افزايش اعتياد در بين زنان، جوانان و تحصيلكرده‌ها و تغيير الگوي مصرف مواد مخدر از سنتي به صنعتي دو اتفاق مهمی است که در جامعه ایران افتاده است.
به گزارش پايگاه خبري فريادگر، چند روز قبل پزشکی قانونی از مرگ روزانه ۱۱ معتاد در کشور خبر داد و اعلام كرد كه از سال ۱۳۸۲ به بعد، مرگ‌های ناشی از سوء مصرف مواد مخدر دومین عامل مرگ‌های غیرطبیعی پس از تصادفات است. اين اولين بار نيست كه مسئولان نسبت به شيوع مواد مخدر در جامعه هشدار مي‌دهند. هر از چندگاهي از افزايش مصرف مواد مخدر ابراز نگراني می‌شود، اما مسأله‌ به همين ابراز ختم مي‌شود، غافل از اينكه موریانه مواد مخدر به جان قشرهاي مختلفي از جامعه افتاده است.
تغییر مواد مخدر مصرفی از سنتی به صنعتی
تغيير الگوي مصرف از مواد مخدر سنتي به صنعتي یکی از مسائل مهم خوزه مواد مخدر در ایران است. سال گذشته رئيس سازمان پزشكي قانوني كشور اعلام كرد كه كه سونامي مواد روان‌گردان در راه است و مرگ و‌مير ناشي از سوء‌ مصرف اين مواد افزايش يافته است. مدتي قبل هم جانشین دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر اعلام كرد كه طبق تحقیقات انجام شده، از هر ۱۰۰ نفر معتاد ۸۵ نفر به مواد روان‌گردان از جمله شیشه معتاد هستند. به گفته مسئولان درماني ستاد مبارزه با مواد مخدر، در بين میزان مرگ و میر مواد مخدر، مصرف‌کنندگان مواد روانگردان در رتبه اول، هروئین رتبه دوم و تریاک در رتبه سوم قرار دارند. به گفته مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر در حال حاضر حداقل ۱۳۰۰ نوع مواد روانگردان در هر سه گروه مخدر، توهم‌زا و محرک وجود دارد و بیشتر اين مواد روانگردان از مرزهای غربی مانند ترکیه یا از مرزهای آبی جنوب کشور یا کشورهای آسیای میانه یا حتی از طریق هوایی و به وسیله مسافران وارد کشور می‌شود. روان‌گردان‌ها بر روي عملكرد مغز اثر گذاشته و منجر به تغييرات رفتاري، شناختي، خلقي و همچنين درجه هوشياري در فرد مصرف‌كننده مي‌شود. اثر اصلی این مواد تغییر دادن شناخت و ادراک فرد است، نام دیگر این مواد توهم‌زا است. اين مواد انواع مختلفي دارند؛ از محرك‌ها تا توهم‌زاها. از موادي كه به سركوبگرها معروفند تا مخدرها. انواع مواد و قرص‌های روانگردان و نشاط‌آوري كه در كشورمان بيشتر مورد استفاده قرار مي‌گيرند، عبارتند از اکستازی، کریستال و کراک.
مواد مخدر صنعتی بر خلاف همتایان قدیمی دارای انواع متنوع‌تری هستند و هر از چندگاهی نوع جدیدی هم به آنها اضافه می‌شود. مدتي قبل مدیرکل مقابله با عرضه ستاد مبارزه با مواد مخدر جدیدترین اسم‌های شیشه، فراگیرترین مخدر صنعتی را اعلام کرد. به گفته او متامفتامین کریستاله که با نام شیشه می‌شناسیم، با نام‌های دیگری چون یخ، شابو، آیس، مت و ... نیز عرضه می‌شود، در حالیکه ترکیب اصلی همه این مواد همان متامفتامین است و این نام‌ها و اصطلاحات مشابه عموما برگرفته از متامفتامین عرضه شده در فرهنگ محلی دیگر کشورهاست. از دیگر نام‌های مورد استفاده می‌توان به کرانک، گچ، شوره سر شیطان، دوپ، گرد مصنوعی، نمک هاوایی، کراک، هیلی بیلی، راشت جاوا، هروئین گردن قرمز، اسمارفدوپ و سوخت موشک اشاره کرد.
دانشجويانِ معتاد ؛از انكار تا تاييد مسئولان
دومین مسأله برجسته در حوزه استفاده از مواد مخدر گرایش جماعت تحصیلکرده به این مواد است. در چند سال گذشته خبرهايي درباره افزایش مصرف مواد مخدر و به خصوص روانگردان‌ها در بین دانشجویان مطرح شد که البته واكنش بعضی مسئولان در مورد این موضوع سکوت و انکار بود. سال گذشته معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم مشکل اعتیاد دانشجویان را نفی کرد و گفت: «در برخی خوابگاه‌های دانشجویی سیگار و قلیان استعمال می شود اما اعتیادی به مواد مخدر در محیط‌های دانشگاه وجود ندارد و جای نگرانی نیست.»، اما چند ماه قبل بود که رئیس دبیرخانه شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان خراسان‌رضوی سکوت و انکار مسئولان را باد هوا کرد و با اعلام آمار ۲۰ میلیون نفری معتادان در کشور گفت كه «متأسفانه استفاده از مواد روان‌گردان در خوابگاه‌های دانشجویی شیوع پیدا کرده است.» همچنين مدیرکل دفتر امور فرهنگی وزارت علوم از افزایش دو برابری بودجه ستاد مبارزه با مواد مخدر برای مقابله با اعتیاد در دانشگاه‌ها خبر داد تا مشخص شود قشر تحصیل کرده ایرانی در دام این بلای مرگبار افتاده است.
زنانِ شيشه‌اي
در چند سال گذشته افزايش زنان معتاد هم منجر به نگراني شده است. مديركل فرهنگي و پيشگيري ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره افزايش تعداد زنان معتاد به نكته جالبي اشاره كرده و گفته يكي از دلايل اصلي افزايش مصرف مواد مخدر و به ويژه شيشه در زنان و دختران تبليغات لاغري و شب بيداري است. تحقیقات و اظهارات مراكز رسمي نشان می‌دهد یکی از عوامل آلودگی به اعتیاد در دختران نسل جدید این تصور باطل و غلط است که ماده مخدر حشیش باعث لاغری می‌شود. در نتیجه زنان به مصرف حشیش روی می‌آورند و سپس ترک برایشان معضل شده و لاغر هم نمی‌شوند. یکی ديگر از دلايل افزايش اعتیاد در زنان سوء مصرف دارویی است. سوء مصرف به قرص‌های آرام‌بخش، مسکن‌ها، مخدرها، خواب‌آورها و روان‌گردان‌ها تمامی علائم اعتیاد را دارد، اما به دلیل معضلات بی‌شمار اعتیاد و افزایش آن، به این نکته توجه نمی‌شود. کم‌خوابی، دردهای مزمن و افسردگی دلایلی هستند که باعث سوء‌مصرف دارو می‌شوند.
به قول کارشناسی این سه مشکل پایه‌گذار سی مشکل می‌شود و آن سی مشکل پایه‌گذار سیصد مشکل دیگر! اگر مسئولان دیر بجنبند این مشکلات عواقب جبران ناپذیری را برای جامعه ایران رقم خواهند زد.