فيلترينگ پلتفرم‌هاي باقيمانده فضاي مجازي شامل واتساپ و اينستاگرام و کاهش سرعت اينترنت در سه هفته اخير و همزمان با اعتراضات سراسري در ايران، علاوه بر مختل کردن دسترسي مردم به فضاي مجازي و شبکه‌هاي اجتماعي، ضربات جبران ناپذيري هم به کسب و کارهاي اينترنتي، بويژه آن دسته از کسب و کارهايي که بر پلتفرم اينستاگرام ايجاد شده اند وارد کرده است

گروه اقتصادي- محمدرضا حقي: فيلترينگ پلتفرم‌هاي باقيمانده فضاي مجازي شامل واتساپ و اينستاگرام و کاهش سرعت اينترنت در سه هفته اخير و همزمان با اعتراضات سراسري در ايران، علاوه بر مختل کردن دسترسي مردم به فضاي مجازي و شبکه‌هاي اجتماعي، ضربات جبران ناپذيري هم به کسب و کارهاي اينترنتي، بويژه آن دسته از کسب و کارهايي که بر پلتفرم اينستاگرام ايجاد شده اند وارد کرده است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین،اگرچه بر اساس آمارهاي بين‌المللي، دانلود وي پي ان يا فيلترشکن در ايران طي ماه سپتامبر (منتهي به هشتم مهرماه) رشدي 3000 درصدي را تجربه کرده، با اين حال تاثير چنداني در بهبود وضعيت کسب و کارهاي اينترنتي نداشته است. بر اساس گزارش مرکز آماري Top10VPN که به تازگي منتشر شده، ايران در رده سوم بيشترين رشد دانلود فيلترشکن در سال جاري ميلادي قرار گرفته است. کشورهاي سريلانکا و قزاقستان هم همزمان با اعتراضات مردمي در کشورهاي خود، شبکه‌هاي اجتماعي و برخي سايتها را فيلتر کردند و همين امر باعث شد در اين کشورها به ترتيب شاهد رشد 17 هزار درصدي و 3400 درصدي دانلود فيلترشکن باشيم و ايران در رده سوم قرار گرفته است. اما يک نکته را نبايد از ياد برد و آن اينکه در سريلانکا و قزاقستان، شبکه‌هاي اجتماعي به طور همزمان فيلتر شدند اما در ايران، بسياري از سايتهاي خبري و همچنين پلتفرمهايي همچون توئيتر، تلگرام، تيک تاک، يوتيوب و ... از قبل فيلتر بوده اند و در يک ماه اخير تعدادي از پلتفرمها همچون اينستاگرام و واتساپ به فيلترينگ اضافه شده اند و به همين دليل بسياري از کاربران فضاي مازي، از قبل به وي پي ان دسترسي داشتند. نکته جالب ديگر قرار گرفتن روسيه در رده چهارم دانلود وي پي ان است.  روسيه پس از حمله به اوکراين بسياري از سايتهاي خبري معتبر بين المللي همچون بي بي سي و دويچه وله را فيلتر کرد و نياز به فيلترشکن در اين کشور افزايش يافت.برخي معتقدند فيلترينگ اينستاگرام و ئاتساپ در ايران، هميشگي خواهد بود؛ کمااينکه پيش از اين هم فيلترينگ تلگرام دائمي شد و تاکنون سابقه نداشته فيلترينگي روي يک شبکه اجتماعي اعمال شده باشد و بعد، رفع فيلتر شود. فيلترينگ گسترده در ايران و دسترسي دشوار کاربران شبکه‌هاي اجتماعي به پلتفرمهايي همچون اينستاگرام در ايران در شرايطي است که صفحات برخي مسئولان از جمله رئيس جمهور به راحتي به فعاليت خود در ايسنتاگرام ادامه مي دهند! در واقع اگرچه فيلترينگ به عنوان يک قانون اعمال مي شود اما همزمان، ابزار دور زدن فيلترينگ به فروش مي رسد و اتفاقا مسئولان، نخستين استفاده کنندگان از پلتفرمهاي فيلترشده همچون توئيتر و حالا اينستاگرام هستند! کاهش سرعت اينترنت و فيلترينگ شبکه‌هاي اجتماعي، تاثير منفي غيرقابل انکاري روي کسب و کارهاي اينرتنتي گذاشته است. جالب اينجاست که سيدابراهيم رئيسي که در زمان تبليغات انتخاباتي خود از ضرورت فعاليت آزادانه اينستاگرام سخن گفته و تاکيد کرده بود اينستاگرام محل کسب و کار مردم است و نبايد فيلتر شود، حالا در قبال فيلترينگ گسترده و آسيب غيرقابل جبران به کسب و کار مردم سکوت کرده است.