جريان چپگرايي در اين منطقه، جان تازه‌اي گرفته است. اين موج جديد را مي‌توان ادامه «موج صورتي» دولت‌هاي چپ دانست که در دهه 1990 ميلادي به قدرت رسيدند. در آن زمان، رهبران چپ، سياست‌هاي نئوليبرال و همچنين نابرابري‌ها و محروميت‌ها و در نتيجه، فساد اجتماعي، سياسي و تسلط خارجي بر اقتصاد داخلي را محکوم کردند. به گفته کارشناسان، جريان چپ در حال حاضر به آمريکاي لاتين بازگشته است، زيرا دولت‌هاي دست راستي که جايگزين آن‌ها شدند و به صورت عمده از سوي آمريکا حمايت مي‌شدند، نتوانستند از موج نااميدي عمومي جلوگيري کنند.
«گوستاوو پترو» در ژوئن 2022 به عنوان رئيس‌جمهوري کلمبيا انتخاب شد. «گابريل بوريک» پس از پيروزي در انتخابات دسامبر 2021، چپ‌گراترين رئيس‌جمهوري شيلي در 50 سال اخير لقب گرفت. يک ماه پيش از آن، «سيومارا کاسترو»، سياستمدار چپ در هندوراس، 12 سال پس از برکناري همسرش «مانوئل زلايا» از رياست جمهوري با کودتاي نظامي، پيروز شد. در پرو، «پدرو کاستيو»، معلم و رهبر اتحاديه، در ژوئن 2021 به رياست جمهوري رسيد و در بوليوي، «لوئيس آرسه» از حزب «جنبش به سوي سوسياليسم» (MAS) به عنوان رئيس‌جمهوري در سال 2020 انتخاب شد. در سال 2019، «آلبرتو فرناندز» با حمايت از يک حزب چپ ائتلافي، «مائوريسيو ماکري» دست راستي را در آرژانتين شکست داد. يک سال پيش از آن نيز، «آندرس مانوئل لوپز اوبرادور» در انتخابات رياست جمهوري مکزيک به پيروزي قاطع رسيد.
استقرار دوباره دولت‌هاي چپگرا، از حاکم شدن معادلات و سياست‌هاي جديدي در اين منطقه خبر مي‌دهد که به احتمال زياد در تنظيم مجدد سياست خارجي کاخ سفيد در قبال اين منطقه که همواره به «حياط خلوت» آمريکا شهره بوده است، تاثيرگذار خواهد بود. رصد تحولات اخير آمريکاي لاتين، تحليل گفتمان اظهارنظرهاي «آندرس مانوئل لوپز اوبرادور» رئيس‌جمهوري مکزيک در قبال جنگ اوکراين و همسو نشدن اين کشور با تحريم‌هاي غرب عليه روسيه، انتقادهاي تند «آلبرتو فرناندز» رئيس‌جمهوري آرژانتين از اقدام آمريکا در خط زدن خودسرانه کوبا، نيکاراگوئه و ونزوئلا از اجلاس اخير سران قاره آمريکا، تحريم حضور در اين نشست توسط «سيومارا کاسترو» رئيس‌جمهوري هندوراس، تور 11 روزه «نيکلاس مادورو» رئيس‌جمهوري ونزوئلا به کشورهاي اوراسيايي و آفريقايي به نشانه شکست تحريم‌ها و موفقيت اين کشور در خروج از پيله تحميلي انزوا و همچنين تصميم «دانيل اورتگا» رئيس‌جمهوري نيکاراگوئه براي استقرار نظاميان روسيه در خاک اين کشور کارائيب بدون توجه به تهديدهاي آمريکا، نمونه‌هاي روشن از حقايقي است که بازبيني اجباري سياست‌ها و تغيير رويه در قبال منطقه آمريکاي لاتين را به واشنگتن گوشزد مي‌کند.
آنچه واضح است اينکه آمريکاي لاتين در حال تغيير است و واشنگتن مجبور است تا دامنه اين تغيير را درک کند. در سال 2019، «جان بولتون» مشاور امنيت ملي «دونالد ترامپ» رئيس‌جمهوري پيشين آمريکا، بازگشت دکترين مونرو 1823 را اعلام کرد که بر اساس آن واشنگتن آمريکاي لاتين را حياط خلوت خود مي‌دانست و به همه قدرت‌هاي خارجي هشدار مي‌داد که از اين منطقه دوري کنند. به دنبال روي کار آمدن «جو بايدن» اما سياست اين کشور آمريکاي شمالي در قبال کشورهاي لاتين همچنان اشتباه است. اجلاس سران قاره آمريکا که در ژوئن 2022 در لس آنجلس برگزار شد، با حذف عامدانه گروه کشورهايي که بولتون «تروئيکاي استبداد» ناميده بود، برگزار شد: کوبا، نيکاراگوئه و ونزوئلا. اين موضوع موجي از انتقادات را به همراه داشت. چند تن از رهبران آمريکاي لاتين به رهبري رئيس‌جمهوري مکزيک از حضور در اين مراسم خودداري کردند، در حالي که برخي ديگر از اين فرصت براي محکوم کردن سياست آمريکا در منطقه استفاده کردند.
حالا با تکميل پازل چپ‌ها در آمريکاي لاتين، احتمالا زمينه براي حضور و نفوذ بيشتر چين و روسيه و به دنبال آن، نگراني فزاينده آمريکا را به همراه خواهد داشت. چنان که اکونوميست مي‌نويسد: خطري که از جانب آمريکاي لاتين وجود دارد، دور شدن اين منطقه از مدار غرب است. اين رسانه با اشاره به نفوذ چين در آمريکاي لاتين مي‌نويسد: چين اکنون در بيشتر مناطق به شريک تجاري اصلي تبديل شده و در زيرساخت‌ها سرمايه‌گذاري مي‌کند. به نظر مي‌رسد برخي از دولت‌هاي چپ منطقه مشتاق بازگشت به عدم تعهد دوران جنگ سرد هستند اما آمريکاي لاتين بايد بداند نقش آن در دنياي تحت سلطه چين، نقش يک مستعمره نو خواهد بود.