در همين راستا سازمان نظام صنفي رايانه‌اي استان تهران به منظور بررسي تاثير محدوديت‌ها بر کسب و کارها، پرسشنامه‌اي را در اختيار آن‌ها گذاشت که سوالاتي در خصوص کاهش درآمد، افزايش هزينه‌ يا اختلال در عمليات جاري شرکت‌ها مطرح شده بود. براساس نظرسنجي صورت گرفته، درصد شرکت‌هايي که در اين مدت کاهش فروش را تجربه نکرده‌اند تقريبا صفر است. بيش از 41 درصد شرکت‌ها 25 تا 50 درصد درآمد خود را در اين مدت از دست داده‌اند و حدود 47 درصد هم بيشتر از 50 درصد کاهش فروش داشته‌اند. تنها 11 درصد کسب‌وکارها نيز کمتر از 25 درصد کاهش فروش را تجربه کرده‌اند که اين سازمان احتمال مي‌دهد تحت تاثير نوسان‌هاي کوتاه مدت باشند.از سوي ديگر فرشاد وکيل‌زاده رئيس اتحاديه کشوري کسب‌وکارهاي مجازي، در گفتگويي با ايلنا، کسب و کارهاي اينترنتي را به دو دسته مجزا تفکيک کرده و گفته: دسته اول، کسب و کارهايي هستند که محوريت فعاليت آنها از طريق وب سايت يا اپليکيشن دنبال مي‌شد و دسته دوم کسب و کارهاي که محوريت فعاليت آنها در شبکه‌هاي اجتماعي و به‌طور خاص اينستاگرام است؛ البته فعالان اينستاگرامي را هم مي‌توان به 2 بخش تقسيم کرد، بخشي که در کنار پيج اينستاگرام خود، وب سايت يا اپليکيشن راه اندازي کردند و بخشي که صرفا در صفحات اينستاگرامي فعاليت خود را دنبال مي‌کنند.وي ادامه داد: در حال حاضر عمده فعالان دسته اول به دليل اينکه زيرساخت‌هاي خود را به داخل کشور انتقال دادند، دچار مشکل يا آسيب جدي مستقيم بابت کاهش سرعت اينترنت بين الملل يا فيلترينگ شبکه‌هاي اجتماعي نشدند اما دسته دوم که پيج‌هاي کوچک‌ داشتند که معمولا سايت يا اپليکيشن جداگانه‌اي نداشتند، دچار مشکل اساسي شدند؛ البته در دسته اول نيز کسب و کارهاي کوچکي هستند که سرور يا‌هاست آنها خارج از کشور بوده و در زمان محدود شدن اينترنت، دچار مشکل و قطعي شدند.وکيل‌زاده با اشاره به کاهش 50 تا 60 درصدي تراکنش‌هاي مالي، خاطرنشان کرد: ارسال مرسولات پستي توسط شرکت ملي پست حدود 20 تا 25 درصد کاهش داشته است و در بعضي از گزارش‌ها نيز آمده است که برخي از کسب وکارهاي اينستاگرامي تا 100 درصد کاهش فروش داشته‌اند به عبارت ديگر فروش آنها صفر شد.رئيس اتحاديه کشوري کسب‌وکارهاي مجازي گفته: کاهش بيشتر فروش فعالان اينستاگرامي مربوط به آنهايي بوده که وب سايت يا اپليکيشني در کنار پيج خود نداشته‌اند و در زمان قطعي شبکه‌هاي اجتماعي و vpnها فروش آنها نزديک به صفر شده است.به گفته اين فعال صنفي؛ کسب و کارهاي بزرگ به‌طور متوسط شاهد افت فروش حدود 10 تا 20 درصدي و در کسب و کارهاي متوسط و کوچک شاهد افت فروش 40 تا 70 درصدي بوده‌ايم و در بازارهاي سنتي و کسب و کارهاي فضاي حقيقي نيز شاهد کاهش فروش هستيم.وي با اشاره به اقدامات اتحاديه کشوري کسب وکارهاي مجازي با محوريت پيگيري مشکلات کسب و کارهاي کوچک و متوسط، تصريح کرد:  براي جبران خسارت‌هاي وارده به فعالان اقتصادي بسته‌هاي حمايتي اقتصادي را به بخش‌هاي مختلف دولت پيشنهاد داديم؛ تا بخشي از خسارت وارد شده به کسب و کارها از محل حمايت‌هاي دولت جبران شود، انتظار ما آن است که در سالي که  به نام «توليد، دانش‌بنيان، اشتغال‌آفرين» نامگذاري شده دولت حداکثر حمايت لازم را از اين بخش به‌عمل آورد.رئيس اتحاديه مرکزي کسب‌وکارهاي مجازي در پايان تاکيد کرد: در مذاکرات سعي کرديم حداقل در 4 بخش از کمک‌هاي دولتي براي کسب و کارهاي استفاده کنيم: 1. تسهيلات ارزان قيمت، بلندمدت و با وثايق قابل ارائه، 2. معافيت يا تخفيف‌هاي مالياتي، 3. معافيت يا تخفيف‌هاي مرتبط با سازمان تامين اجتماعي شامل حق بيمه کارکنان پرسنل شاغل در اين بخش، 4. ارائه پکيج‌هاي تبليغاتي رايگان يا ارزان قيمت در رسانه‌ها شامل صدا و سيما يا فضاهاي شهري.